6 redenen om als vader vaker thuis te zijn, volgens thuisblijfvader Tim Gouw

Tim Gouw (34) is schrijver van het boek 'De thuisblijfvader', over zijn leven thuis met zijn dochter (5) en zoon (3). Het boek sluit hij af met tien redenen om als vader vaker thuis te blijven. Wij mogen er zes prijsgeven.

Voor een beter seksleven

‘Hoe vaak doen jullie het eigenlijk nog?’ Geen vraag die je gemakkelijk stelt aan andere ouders. Maar we vragen het ons allemaal weleens af: bij uitgebluste vrienden, ruziënde stellen op vakantie of zwijgende partners in een restaurant. Persoonlijk ben ik altijd geïntrigeerd door de situatie bij ouders die hun kinderen bij zich in bed laten slapen (hoe dan?!), maar dat geheel terzijde.

Het antwoord op die eerste vraag zal trouwens niemand verbazen: ouders van (jonge) kinderen hebben zo goed als geen seks. 62 procent van de ouders heeft minder dan één keer per week seks, waarvan een kwart van de ouders minder dan eens per maand, blijkt uit het AD Gezinsonderzoek. 46 procent van de ondervraagde ouders meldt dat het seksleven op een lager pitje is komen te staan na de komst van kinderen. En daar is 42 procent ontevreden over: zij zouden graag vaker seks met hun partner hebben. Lees ook: Seks na de bevalling, wanneer kan het weer?

Gelijk verdeeld

Allemaal niet heel verrassend: de tijd dat geliefden hele weekenden doorbrachten in bed met vrijpartijen die alleen onderbroken werden door slaap en versnaperingen is nu eenmaal voorbij. Maar er gloort een sprankje hoop aan de horizon. Tenminste, voor de vaders die bereid zijn meer tijd met hun kinderen door te brengen. Het delen van zorg voor de kinderen leidt namelijk tot gelukkigere paren met een beter seksleven, suggereert Amerikaans onderzoek. Ook zouden ze minder ruzie hebben.

In het onderzoek onder 487 gezinnen rapporteren ouders die de taken voor de kinderen gelijkmatig verdelen hogere tevredenheid, zowel seksueel als emotioneel. Opmerkelijk detail: de paren waarbij de vrouw de meeste taken op zich neemt – meer dan zestig procent en dan met name op het gebied van regels maken en handhaven – zijn het minst tevreden over hun relatie en de kwaliteit van hun seksleven.

Bijdrage aan huishouden

Daniel Carlson, professor sociologie aan de Georgia State University en leider van het onderzoek: ‘Een van de belangrijkste bevindingen is dat de enige verdeling die echt problematisch is voor de kwaliteit van zowel de relatie als het seksleven van een paar, is wanneer de vrouw de meerderheid van of alle zorgtaken op zich neemt.’
Advertentie

In een ander onderzoek van de universiteit van Alberta in Canada onder 1.338 Duitse echtparen komt een vergelijkbaar beeld naar voren. Vergeleken met mannen die aangaven een beperkte of geen bijdrage te leveren aan de huishoudelijke taken, hadden degenen die zeiden een gelijkwaardige bijdrage te leveren, vaker seks met hun partner, en beide partners meldden dat de seks bevredigender was.

Voorspeller van scheiding

Over het algemeen stellen de onderzoekers dat hun bevindingen erop wijzen dat stellen die hun seksuele intimiteit willen verbeteren, baat kunnen hebben bij een eerlijke verdeling van huishoudelijke taken. Carlson voegt toe: ‘In plaats van klusjes te vermijden in de hoop op meer seks, zullen mannen tussen de lakens meer bevrediging voor beide partners ervaren als ze een eerlijk aandeel in het huishouden op zich nemen.’

Uit eerdere onderzoeken in de jaren tachtig en negentig bleek nog dat stellen waarbij de zorgtaken gelijk verdeeld waren, sneller uit elkaar gingen. ‘Er is de afgelopen twintig jaar iets wonderbaarlijks gebeurd,’ stelt Carlson. ‘Nu is juist een ongelijke verdeling van taken een van de grootste voorspellers van een scheiding.’
Om een veilig thuis te maken, in een onveilige wereld

Het zal niemand ontgaan zijn dat we in roerige tijden leven. Oorlog, armoede, klimaatverandering en hyperinflatie zijn aan de orde van de dag. Daarnaast leidt een overspannen arbeidsmarkt ertoe dat er een enorme druk is komen te staan op kinderdagverblijven en bso’s. Allemaal zaken die jij als vader niet kunt veranderen, hoeveel zorgen je je ook maakt.
Advertentie

Wat je wél kunt doen, is je afsluiten voor de ellende van buitenaf en thuis een veilige plek creëren te midden van de gekte – een plek van liefde, geluk, leren en aanmoediging. Wat andere ouders doen, wat er in de wereld gebeurt, is ruis op de achtergrond. Dat ligt allemaal buiten onze controle. Volgens de oude stoïcijnen is het enige wat we kunnen doen: doorgaan. Aanwezig zijn en je best doen. Bescherm ze. Zorg voor ze. Laat het je niet raken en chill met je kinderen.
Omdat onbetaald werk is ook werk is

Waarom doen mannen nog steeds de was niet? Die vraag kreeg activiste en schrijfster van het boek Pay up: the future of women and work Reshma Saujani eens voorgelegd in een podcast waar zij te gast was. Het antwoord dat ze gaf, klonk maar al te bekend: terwijl haar man bleef doorwerken na de geboorte van hun eerste kind waren de verhoudingen van de huishoudelijke taken scheefgegroeid. Een universeel probleem.

Maar ook na de lockdowns, waarin thuiswerken steeds meer de norm is geworden en mannen dus opeens elke dag met eigen ogen kunnen zien wat er allemaal komt kijken bij het runnen van een huishouden, zijn ze niet structureel meer gaan bijdragen.

Onderwaardering

En precies dat is volgens Saujani het echte probleem: de diepgaande onderwaardering voor onbetaald werk. De geschatte bijdrage van het onbetaalde werk van vrouwen aan de wereldeconomie is 10.800 miljard dollar, meer dan de gecombineerde omzet van de vijftig grootste bedrijven ter wereld, zo berekende econoom Sophie van Gool. Als een thuisblijfmoeder een eerlijk salaris zou verdienen voor haar 91-urige werkweek zou dat uitkomen op zo’n 72.000 euro.

Hoe komt het dan dat we allerlei dagelijks terugkerende taken niet als werk zien? Zodra we dat werk uitbesteden, hangt er namelijk wel een prijskaartje aan. Denk aan het kinderdagverblijf of de au pair, de poetshulp, een kok, de klusjesman/-vrouw, of de verzorgende die iedere dag een stuk met je dementerende vader gaat wandelen.

Gesponsord
Alles voor je baby
Alleen betaald werk telt

In een essay schrijft oud-politica Anja Meulenbelt: ‘In mijn ogen is jezelf dwingen om een volle baan te combineren met het moederschap een daad van ultieme aanpassing aan het overheersende idee dat alleen betaald werk telt. Kinderen verzorgen is niet alleen werk wanneer het de kinderen van anderen zijn. Dit is het probleem: een halve revolutie. Een samenleving waarin vrouwen moeten werken alsof ze geen kinderen te verzorgen hebben, en hun kinderen moeten verzorgen alsof ze geen werk hebben.’

Want voor kinderen zorgen ís werk – essentieel werk, werk waar niet alleen ouders en kinderen, maar de hele samenleving profijt van heeft. Immers, de kinderen van nu zijn de leraren, verpleegkundigen en bouwvakkers van de toekomst, en dus een publiek goed, stelt correspondent Lynn Berger.

Ze schrijft: ‘Vrouwen hebben zich de afgelopen vijftig of zestig jaar alles eigen gemaakt wat mannen ook kunnen. Dat is best snel gegaan. Mannen daarentegen, doen een halve eeuw later nog steeds even weinig in het huishouden.’ Het wordt hoog tijd dat vaders deze belangrijke handschoen eens – letterlijk – gaan oppakken. Lees ook: Taakverdeling thuis: zo maak je van de to-dolijst in je hoofd een gedeelde verantwoordelijkheid

'De thuisblijfvader, waarom mannen net zo goed voor de kinderen kunnen zorgen' van Tim Gouw

Het is goed voor je kinderen

Hoe beoordeel je of een vader voldoende aanwezig is in het leven van een kind? Vaak lees je over ‘betrokken vaderschap’ om aan te geven dat de wil er is een gelijkwaardige rol in de opvoeding te spelen. Maar dat is vooral een nogal vaag begrip dat we te danken hebben aan generaties van al dan niet bewust afwezige vaders.

De term ‘zorgende vader’, die ook in dit boek een paar keer voorbijkomt, is zowel bevrijdend als rolbevestigend. Zoekende naar een verruiming van de rolpatronen gebruiken we termen die onbedoeld het seksespecifieke van de activiteit in kwestie bevestigen. Dat merk je meteen wanneer je het hebt over ‘werkende vaders’ of ‘zorgende moeders’. Dan wordt de macht van de vanzelfsprekendheid doorbroken.

Betrokken vader

De maatstaf om te beoordelen hoe betrokken een vader is, is op basis van de criteria ‘betrouwbaarheid’ en ‘emotionele beschikbaarheid’. Dat een kind het gevoel heeft dat het bij zijn vader terechtkan én dat deze er in emotionele zin is.

Renske Keizer is hoogleraar familiesociologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zij doet specifiek onderzoek naar vaderschap en benoemt een aantal voordelen van vaders die vanaf de geboorte een prominente rol spelen in de opvoeding: ‘Ze zorgen voor een positief effect in de sociaal-emotionele ontwikkeling en in de taalontwikkeling van hun kinderen. We zien daarnaast dat bij hun kinderen gedragsproblemen eerder uitblijven.’ Lees ook: De redactie tipt: de beste boeken voor (aanstaande) vaders

Helpt de ontwikkeling

Onderzoek van de universiteit van Oxford bevestigt dat betrokken vaderschap een aantoonbaar positief effect heeft op het welzijn en de algehele ontwikkeling van het kind. Wanneer je als vader nauw betrokken bent bij de opvoeding, bevordert dit ook de cognitieve ontwikkeling. Daardoor zijn kinderen die veel tijd met hun vader doorbrengen beter voorbereid op de basisschool. Dit heeft onder andere te maken met de manier waarop vaders voorlezen, die de taalontwikkeling van het kind ten goede komt.

Daarnaast toont onderzoek aan dat vaders een ander taalgebruik hanteren dan moeders. Waar moeders hun taalgebruik aanpassen aan het niveau van het kind, hanteren vaders vaker complexere zinsconstructies, moeilijkere woorden en meer gebiedende wijs.

Grenzen verleggen

Een ander belangrijk aspect is dat vaders vaak stimulerende activiteiten met hun kinderen ondernemen, waarbij risico wordt genomen en grenzen worden verlegd. Vaders laten hun kinderen hiermee op een veilige manier kennismaken met de wereld.

Kortom, vaders die sterk betrokken zijn bij de opvoeding, een goede band hebben met hun kind, stoeien, veel praten met en voorlezen aan hun kinderen en een groot aandeel hebben in de zorgtaken voor hun kinderen, hebben kinderen die betere schoolresultaten behalen, meer vrienden hebben en populairder zijn op school, minder probleemgedrag vertonen en over een hogere zelfwaardering beschikken.
De kans op een burn-out is kleiner

Het cliché dat ‘de tijd vliegt’ blijkt helemaal waar te zijn, maar vooral achteraf. Als ze nog zo klein zijn kun je je niet echt voorstellen dat het ooit anders zal zijn. Je vertoeft in een soort eeuwigheid. Jonge ouders kennen daar de prachtige kanten van, maar ook de onvermijdbare moeizamere momenten. Hoe heerlijk is het om je baby in het badje te zien en die mollige armpjes te knuffelen. Of om ze ’s nachts heel rustig in hun bedje te zien slapen.

Het komt ook voor dat je ze net verschoond hebt, en één minuut later zitten ze tot hun oren weer onder de babypoep. Of de bekers melk rollen over de tafel, en het is pas half zeven ’s ochtends. De dag gaat nog ‘een eeuwigheid’ duren, denken we dan. Daarbij spoed je je haastig van de ene wereld naar de andere.

Overweldigend

Met de komst van zijn twee dochters is Vincent Duindam, de onderzoeker aan de Universiteit Utrecht die het boek Zorgende vaders schreef, parttime gaan werken om zo veel mogelijk met zijn kinderen samen te kunnen zijn. ‘De eerste jaren zijn voor vaders overweldigend. Zeker als je werken en zorgen afwisselt, heeft je leven heel verschillende tempo’s en ritmes: de drukte, de haast en de deadlines van het werk tegenover de wereld thuis, waar je met je dochter naar de supermarkt wandelt en stilstaat bij elk slakje of mooi gekleurd steentje. Vaak was ik tegelijk helemaal aanwezig, maar ook een verwonderde toeschouwer,’ schrijft hij in de inleiding van zijn boek.

Werken, opvoeden en de perfecte vader of moeder uithangen – voor veel ouders is het te veel, en ze raken opgebrand. Het consortium International Investigation of Parental Burnout (iipb) peilde bij 17.409 ouders in 42 landen emotionele uitputting, verlies aan plezier in de ouderrol en emotionele afstand tot het kind die door stress en vermoeidheid ontstaan. Landen werden gescoord op typische culturele facetten zoals ‘mannelijkheid’, ‘ongelijke machtsverdeling’ en ‘individualisme’. Lees ook: Somber, prikkelbaar en géén roze wolk: waarom een postnatale depressie bij mannen nog onbekend is

Individualisme

Dat laatste kenmerk blijkt doorslaggevend: hoe individualistischer een maatschappij, hoe meer ouderlijke burn-outs. Uit het onderzoek blijkt dat sommige ouders extreem uitgeput zijn door hun rol als opvoeder. Van de werkende vaders en moeders ervaart 5 tot 7 procent op een bepaald moment een parental burn-out, oftewel een ouderschapsburn-out. De oorzaak: te veel stress en te weinig ontspanning.

Opvallend is dat vaders hier vatbaarder voor zijn dan moeders. De westerse landen, die vaak een individualistische cultuur hebben, zijn het zwaarst getroffen: Nederland scoort bijzonder hoog en bevindt zich in de top tien. De symptomen die het meest voorkomen zijn vermoeidheid, labiliteit en vergeetachtigheid. Daarnaast beleven ouders weinig plezier aan hun kinderen en zijn kleine zorgtaken al snel te veel.

Zwaar vermoeid

Hoogleraar psychologie Moïra Mikolajczak doet aan de universiteit van Leuven onderzoek naar het fenomeen van zwaar vermoeide ouders: ‘Vaak voelen ouders ook een emotionele afstand tot hun kinderen. Ze doen wat ze moeten doen (koken, naar de crèche brengen), maar hebben geen energie om met hun kind te spelen of knuffelen. Ouders met een parental burn-out schamen zich vaak voor de ouder die ze zijn geworden, waardoor ze zichzelf nog meer uitputten.’

In het vaderonderzoek dat Duindam deed in 1993 kwam de term ‘onthaasting’ naar boven bij de antwoorden van de respondenten. Hiermee wordt het totaal andere tempo bedoeld dat je aan moet houden wanneer je voor kleine kinderen zorgt. Geef je hieraan toe, en volg je het tempo van je kind, dan ‘onthaast’ je, ben je helemaal in het hier-en-nu. Dat is volgens hem een verrijkende ervaring. ‘De wereld van werk, presteren en scoren is even helemaal weg. En wanneer je die wereld later weer betreedt, relativeer je eerder en is het makkelijker om knopen door te hakken. Sommige problemen lijken zich zelfs vanzelf opgelost te hebben.’

Het raast voorbij

Voor Duindam is de conclusie helder: ‘Wees erbij, sla het moment niet over. Soms is het lastig; je zit als partners met je agenda tegenover elkaar en bent de week aan het plannen: halen, brengen enzovoorts. Het lijkt eeuwig, maar de tijd dat ze zo klein zijn, ligt opeens achter je. Vergelijk het met de achtbaan op de kermis: je gaat langzaam omhoog, alle tijd, soms tergend langzaam. Maar dan ga je opeens in een niet te stoppen sneltreinvaart naar beneden. Het raast voorbij.’

In hun aanbevelingen schrijven de onderzoekers van het iipb dat het beste medicijn tegen een burn-out bij mama’s en papa’s is om elkaar bij te staan in de opvoeding én om het idee van de perfecte ouder te laten vallen. Lees ook: Burn-out bij ouders: tips om het te voorkomen
Je bent een voorbeeld voor de volgende generatie(s)

Veel vaders hebben geen rolmodel gehad. Hun vader deed vroeger waarschijnlijk niets in het huishouden of met de kinderen. Daardoor gaat het ze zelf vervolgens minder natuurlijk af. Maar kinderen onthouden tenslotte wat je doet, niet wat je zegt. Wanneer je als vader net zo betrokken bent bij de opvoeding als hun moeder, geef je hen impliciet de boodschap mee dat mannen en vrouwen gelijkwaardig zijn.

Onderzoek toont aan dat vaders een uniek rolmodel zijn voor zoons en dochters; vaders die betrokken zijn bij de opvoeding van hun kind, hebben een grotere kans op een zoon die een aanzienlijk aandeel in de zorgtaken bijdraagt en een dochter die actiever is op de arbeidsmarkt.

Niet-traditionele rolpatronen

Kinderen met een betrokken vader zullen later minder geneigd zijn tot genderstereotypering, omdat ze hebben gezien hoe hun eigen vader hiermee is omgegaan. Zo leert een kind niet de traditionele rolpatronen en stigma’s aan die nu nog gelden. Het zal zich daardoor vrijer voelen in zijn beroepskeuze.

Eigenlijk heeft iedereen voordeel van een eerlijke verdeling van zorg en werk tussen mannen en vrouwen. Het leidt tot eerlijke carrièrekansen, economische groei, een diepe band met je kind, betere relaties en een goede gezondheid. Ook zouden betrokken vaders leiden tot gelukkigere huwelijken en daarmee neemt de kans op echtscheidingen af. De hele samenleving wordt zo mooier van een vader thuis.

Dit is een fragment uit het boek De thuisblijfvader, waarom mannen net zo goed voor de kinderen kunnen zorgen van Tim Gouw dat vanaf 14 februari 2023 verkrijgbaar is bij alle (online) boekhandels.

Dit artikel is eerder verschenen in Ouders van Nu Magazine. Tekst: Tim Gouw. Beeld: Kati McKie

Artikelen van Ouders van Nu ontvangen in je mailbox?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.