In de zomer worden de meeste baby’s geboren: feit of fabel

Dat tijdens de broeierige zomernachten de meeste baby’s worden verwekt, klinkt best logisch. Maar is dat wel zo? En wat is dán de verklaring voor bepaalde seizoenspieken? Onderzoeker Jojanneke (35) checkt de zin en onzin van beweringen.

Jojanneke Bastiaansen werkt als onderzoeker in de psychiatrie en vertaalt wetenschappelijke onderzoeken voor ons in jip-en-janneke-taal. Ze heeft een zoon: IJsbrand (1).

Ik zag mijn wrevelige winterzelf vandaag fietsen in een winkelruit. Een streepmond op weg naar het station in een stad vol fronshoofden. In de kiosk valt mijn oog op wat Bouquet-romannetjes: nieuwe liefdes die elkaar diep in de ogen kijken. Met titels over hete, onvergetelijke, zinderende zomers. Nu weet ik best dat het leven geen liefdesroman is. Maar wie voelt zich in de zomer níét net iets losser? Dus vraag ik me af: zouden er tijdens dat seizoen ook meer baby’s worden verwekt?

Lentebaby’s

Mensen kennen niet zo’n duidelijk broedseizoen als sommige andere diersoorten. Er zijn wel seizoenspatronen in geboortes gevonden, maar die verschillen tussen landen, tussen groepen binnen die landen, en over de tijd. Zo was er – volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)¹ – in Nederland in de jaren vijftig, zestig en zeventig vooral in de lente een babyboom. Dat komt overeen met een climax van hoogtepunten in de voorgaande zomermaanden. Maar terwijl zomervakanties in de jaren tachtig en negentig langer en exotischer werden, is die geboortepiek negen maanden later verdwenen.

Lees ook: 30 zomerse babynamen waar je blij van wordt

Zomer = in

Ik staar naar de geboortegrafiek in het CBS-rapport: het meest recente lijntje gaat over de periode 1990-1994. Sinds die tijd is er al een heel nieuwe generatie moeders opgegroeid, maar een recenter rapport heeft nog niet het licht gezien. Wel stuit ik op de online databank van het CBS², mét nieuwe gegevens! Na wat pielen heb ik een maandoverzicht van geboortes over de meest recente vijf jaar (2013-2017). Ook daar is geen lentepiek te zien. De meeste geboortes vinden nu plaats in de zomer en nazomer, met een piek in september. Die piek wijst op meer bevruchtingen in de decembermaand.

Kerstpiek

Nu is het echt niet zo dat de hele schoolklas zijn verjaardag rond hetzelfde moment viert. Het seizoenspatroon is subtiel. Toch wordt er hartstochtelijk gebroed op verklaringen voor die piek rond de kerst. Zo zeggen sommigen dat onze biologische klok in december geprikkeld wordt door de winterwende (wanneer de Noordpool op het verst mogelijke punt van de zon staat en het koud en donker is). Weer anderen geven er juist een culturele wending aan. Eén studie vond dat gegoogel op ‘seks’ piekt in de week van kerst.³

Goeie planning

Voor mij is kerst als sexy time een nieuw begrip. Hier zitten de feestdagen eerder vol met familiebezoek en dat soort verplichte nummertjes. Maar misschien gaat het Nederlandse vrouwen ook niet zozeer om de kerst, maar juist om de zomer: hoe wil je die doorbrengen? Het ontstaan van de zomerpiek vanaf de jaren zeventig valt samen met een toename van anticonceptiegebruik³. Misschien is de huidige zomerpiek dus het resultaat van een bewustere planning. En kijken vrouwen er inderdaad naar uit om de zomer door te brengen met een nieuwe liefde: hun pasgeboren kind.

¹Haandrikman (2004). Seizoensfluctuaties in geboorten: veranderende patronen door planning? Bevolkingstrends. cbs.nl
²Bevolking en bevolkingsontwikkeling per maand; 1995-2018. CBS StatLine: https://opendata.cbs.nl/
³Wood et al. (2017). Human sexual cycles are driven by culture and match collective moods. Scientific Reports. https://doi.org/10.1038/S41598-017-18262-5

Dit artikel is eerder verschenen in Ouders van Nu Magazine– Tekst Jojanneke Bastiaansen

Artikelen van Ouders van Nu ontvangen in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.