Toen ik in verwachting was, pakte ik pen en papier en schreef op waar ik van droomde: een meisje dat de wereld om zich heen stilletjes en met grote ogen in zich opnam. Met intelligente gedachten die ze met maar een paar uitverkorenen deelde. Een daarvan was ik, natuurlijk.
We zouden samen op de wereld staan. Ik zou haar alles laten zien, haar helpen met waar ze maar tegenaan zou lopen, al haar verborgen talenten naar boven halen, het hele kind tot bloei laten komen. Ik zag ons al samen op de bank liggen. Filosoferend. Lezend. Samen met haar vader aan zee. Lachend. We zouden geen woorden nodig hebben om elkaar te begrijpen omdat we zo ontzettend veel op elkaar leken.
Op het moment van opschrijven wist ik al dat het nergens op sloeg. Dit was een ideaalbeeld waar ik alleen maar van droomde, zei ik eerlijk tegen mezelf. Ik verbrandde het papier, liet mijn droombeeld los en wachtte vol spanning op wat er komen ging. Mijn dochter.
Lees ook: De leukste kinderboeken van vroeger (die je nu zélf kunt voorlezen)
Eerder dan gepland
Ze was zelf de eerste die een stok in het wiel van mijn ideaalbeeld stak, al voor haar geboorte. Ze kwam tien dagen eerder dan gepland, op de enige dag van het jaar waar ik al sinds mijn jeugd een hekel aan heb: oudjaarsdag.
Ik heb daar geen logische verklaring voor, maar waarschijnlijk heeft het te maken met het einde van het jaar, een soort afscheidspijn, het knalvuurwerk, de geforceerd feestelijke avond en dronken volwassenen die te amicaal worden. Als er een feest speciaal voor extraverten is, is het wel oud en nieuw. Iedereen praat, iedereen viert feest, op oudejaarsavond mag niemand alleen zijn.
De jaren daarvoor vermeed ik het oud-en-nieuwfeest. Ik sliep erdoorheen, verdrong het en liet het voorbijgaan. Pas als het vuurwerk afgelopen was, iedereen met hoofdpijn in bed lag en een immense kater zich over alles heen vlijde, kwam ik weer buiten voor een wandeling over de stille vuile straat. Ergens vind ik het nog altijd een uiterst symbolische daad van mijn dochter om uitgerekend deze dag op de wereld te komen en hem voor mij dus voor altijd te veranderen.
Lees ook: Hoeveel procent bevalt op de uitgerekende datum?
Vader zonder verwachtingen
Die eerste nacht na haar geboorte weet ik nog goed. Ik lag in mijn kamer op de kraamafdeling met de pasgeborene op mijn buik. We doezelden steeds in slaap, om bij te komen van de inspanningen die we samen hadden verricht. Tijd en ruimte gingen aan ons voorbij, het was alleen zij en ik in deze stille kamer.
Op een gegeven moment werd ik wakker omdat het buiten begon te knallen. Het was middernacht. Ik had niet de kracht om op te staan en naar het vuurwerk te kijken. Voor mij was mijn dochter mijn nieuwjaarsvuurwerk.
's Ochtends kwam mijn man terug naar het ziekenhuis. Hij nam het buideltje in zijn armen en vroeg: 'En wie ben jij dan wel?' Als uitgesproken extravert had de vader zich er van tevoren niet van alles en nog wat bij voorgesteld, hoefde dus geen verwachtingen bij te stellen, laat staan een kinderwensenlijstje te verbranden. Hij kwam, keek haar aan en vroeg wie ze was.
Tevreden in het midden
Tja. Wie was dit mensje dat zich van begin af aan niets van mijn verwachtingen aantrok? Omdat ik vóór de geboorte uitgebreid onderzoek had gedaan, wist ik dat we spoedig zouden weten of we naar een meer extravert of introvert kind zouden kijken. Aandachtig observeerde ik onze dochter. Hoe reageerde ze op prikkels, op harde muziek, kleurige mobiles, drukke plekken?
Nergens kon ik aan merken dat ze onder de indruk was. Als ze kleurige en luidruchtige plekken opmerkte, kroop ze ernaartoe en ging tevreden in het midden zitten. Zelfs toen ze ouder werd, had ze nauwelijks behoefte aan pauzes of time-outs en trok ze zich nooit echt terug in haar kamer. Ze was graag de hele tijd onder de mensen en tijdens familiefeestjes bloeide ze helemaal op. En zo is het nog steeds.
Lees ook: Welk type kind heb jij?
Druk, druk, druk
Onze dochter was net 1 jaar toen ze begon te praten, en ze is er niet meer mee opgehouden. Ik vind het heerlijk om met haar te praten. Maar op een dag besefte ik hoe vermoeiend dat eigenlijk is, toen mijn moeder half gekscherend, half serieus tegen haar zei: 'Meisje, je klinkt als een plaat met een tik erin.' Pas toen hoorde ik bewust dat mijn kind haar zinnen net zo lang herhaalde tot ze haar zin kreeg. Dat klinkt een beetje banaal, maar iedereen die een kind opvoedt kent dat eeuwige 'Mama? Mam? Mammie? Maaamaaa!' of 'Papa, pap', et cetera.
Als we samen aan tafel zitten en ze vertelt vijf keer achter elkaar dat ze de hoeven van de eenhoorn die ze aan het schilderen is roze maakt, irriteert me dat. Bij alles wat ze doet vraagt ze om bevestiging. Als ze die niet krijgt, blijft ze haar vraag herhalen tot ze antwoord krijgt. Ze is nu 5 jaar en het liefst is ze van 's morgens vroeg tot 's avonds laat druk in de weer en met mensen samen. Daar krijgt ze energie van. Ze is dus, maar dat voelde je al aan, nogal vermoeiend voor een rustig iemand als ik, hoe zielsveel ik ook van haar hou.
Nooit moe
Een paar weken geleden vroeg mijn dochter of ze een keer een middag mocht spelen met een meisje van school. Ik stuurde de moeder een berichtje. Het ging een beetje heen en weer; hoewel beide kinderen graag wilden afspreken, was het moeilijk een geschikte dag te vinden. Ten slotte stuurde ik: 'Hé, we wonen vlak naast de balletzaal. Wat vind je ervan als we je dochter na het dansen ophalen zodat de meisjes bij ons thuis kunnen spelen?'
Het leek me een mooie oplossing, maar vrijwel direct wees de moeder dit van de hand. Het zou te veel zijn voor haar dochter, na school en ballet moest ze thuis tot rust komen. Ik glimlachte herkennend en schreef dat ik stiekem weleens verlangde naar een kind dat rust nodig heeft. En dat die van mij helaas nooit moe was, dat ze het liefst na school, balletles en een speelafspraak 's avonds nog een feest zou bouwen. Het was met een knipoog, maar zo kwam het niet over.
Lees ook: Loeder-'moe'-der: 14 dingen die je kunt doen als je te moe bent om je kind te vermaken
Andere behoeften
De moeder antwoordde dat haar dochter niet moe was, maar gewoon wat vrije tijd nodig had. Even overwoog ik te schrijven: 'Ik weet dat er kinderen zijn die time-outs nodig hebben, ik ben daar een boek over aan het schrijven.' Ik dacht even na of en hoe ik de frictie kon oplossen met geweldloze communicatie. Maar ik had de moed niet en heb helemaal niet meer geantwoord. Ook de moeder kwam er niet meer op terug. De kinderen hebben nooit met elkaar gespeeld.
Ik weet dat een misverstand als dit met een paar woorden uit de weg is geholpen. Maar op de een of andere manier stak tijdens de berichtenwisseling opeens een oud vervelend gevoel de kop op. Ik werd eraan herinnerd dat mijn kind anders is dan waar ik ooit van droomde. Natuurlijk merk ik dagelijks op allerlei manieren hoe mijn dochter is. Ze is niet alleen anders dan ik verwacht had, ze heeft ook heel andere behoeften dan ik als kleuter zelf had.
Een rustdag van school
Op school ligt een boek waarin ouders kunnen opschrijven of hun kind door iemand anders wordt opgehaald of bijvoorbeeld een uur langer blijft. Op een dag vroeg mijn man nadat hij haar naar school had gebracht: 'Weet je, in het ophaalboek staat regelmatig dat een kind een rustdag heeft. Wat is dat? Waarom doen wij dat niet?'
Ik zei dat er kinderen zijn voor wie de dagelijkse drukte op school soms te vermoeiend is. Dat ze dan thuisblijven en misschien een boekje lezen of een film kijken, een poosje op hun kamer doorbrengen of gewoon maar wat door het huis hobbelen om hun batterij weer op te laden. Hij keek me aan en vroeg niet verder. Ons kind heeft geen behoefte aan pauzedagen.
Onbruikbare tips
Ik had nooit gedacht dat iemand als ik, introvert tot in mijn tenen, zo'n sterk extraverte persoonlijkheid kon voortbrengen. Ik was er totaal niet op voorbereid. Ik heb het ideaalbeeld dat ik van mijn ongeboren kind koesterde lang voor haar geboorte verbrand en vergeten, maar dat geldt niet voor de verwachtingen die ik van mezelf als moeder heb: dat ik mijn kind zal beschermen tegen stress, voldoende rustmomenten creëer en het zal behoeden voor drukke feestjes.
Maar mijn dochter wil nergens voor behoed worden. Zeker niet als het ergens feest is. Integendeel. Ze wil dansen, dansen tot het feest voorbij is. Het liefst samen met mij en haar vader. Kun je het je voorstellen? Al die tips en trucs voor introverte kinderen die ik mijn leven lang verzameld heb, en heb opgeschreven in dit boek, blijken voor mijzelf als moeder totaal onbruikbaar.
Lees ook: 9x waarom het hebben van een introvert kind bijzonder is
Wat maar tot je zelf kinderen hebt
Mijn kind accepteren zoals het is vond ik niet moeilijk. Ik voelde meteen een onvoorwaardelijke liefde voor haar. Maar mijn leven als moeder is totaal anders dan ik me vroeger voorstelde, en heeft dagelijks uitdagingen voor me in petto. Mijn moederschap vraagt dingen van me waar ik nooit aan gedacht had. Iedereen weet wat mensen met kinderen tegen mensen zonder kinderen zeggen: 'Je hebt geen idee! Wacht maar tot je zelf kinderen hebt.'
Als kinderloze is het niet voor te stellen hoe waar deze zin is. Hij geldt zowel voor extraverte als introverte ouders, al vermoed ik dat introverten er harder door geraakt worden. Bewust of onbewust richten introverten hun leven door de jaren heen zo in dat het aansluit bij hun aard en behoeften. Zolang ze kinderloos zijn, hebben ze veel tijd voor zichzelf; tijd die nodig is om na te denken, te ontspannen of op de bank te hangen met een pizza voor hun neus – allemaal tijd waarin ze nieuwe energie opdoen.
Nooit meer alleen
Met de komst van een baby is deze tijd in één klap verdwenen. Want hoe kleiner het wezentje, hoe groter de afhankelijkheid. Een pasgeboren baby heeft dag en nacht verzorging nodig. Ik besefte pas wat dat betekende toen ik mijn dochter kreeg. Ik was meer dan bereid me aan te passen. Ik had dit kind gewild, ik had het gekregen. Nu had het me nodig en wilde ik er zijn.
De eerste paar maanden ging dat aardig goed. De baby lag vrijwel continu in mijn armen, of ik nu op de bank lag, wandelde, in bad of naar bed ging. Ik viel met mijn dochter in slaap, en werd met haar wakker. Natuurlijk was ik nog weleens alleen, wanneer haar vader voor haar zorgde. Maar die lange uren in mijn eentje waren voorbij.
Lees ook: Doodop in de kroeg: waarom het soms lastig is je nieuwe leven als ouder te accepteren
Opofferingsgezind
De meeste introverte mensen zijn empathisch en de meeste baby's zijn lief, en daarom verloopt die afhankelijke relatie meestal vrij goed. Het is een beproefd recept van de natuur, die dit biologisch perfect gepland heeft. Ouders maken in de eerste maanden na de geboorte hormonen aan die hen zo opofferingsgezind maken dat ze hun persoonlijke behoeften een tijdje op een laag pitje kunnen zetten.
Het dwingende voedingsschema en de onvoorwaardelijke liefde doen de rest; er is een enorme wil om goed te zorgen voor het kleintje dat je op de wereld hebt gezet. Mij verging het net zo. Die grote wil maakte krachten in me los waarvan ik niet wist dat ik ze in me had. Als introverte, psychisch gezonde single was ik nog nooit zo diep door mijn energiereserves heen gegaan ten behoeve van iemand anders.
Vastklampen
Ik vraag me regelmatig af hoe het mogelijk is dat je van zo'n kleintje zo veel kunt houden en je er tegelijk groen en geel aan kunt ergeren. Voor elk gezin bevat het dagelijks leven vele uitdagingen, om allerlei uiteenlopende redenen. Hier slaapt er eentje al jaren nooit een hele nacht door, daar zijn de kinderen dag en nacht aan het ruziën, en weer ergens anders zijn de ouders een slecht team. In ons geval schuilt de uitdaging in de combinatie van een introverte moeder en een extraverte dochter.
Mijn dochter heeft mensen om zich heen nodig, met name haar moeder. Als ze niet lekker in haar vel zit, gestrest is of gewoon ontspanning en rust zoekt, klampt ze zich aan mij vast. Dat is haar manier om energie te sparen. Helaas voor mij koppelt ze zich nooit vrijwillig weer af. Ze blijft zo lang mogelijk aan mij hangen, omdat ze dat op dat moment de fijnste en veiligste manier vindt om de tijd door te brengen.
Als we samen thuis zijn, zal ze nooit naar haar kamer gaan om ergens mee te spelen. Waar ik ben, is zij – en het maakt haar met haar 5 jaar nog niets uit of dat het toilet is. Als we aan tafel zitten, wil ze het liefst op mijn schoot zitten, me steeds aanraken of op een andere manier fysiek contact maken. Ondertussen communiceert ze aan één stuk door. Ze vraagt, vertelt, brabbelt en zingt en ze zorgt er altijd voor dat ik echt luister. Ik ervaar het als een groot compliment dat ze zo veel vertrouwen heeft, me zo veel liefde en knuffels geeft. Dat is beslist niet vanzelfsprekend.
Bodemloos vat
Toch is het ook waanzinnig vermoeiend, omdat er geen einde aan komt, omdat haar batterij kennelijk nooit volgeladen raakt zodat ze genoeg mama heeft en me loslaat. Het is als een bodemloos vat, waar je oneindig liefde in kunt blijven gieten zonder dat het ooit vol zal zijn – terwijl je zelf steeds leger raakt, jezelf uitput. Hier ligt de zwakke plek van onze ouder-kindrelatie: zij krijgt energie van mijn nabijheid, ik moet me van haar losmaken en alleen zijn om te kunnen opladen.
Als introverte ouder doe je er goed aan om na de eerste paar maanden waarin alle aandacht en tijd naar de baby is gegaan, langzaamaan ook weer je eigen energiebronnen aan te boren en tegemoet te komen aan je eigen behoeften. Voor je lichamelijke en geestelijke gezondheid is het belangrijk dat het onderdrukken van je eigen behoeften geen dagelijkse routine wordt – die achttien jaar die je als ouder nog voor de boeg hebt.
Dit is een hoofdstuk uit het boek Even bijkomen (van mijn gezin) van Eva Lohmann. In dit boek beschrijft ze haar ervaringen als moeder, interviewt ze experts en legt aan de hand van wetenschappelijk onderzoek uit wat de kracht is van 'stille' ouders én kinderen. Fontaine Uitgevers (€ 21,99).
Tekst: Eva Lohmann
