Expert: 'help een hoogbegaafd kind zó vroeg mogelijk'

Slim zijn is handig en fijn, maar hoogbegaafd zijn is een ander verhaal. Vermoed je dat je kind hoogbegaafd is, dan is het belangrijk om dit zo vroeg mogelijk uit te zoeken, zegt expert Ragnild Zonneveld. Zo kan hij tijdig goede begeleiding krijgen en voorkom je eventuele problemen.

Ragnild Zonneveld is moeder van een hoogbegaafde dochter en geeft bezorgde ouders en nieuwsgierige scholen professioneel advies over dit onderwerp. Aan RTL Nieuws vertelt ze wat hoogbegaafdheid precies inhoudt en waarom het belangrijk is dat het tijdig wordt ontdekt.

Wat is hoogbegaafdheid?

Volgens Zonneveld is de definitie van hoogbegaafdheid niet overal hetzelfde. In Nederland wordt er allereerst naar het IQ van een kind gekeken, dat 130 of meer moet zijn. Daarnaast wordt een kind gescreend op persoonlijkheidskenmerken die bij hoogbegaafde kinderen vaak voorkomen, zoals extreem perfectionisme en hypergevoeligheid. Zonneveld: ‘We zien bijvoorbeeld bij hoogbegaafde kinderen dat ze willen dat hun erwtjes en aardappelen elkaar niet aanraken of dat ze heel gevoelig zijn voor het gevoel van de labeltjes in hun kleding.’ Andere kenmerken zijn een groot gevoel voor rechtvaardigheid en een zeer kritische instelling.

Al vroeg te ontdekken

Volgens de expert kun je al op vroege leeftijd merken of een kind hoogbegaafd is. ‘Dit kan eigenlijk al vanaf drie jaar. Kinderen van die leeftijd kunnen extreem veel weten over hun interesses en verdiepen zich echt in onderwerpen. De peuters die ik bijvoorbeeld begeleid, vinden allemaal dinosauriërs leuk. De hoogbegaafden kennen de namen van een heleboel soorten, weten precies wat ze aten en wanneer ze leefden.’ Door er vroeg bij te zijn, kun je volgens Zonneveld veel problemen voorkomen. ‘Ik zie dat hoogbegaafde kinderen helemaal met zichzelf in de knoop zitten als we ze niet helpen. Ik ken een kind dat in de kast ging zitten met een zak over zijn hoofd en zei ‘dat het allemaal niet meer hoefde’. Ook zien we hoogbegaafde kinderen die niet meer naar school willen, omdat ze niet genoeg uitgedaagd worden of zo ver voorlopen op hun klasgenootjes dat ze niets met hen gemeen hebben.’ Hoogbegaafde kinderen zijn dan ook vaak eenzaam. Niet zo gek als je ‘anders’ bent dan de rest en niet goed wordt begrepen.

Dat een kind heel slim of zelfs hoogbegaafd is, wordt niet altijd direct ontdekt. Heb je het idee dat je kind zich verveelt, alles te makkelijk vindt, gaat klieren omdat hij geen uitdaging heeft of ander afwijkend gedrag vertoont, en vermoed je dat hij hoogbegaafd is? Lees hier waar je op moet letten en welke stappen je kunt ondernemen.

Slechte schoolresultaten

Je zou misschien verwachten dat hoogbegaafde kinderen alleen maar tienen halen en het geweldig doen op school. Niets is minder waar. Kinderen die hoogbegaafd zijn halen soms juist heel slechte cijfers. Onderpresteren noemen we dat. Dit komt volgens de expert omdat ze niet gelukkig zijn, onzeker worden en vervolgens niets meer doen aan school. Dit onderpresteren kan ook de reden zijn dat er soms pas laat wordt ontdekt dat een kind hoogbegaafd is.

Extra begeleiding

Extra begeleiding is volgens Zonneveld daarom super belangrijk voor hoogbegaafde kinderen. Toch zijn er nog steeds veel scholen die niet geloven in een speciale behandeling. Ze zijn bijvoorbeeld bang dat de nadruk op hoogbegaafdheid de speeltijd vermindert. ‘Ik snap die zorgen wel en ben het met hen eens. Maar ik vind dat de ontwikkeling van een kind altijd voorgaat.’ Bovendien hoeft extra leren niet ten koste te gaan van de speeltijd, vindt ze. ‘Ik kan op een speelse manier peuters proberen te leren wat de dagen van de week zijn. Als ze het niet onthouden, is dat niet erg. Maar voor de kinderen die dat wel opslaan, kun je weer extra uitdagingen verzinnen die helpen bij hun ontwikkeling.’

Advies voor ouders

Zonneveld heeft niet het idee dat ouders hun kind pushen omdat ze graag willen dat hij hoogbegaafd is. De ouders die bij haar komen met vragen zijn juist vooral ouders die met hun handen in het haar zitten omdat zij zien dat hun kind ongelukkig is. ‘Soms zie ik wel ouders die veel waarde hechten aan het IQ van hun kind, maar ik zeg dan vooral dat dit niets hoeft te betekenen. Bij heel jonge kinderen raad ik een IQ-test vrijwel altijd af, want dan zegt hun gedrag veel meer over hun mogelijke hoogbegaafdheid.’

Voor alle ouders die twijfelen of hun kind hoogbegaafd is heeft de expert ten slotte nog advies. ‘Als je twijfelt, zoek dan gewoon een van de vele instanties of specialisten op die er tegenwoordig bestaan voor hoogbegaafden. Zo’n consult is heel erg laagdrempelig. Maar hou altijd in je achterhoofd: je kind is niet alleen zijn of haar IQ. Dat is slechts een klein puzzelstukje.’

Bron: RTL Nieuws. Beeld: Shutterstock

Wat is hoogbegaafdheid?

Al vroeg te ontdekken

Slechte schoolresultaten

Extra begeleiding

Advies voor ouders

Ook interessant: