In Nederland is er nog altijd niets wettelijk geregeld voor ouders die een kind verliezen voor 24 weken zwangerschap. Alleen bij een stilgeboorte ná 24 weken heb je recht op 16 weken betaald verlof. Gebeurt het eerder, dan moet je je ziek melden – terwijl je op dat moment wel wat anders aan je hoofd hebt dan gesprekken met een bedrijfsarts.
Wat speelt er nu in Den Haag?
Afgelopen jaar hebben SGP, CDA en ChristenUnie een initiatiefwetsvoorstel ingediend voor rouwverlof. Het voorstel zorgt ervoor dat werkende ouders van minderjarige kinderen vijf dagen betaald rouwverlof kunnen krijgen als een van de ouders of hun kind komt te overlijden.
Dit voorstel werd voorgelegd aan de Raad van State, die met enkele adviezen terugkwam. De partijen gaan nu aan de slag om het voorstel verder aan te passen en te verbeteren.
Of je mag rouwen, hangt af van je werkgever
Journalist Fidessa van Rietschoten kreeg in 2022 twee miskramen. Destijds werkte ze nog in loondienst, en haar werkgever gaf haar alle ruimte om zowel mentaal als lichamelijk te herstellen. Maar ze weet ook: dat is lang niet vanzelfsprekend.
'Of je na een miskraam tijd en ruimte krijgt om te herstellen, hangt nu volledig af van je werkgever. Als je ervoor kiest om het te delen, is het maar de vraag of diegene empathisch genoeg is om je die ruimte te geven. Dat vind ik echt belachelijk.' Ziek melden kan in theorie wel, legt ze uit, 'maar dan moet je ineens met een bedrijfsarts in gesprek – en dat is echt het laatste waar je hoofd naar staat.'
Onder de petitie, die bijna 5700 keer is ondertekend, reageerde een vrouw die met 17 weken was bevallen van haar dochter. 'Ze had haar kind al een naam gegeven. Het had armpjes, beentjes – alles zat erop en eraan. En toch werd ze gebeld door het UWV met de vraag of ze wel echt ziek was. Dat is toch bijna een belediging van je verdriet?'
Emotioneel en fysiek zwaar
Van Rietschoten benadrukt dat de impact van zo'n verlies niet alleen emotioneel maar ook fysiek enorm is. 'Een miskraam is echt iets anders dan een zware menstruatie. Het is vele malen intenser en daar wordt nauwelijks rekening mee gehouden.'
Renée Out, arts en eigenaar van Renée – Begeleiding na abortus en miskraam, vult aan: 'Vanaf het moment van een positieve test maak je al plannen: verlof, vakantie, de babykamer. Je voelt je al moeder, ongeacht de termijn'. Toch is er een duidelijk verschil is in hoe verdriet wordt erkend. 'Verdriet bij 36 weken zwangerschap wordt erkend, maar bij 6 weken niet.'
Impact van rouwen
Van Rietschoten verwijst ook naar onderzoek van het CNV: één op de tien mensen die rouwen krijgt uiteindelijk een burn-out. 'Bijna 40 procent keert te snel terug naar het werk na het verlies van een dierbare, en een derde functioneert daarna langere tijd niet goed. Dan hebben we het nog niet eens over het lichamelijke herstel na een miskraam.'
Ook Out wijst op de mentale impact die vaak onderschat wordt. 'Uit een onderzoek van de Katholieke Universiteit Leuven en het Imperial College London blijkt dat ongeveer een derde van de vrouwen te maken heeft met PTSS na een miskraam.'
Protocol voor werkgevers
Er is op dit moment geen duidelijke richtlijn voor werkgevers over hoe ze moeten omgaan met medewerkers die een miskraam hebben meegemaakt. 'Werkgevers doen maar wat. Soms pakt dat goed uit, maar vaak ook niet', aldus Van Rietschoten. Samen met Out werkt ze aan een toegankelijk protocol dat werkgevers helpt om op een respectvolle en ondersteunende manier te reageren.
'Het moet gewoon op één A4'tje passen', zegt Van Rietschoten. 'Wat heeft je werknemer meegemaakt, wat zijn haar rechten, en wat kun je als werkgever doen? Soms is een klein gebaar al genoeg – een kaartje, een open vraag. Alles is beter dan zwijgen.' Out benadrukt het belang van erkenning en ondersteuning: 'Stel dat je als werkgever zegt: 'Er is begeleiding mogelijk, en wij vergoeden dat graag voor je'. Hoe mooi is dat? Als je echt laat zien dat je er voor je mensen bent, blijven ze ook bij je.'
Erkenning
De petitie is op 9 september aangeboden aan de Tweede Kamer. Miskraambegeleider en Ouders van Nu-expert Miriam van Kreij, draagt de actie een warm hart toe. 'Met betaald rouwverlof erken je namelijk dat pril verlies ertoedoet', zegt zij. 'Het geeft zwangeren en hun partners de ruimte om te rouwen en bovendien kan het discussies op de werkvloer voorkomen.'
Van Kreij ziet de aangeboden petitie als een mooie stap, maar: 'Er zijn nog veel vragen rondom de uitvoering. Mag je het verlof verspreid inzetten of gaat het om één keer twee weken achtereen? En hoe wordt het verlof precies geregeld voor zzp'ers?'
Hoe goed het voorstel voor twee weken rouwverlof na vroeg verlies in de zwangerschap ook is, er is volgens de oprichter van Miskraambegeleiding Nederland ook een maar. 'Rouw laat zich niet in een hokje van twee weken duwen', vindt Van Kreij. Ze benadrukt dan ook dat het belangrijk is dat werkgevers ook na die twee weken tijd en aandacht blijven hebben voor hun werknemers.
