Hoe belangrijk is slapen voor een baby?
Genoeg en goed slapen is belangrijk voor je baby. Voor de ontwikkeling van het immuunsysteem, om maar wat te noemen. Bovendien worden tijdens de diepe slaap groeihormonen aangemaakt, je baby wordt dus slapend groot. Je baby bepaalt zelf zijn slaapritme, waarbij jij kunt zorgen voor de juiste omstandigheden om goed te kunnen slapen. Als het slapen moeizaam gaat, kan een slaapschema voor je baby houvast geven. Dat vind je verderop. Gebruik de slaapschema's als leidraad en houvast. Wij zijn bij baby's geen voorstander van rigide schema's.
Goed slapen is niet alleen belangrijk voor de fysieke groei van je baby, maar ook voor de ontwikkeling van de hersenen en kortetermijngeheugen. Dat heeft je baby later nodig voor het leren op school. In de slaap verwerkt het brein ervaringen en prikkels. Dit herstel gebeurt tijdens de REM-slaap, ook wel droomslaap of actieve slaap genoemd. Je baby slaapt dan onrustig, ademt onregelmatiger en glimlacht soms in de slaap. Jonge baby's brengen tijdens de slaapcyclus relatief veel tijd door in de REM-slaap, omdat de hersenen zich nog zoveel moeten ontwikkelen.
Slaapcyclus baby: zo lang duurt een slaapje
De REM-slaap is dus heel belangrijk voor de ontwikkeling van je baby, maar de diepe slaap ook. Je baby slaapt dan rustig, ligt stil en ademt regelmatig. Baby's tot 6 maanden hebben een slaapcyclus met twee fases: de actieve slaap en de stille slaap. De actieve slaap is vergelijkbaar met de REM-slaap, de stille slaap is dieper en je baby wordt dan minder makkelijk wakker. Een slaapcyclus duurt zo'n 45 minuten en de verdeling actieve en stille slaap is ongeveer fiftyfifty.
Na 6 maanden lijkt de slaapcyclus van je baby op die van een volwassene: van indommelen, naar lichte slaap, diepe slaap en REM-slaap. Veel baby's hebben moeite met het volmaken van een hele cyclus en kunnen huilerig wakker worden, omdat ze eigenlijk nog niet zijn uitgeslapen. De kwaliteit van een slaapje van 30-40 minuten is ook minder hoog dan die van 45 minuten of langer. Kinderen zijn na een kort slaapje meestal minder uitgerust.
Lees ook: Dit zijn de beste slaaptrainers voor kinderen van dit jaar
Slaapritme per leeftijd
Het slaapritme van kinderen verandert met de leeftijd. In dit overzicht zie je wat gemiddeld normaal is per fase van baby tot peuter.
Slaapschema baby: 0-2 maanden
Pasgeboren baby's slapen gemiddeld 14 tot 18 uur per etmaal en hebben gemiddeld elke 2-3 uur voeding nodig. Tussen de slaapjes door kan een pasgeboren baby ongeveer een klein uur wakker zijn. Dan kun je de borst of de fles geven, de luier verschonen en met je baby knuffelen en spelen. En daarna is het weer tijd om te slapen.
Een handig slaapschema (uitgaand van de voedingsmomenten):
Het gemiddeld aantal uren slaap dat een baby nodig heeft, is een totaal van dag en nacht bij elkaar. Pas vanaf 6 weken gaan baby's een natuurlijk interne klok (het bioritme) ontwikkelen. Dit proces duurt tot ze ongeveer 3 maanden zijn. Rond deze leeftijd kan een baby overdag wat meer wakker zijn dan 's nachts. Je baby gaat overdag dus minder lang slapen tussen de voedingen door.
Lees ook: Wat kun je doen als je baby niet wil slapen overdag?
Slaapschema baby: 3 tot 5 maanden
Het aantal uren slaap neemt geleidelijk af. 's Nachts gaat je baby langzaamaan wat langer achter elkaar slapen. Als je geluk hebt, slaapt je baby nu 4-5 uur achter elkaar, al is doorslapen nog lang niet gebruikelijk. Is je baby 3 maanden of 4 maanden oud, dan slaapt je baby overdag waarschijnlijk zo'n 3,5 tot 5 uur, verdeeld over drie tot vijf dutjes. 's Nachts heeft je baby een slaapbehoefte van 11 tot 12 uur.
Door te proberen een (flexibel!) voed- en slaapschema aan te houden, help je jouw baby wennen aan een vast ritme. Ook een bedtijdritueel kan goed helpen. De voorspelbaarheid van vaste routines is voor veel baby's fijn, maar iedere baby is natuurlijk anders. Volg vooral de behoefte van je baby en jouw gevoel.
Een handig slaapschema (uitgaand van de voedingsmomenten):
Lees ook: Slaapschema baby 3 maanden en Slaapschema baby 4 maanden
Slaapregressie 4 maanden
Rond 4 maanden maken de meeste baby's een periode door waarin ze slechter slapen. Dit heet een slaapregressie, en je baby zal er in de eerste twee jaar van het leven vaker eentje hebben. Een slaapregressie valt samen met een grote stap in de ontwikkeling. Bij een baby van 4 maanden is dit onder meer het veranderen van het slaapritme. Lees hier meer over de slaapregressie bij 4 maanden.
Slaapschema baby: 6 tot 8 maanden
De meeste baby's van deze leeftijd slapen nog drie dutjes overdag en gaan pas rond 8 à 9 maanden naar twee slaapjes. De slaapjes overdag duren nu samen gemiddeld zo'n 3 tot 3,5 uur. Het ochtendslaapje is voor de meeste baby's het makkelijkste moment van de dag om in slaap te vallen, het derde slaapje het lastigst. 's Nachts heeft je baby gemiddeld zo'n 11 uur slaap nodig.
Pas vanaf 6 maanden kan een deel van de baby's de hele nacht doorslapen of zelfstandig weer in slaap vallen. Maar 25 tot 50 procent van de baby's lukt dat nog niet bij die leeftijd. Bijna de helft van de baby's slaapt past door als ze 1 jaar zijn.
Een handig slaapschema (uitgaand van de voedingsmomenten):
Lees hier meer over een slaapschema voor je baby van 6 tot 8 maanden oud
Slaapregressie baby 8 maanden
Veel baby's krijgen rond de 8 maanden weer een slaapregressie. Veel baby's gaan tijdens deze tweede slaapregressie van drie naar twee slaapjes overdag. Doordat het ritme van je baby verandert, kan je baby overdag wat moeilijker slapen. Lees hier alles over de slaapregressie bij 8 maanden.
Slaapschema baby: 9 tot 11 maanden
Rond de 9 maanden gaat de ontwikkeling van je baby snel: je baby leert kruipen, zitten én je baby wordt bang als jij niet meer in het zicht bent. Dat heeft vaak gevolgen voor de slaap. Veel baby's komen in deze periode 's avonds moeilijker in slaap door alle indrukken van de dag en doordat ze meer gaan dromen. Ook wil je baby misschien niet alleen gelaten worden als je baby gaat slapen.
Je kunt die onrust wat verminderen door alles elke dag in een vaste volgorde te doen en gebruik te maken van een slaapschema. Zo leert je baby al hoe de dag verloopt en leert je baby wanneer jij er wel of niet bent. Leg je jouw baby in bed? Houd dan ook een vast bedtijdritueel aan: kleed je baby in dezelfde volgorde om, zing hetzelfde liedje, zwaai nog een keer, lees hetzelfde (slaap)boekje voor enz.
Heeft je baby veel last van scheidingsangst? Speel overdag dan kiekeboe-spelletjes: je ziet me even niet, maar ik ben er wel. En loop je even weg? Vertel dat dan: ik loop even naar de gang. Gemiddeld slapen baby's van 9 maanden 's nachts zo'n 11 uur en doen ze op een dag twee dutjes van in totaal ongeveer 3 uur.
Een handig slaapschema (uitgaand van de voedingsmomenten):
Slaapschema 1 jaar
Is je kind eenmaal een jaar, dan kun je merken dat de slaapbehoefte afneemt. Het slaapschema van je baby verandert vanzelf. Sommige kinderen moeten echt nog twee keer per dag slapen, anderen vallen hierdoor 's avonds moeilijker in slaap. Is het laatste het geval? Dan kun je proberen het bij één dutje te houden in het slaapschema, na de lunch. Redt je kind het daar niet mee en merk je dat je kind aan het eind van de middag te moe en overprikkeld is? Of valt je baby van vermoeidheid alsnog in slaap? Dan weet je dat je baby nog twee slaapjes overdag nodig heeft en daarop kun je het slaapschema aanpassen.
Slaapschema dreumes en peuter
De meeste dreumesen zijn pas rond de 15-18 maanden klaar voor één slaapje overdag: tussen de middag slapen ze vaak 2,5 uur en in de avond 11 uur.
Als je kind 2 jaar is geworden, heeft je kind gemiddeld dertien uur slaap nodig. Dit is inclusief middagslaapje. Sommige kinderen slapen rond de 2,5 jaar 's middags al niet meer, terwijl andere nog een middagdutje doen als ze tegen de vier jaar zijn. Je merkt het meestal vanzelf als je kind er geen behoefte meer aan heeft.
Lees hier meer over: een slaapschema voor je peuter.
Slaapt mijn baby wel genoeg?
Vraag je je af of je kind wel genoeg slaapt? Je kunt – naast de slaapgemiddelden voor je baby's leeftijd – de volgende punten nagaan:
-
Valt je kind overdag vaak in de buggy of in de auto in slaap?
-
Is je kind 's avonds vaak al ruim voor de normale bedtijd moe?
-
Is je kind overdag snel (over)geprikkeld of chagrijnig?
-
Huilt je baby veel?
-
Is je baby hyperactief?
Kun je de bovenstaande vragen vooral met ja beantwoorden, dan kan het zijn dat je kind te weinig slaapt. Probeer overdag een extra slaapje in het slaapschema te verwerken, probeer de wakkertijden tussen de overdagslaapjes korter te maken en probeer je baby 's avonds wat eerder in bed te leggen.
Slaaptips nodig? 12 manieren om je baby beter te laten slapen
Tekenen dat je baby moe is
Is je baby moe, dan is het belangrijk dat je baby de kans krijgt om te slapen. Als je jouw baby slaperig maar wel wakker in bed legt, kan je baby leren om zelf in slaap te vallen. Deze signalen kunnen erop wijzen dat het tijd is om te slapen:
-
Gapen.
-
Staren (glazige blik).
-
Wegkijken, niet meer in de ogen aankijken.
-
Kreunen.
-
Het gezicht 'begraven' in je borst.
-
Overstrekken.
-
Fladderende armen of benen.
-
Wrijven in de ogen.
-
Aan de oren zitten.
-
Rood omrande ogen.
Overigens verschilt per baby wat het beste moment is om in bed gelegd te worden als je baby moe is. Sommige baby's raken over hun slaap heen als je te lang wacht, andere baby's (met name jonge baby's) kunnen juist niet goed in slaap vallen als ze nog niet slaperig genoeg zijn. Het is dus ook een kwestie van uitproberen wat voor jouw kind het beste werkt.
Lees ook: Alle slaapproblemen bij baby's op een rij plús wat kan helpen
Tips voor een goed slaapritme
Een slaapschema voor je baby kan houvast bieden om ervoor te zorgen dat je baby genoeg slaapt, maar zoals gezegd zijn de tijden gemiddelden. Wil je de tijden aanpassen, neem dan de ochtend als uitgangspunt. Sta elke dag op een vaste tijd op en houd een week lang bij op welke tijden je baby moe wordt en wil slapen. Dit geeft inzicht in de tijden waarop je jouw baby het beste op bed kunt leggen.
Verder zijn de omstandigheden belangrijk om je baby te helpen slapen. Zorg ervoor dat je baby niet te warm of te koud is. De optimale temperatuur in de slaapkamer ligt tussen de 15 en 18 graden Celcius. Doe 's ochtends bij opstaan direct de gordijnen open, ga elke dag naar buiten met je baby en maak de slaapkamer 's avonds goed donker. Probeer eventueel een white noise-apparaat of -app, om te voorkomen dat je baby wakker schrikt van geluiden. Werk met een vast bedtijdritueel en maak dit eventueel overdag wat korter en 's avonds wat uitgebreider, bijvoorbeeld met een badje of babymassage.
Bronnen: Slaap Informatie Centrum, GGD Hart van Brabant, Voedingscentrum
