Ontwikkeling melkgebit bij peuters en kleuters

De meeste kinderen hebben hun melkgebit compleet als ze drie jaar worden. Hoe verzorg je de melktanden van je kind zo goed mogelijk? En wanneer begint het wisselen en krijgt je kind z’n blijvende gebit?

In samenwerking met expert

Samantha Sastroredjo

Tandarts

Het complete melkgebit

Meestal is het melkgebit rond het derde levensjaar van je kind compleet. Hoewel: er zijn ook kinderen die pas laat tanden krijgen en dus ook pas later een volledig melkgebit hebben. Een compleet gebit bestaat uit twaalf tanden en acht kiezen. Deze blijvende tanden en kiezen zijn nog niet helemaal af. De eerste tanden en kiezen zijn af als je kind 5/6 jaar is. Meestal zijn dit de onderste centrale snijtanden. Wanneer de kroon – het bovenste deel van de tand – af is, zal de wortel van de melktand erboven oplossen en gaan wiebelen. Wanneer je kind die tand wisselt en de blijvende tand doorbreekt, zal ook de wortel verder afgevormd worden tijdens het volledig doorbreken.

Waarom een gezond melkgebit zo belangrijk is

Ook al is het melkgebit een tijdelijk gebit en krijgt je kind straks blijvende tanden, een goede verzorging is heel belangrijk. Gezonde melktanden vormen de basis voor een gezond blijvend gebit. Als je het niet goed verzorgt, kan dat vervelende gevolgen hebben:

• Als je kind door bijvoorbeeld een valpartij een melktand verliest, kan dit ruimteproblemen en scheefstand in het blijvende gebit veroorzaken. Ook kan dit de blijvende tand in de kaak beschadigen.
• Slechte melktanden zijn meestal het gevolg van een slechte verzorging: te weinig of niet goed poetsen, of verkeerde voedingsgewoontes. Hierdoor kan ook het blijvende gebit slecht worden.
• Slechte melktanden kunnen ook ontstaan doordat het glazuur minder goed is aangelegd, dit kan een tandarts vaststellen
• Ontstekingen kunnen schade toebrengen aan de nog niet doorgebroken
• Gaatjes tussen de melktanden en/of kiezen zorgen voor een verhoogd risico dat tijdens de wisseling er ook gaatjes ontstaan in de blijvende tanden en kiezen.

Tip: Dit kun je doen om pijn doorkomende tanden te verlichten

Melkgebit poetsen

Een goede mondverzorging begint natuurlijk met goed poetsen. Als het goed is, poets je al een keer per dag vanaf het moment dat je kind z’n eerste tandje kreeg met peuterpasta. Vanaf de tweede verjaardag van je kind moet je de tanden van je kind twee keer per dag poetsen. Poets rond de twee minuten per keer met een peuter- of kleuterborstel of vingerborstel. Vanaf vijf jaar kunnen kinderen poetsen met junior tandpasta. Gebruik dit tot je kind twaalf jaar is. Hier zit minder fluoride in, zodat het geen kwaad kan als je kind wat tandpasta doorslikt.

Kinderen zijn pas vanaf hun tiende in staat om hun tanden goed zelfstandig te poetsen. Laat je kind (als hij dit al kan) dan ook zelf twee keer per dag poetsen tot zijn tiende en poets minimaal één keer per dag het gebit van je kind na. Hier meer tips over het goed poetsen van een kindergebit.

Eten en drinken

Niet alleen poetsen is belangrijk om het gebit van je kind gezond te houden, ook het aantal eetmomenten en wat je kind eet. Probeer het aantal eet- en drinkmomenten per dag te beperken tot maximaal zeven. Het drinken van water telt hiervoor niet mee.

Vrijwel alles wat je kind eet en drinkt bevat (natuurlijke) suikers. Dit wordt door de bacteriën in de mond gebruikt als voedsel en zorgt daarmee voor een zuuraanval zo’n half uur na het eten of drinken. Tanden hebben de tijd nodig om hiervan te herstellen. Door de zuuraanval wordt het glazuur verzwakt, wacht daarom ongeveer dertig minuten met poetsen na het eten.

Vruchtensappen en dranken met koolzuur zijn een aanslag op het tandglazuur. Probeer dit soort dranken daarom zo veel mogelijk te beperken. Als je kind dit toch drinkt, kan je de schade beperken door hem liever in één keer het glas te laten leegdrinken, tijdens de maaltijd een glas te drinken of even na te spoelen met water. Ook hier geldt het advies niet binnen dertig minuten te poetsen. Lees ook: Is appelsap gezond?

Meer lezen: Er zitten nog steeds te veel verborgen suikers in drinkpakjes

Zuigflescariës

Het drinken uit antilekbekers en flesjes is ook niet goed voor de tanden van je kind. Al helemaal niet als hier vloeistof in zit met suiker, zoals aanmaaklimonade of diksap. Laat je peuter daarom zo snel mogelijk uit een gewone beker drinken. Zo voorkom je dat je kind zuigflescariës krijgt, een vorm van tandbederf die begint bij de voortanden en later ook de andere tanden aantast, vooral de gladde tandvlakken. De tanden worden hierdoor wat bruin of geel en er kunnen gaatjes ontstaan.

Van melkgebit naar blijvend gebit

Tanden wisselen: de meeste kinderen wisselen hun eerste tanden als ze een jaar of vijf zijn. De melktanden gaan los zitten en vallen er vanzelf uit. In een enkel geval zal de tandarts de melktanden moeten trekken. Meestal begint het wisselen met de voortanden: het bekende fietsenrek.

Naast dat het melkgebit wisselt, breken er achter het melkgebit ook acht nieuwe grote kiezen door. Het wisselen is meestal klaar als je kind een jaar of dertien is. Het blijvende gebit is dan nog niet compleet. Als je kind achttien jaar of ouder is, komen er nog vier verstandskiezen door. Al hoeft dat niet, want verstandskiezen zijn niet bij iedereen aanwezig, of ze liggen zo ongelukkig dat ze niet kunnen doorbreken.

Komen de eerste grote tanden scheef door, dan hoef je je daar geen zorgen over te maken. Vaak gaan ze vanzelf rechtstaan als de kaak van je kind verder groeit. Ook zien blijvende tanden er soms behoorlijk groot uit en zijn ze een stuk geler van kleur dan melktanden. Dit is normaal en als je kind straks een compleet blijvend gebit heeft, zie je hier niets meer van.

Wanneer naar de tandarts?

Vanaf twee jaar wordt geadviseerd om je kind mee te nemen voor een controleafspraak naar de tandarts. Voor die tijd kan het ook helpen om je kind mee te nemen naar jouw controle-afspraak. Zo went je kind al aan de omgeving en is het minder spannend voor hem als hij straks zelf ook naar de tandarts moet. De meeste tandartsen zullen tijdens die controle alleen even in de mond van je kind kijken en bijvoorbeeld de tandjes tellen, om je kind zo vast te laten wennen aan tandartsbezoek. Vanaf dat moment krijgt je kind, net als jij, een periodieke oproep voor een controle.

Lees ook: 5 tips voor het eerste tandartsbezoek van je kind

Ongelukjes

Het is maar goed dat het melkgebit niet blijvend is, want zo’n 30% van de kinderen heeft weleens een ongelukje waarbij een melktand beschadigd wordt, afbreekt of er zelfs uitvalt. Meestal heeft dit geen gevolgen voor het blijvende gebit. Als zoiets gebeurt, is het wel verstandig om het even te laten bekijken door de tandarts. Hij kan de schade eventueel herstellen en kijken of het gevolgen heeft voor het blijvende gebit.

Melktanden worden niet teruggezet. Probeer de tand wel terug te vinden zodat je weet dat hij niet is ingeslikt of ingeademd. Controleer ook altijd of er geen beschadiging is van de kaak, of andere tanden en kiezen. Wanneer de tand niet door gewoon wisselen is losgeraakt, moet een tandarts naar het tandvlees kijken.

Wat kun je doen als een tand eruit is?

Kinderen spelen, klimmen, stoeien en hebben zo een wat groter risico op een ongelukje met hun gebit. Wat moet je doen als je kind door vallen of stoten (een stuk) van zijn blijvende tand kwijtraakt?

• Het is belangrijk om snel te handelen. Een uitgevallen tand die binnen een uur wordt teruggeplaatst maakt een grotere kans op herstel. Bel dus zo snel mogelijk de tandarts of je meteen kan langskomen. Is de eigen tandarts niet bereikbaar of is het weekend, zoek dan een andere tandarts of een spoedtandarts.
• Pak een uitgevallen tand alleen bij de kroon vast (gedeelte dat boven het tandvlees uitsteekt). Maak de tand niet schoon en desinfecteer hem niet.
• Zorg dat de tand nat blijft. Leg hem het liefst in melk of wat spuug. Een uitgedroogde tand zal meestal niet meer succesvol kunnen worden teruggezet.
• Bewaar een afgebroken stuk van een tand op dezelfde manier als een uitgevallen tand, dan is de kans groot dat dit stuk opnieuw vastgezet kan worden.

Leestip: Kinderen en de tandarts: Zo voorkom je een nare ervaring

Dit artikel is tot stand gekomen en goedgekeurd door artsen en andere (medische) deskundigen van het Ouders van Nu expertteam.

Hand tandenborstels (2+2 gratis)

Shop

Tandpasta

Shop

Elektrische tandenborstels

Shop

Toillettassen

Shop

Elektrische tandenborstels

Shop

Bamboe handtandenborstel

Shop

Toillettassen

Shop

Tandpasta

Shop