In de natuur
Rosa: 'Wauw, dit is echt in the middle of nowhere,' zeiden Jurjen en ik tegen elkaar tijdens de bezichtiging van een woonboerderij in Uffelte. We waren op zoek naar een mooie plek in de natuur, in een rustige provincie, waar we samen met anderen konden wonen.
Via een advertentie op een website voor woongroepen belandden we bij de Tuinen van Tourmalijn, in een Drents dorpje. Iets dicht bij een leuke stad, zoals Nijmegen of Groningen, was onze eerste wens. Maar ja, het is hier zo mooi.
Toen we terugreden naar Utrecht besloten we er niet over te praten, zodat we eerst konden voelen. De volgende dag wisten we het zeker: we hebben onze plek gevonden. Leuk, maar spannend, want we gaven er wel wat voor op. Jurjen zijn droombaan als boswachter, ik mijn carrière als docent media & design op een middelbare school. Én onze tweede was op komst.'
Woongemeenschap
Jurjen en Rosa ontmoetten elkaar in een woongroep in het centrum van Utrecht. Rosa: 'Een vriendin adviseerde me in een woongemeenschap te leven. Dat leek me meteen geweldig. Altijd iemand om een praatje mee te maken, iemand die je badkamer af en toe schoonmaakt, maar één keer per week koken: doe maar!
Voor het idee van een geitenwollensokkenclubje dat de hele dag vrije seks heeft, was ik niet zo bang. Toen ik er kwam, woonde Jurjen er al. Op de eerste avond sloeg de vonk over. Letterlijk: door een bliksemknal vlogen we in elkaars armen.'
Geluk delen
Voor Jurjen was de keuze om bij een groep onbekenden in te trekken zo klaar als een klontje. 'Een soort studentenhuis met allemaal hippies paste beter bij mij dan in mijn uppie in een flatje wonen. In Utrecht deelden Rosa en ik een prachtig huis in het centrum met vijftien volwassenen. In de achtertuin stond een oude watertoren, alsof we in Frankrijk woonden.'
Rosa: 'Toen we na Ronja's geboorte terugkwamen van het geboortehuis hadden onze huisgenoten kaarsjes tot aan de voordeur neergezet, onze woonkamer versierd en beschuit met muisjes voor ons klaargezet. Zoiets vergeet je nooit meer. Tien minuten later klopte een huisgenoot zachtjes op de deur. We konden ons geluk meteen met hem delen.'
Privacy
'In de kraamweek werd er non-stop voor ons gekookt. Privacy is nooit een issue geweest. Als wij even alleen wilden zijn, begreep iedereen dat. In een woongroep is gezelschap altijd beschikbaar, maar nooit verplicht.
Ronja heeft veel voordeel gehad van het intensieve contact met verschillende mensen. Ze zat bij iedereen op schoot. Heerlijk, want Jurjen en ik hielden zo tijd over voor onszelf. Dan zagen we na een paar uur Ronja ineens weer langskomen in de wasmand van een huisgenoot. Met sommige bewoners heeft Ronja nog steeds een hechte band.'
Reeën op straat
Toch vond Rosa het soms ook ingewikkeld om de opvoeding van een kind te delen met vijftien huisgenoten. 'Een van onze huisgenoten had er moeite mee dat er een kind was bijgekomen. De ruimte werd sowieso steeds krapper en eigenlijk wilden we ons kind niet opvoeden in de stad. Daarom besloten we te verkassen naar de natuur.'
'Van hartje Utrecht naar Uffelte was een grote verandering. Ik was het drukke, stadse leven gewend: elke avond naar een theatervoorstelling of een concert. En dan woon je ineens op een van de meest afgelegen plekken van Nederland en zie je reeën oversteken in de straat. De eerste keer dat ik de meiden met de bakfiets ophaalde van de opvang, was het pikdonker. De kinderen vonden dat prima, maar ik vond het eng.'
'Voor mij was wonen in een groep een voorwaarde als we zouden verhuizen. Ik vind Jurjen geweldig, maar ik zou niet in een afgelegen bos willen samenwonen. Met z'n allen hier een biertje drinken, spelletjes spelen of een film kijken maakt het leven in een woongroep leuk.'
Thuiskomen
Voor Jurjen, die opgroeide tussen de serene natuurgebieden en idyllische plassen van Drenthe, speelt de natuur al zijn hele leven een hoofdrol. 'Op mijn achtste ging ik op mijn eerste vogelkamp naar Schiermonnikoog en wist ik al dat ik boswachter wilde worden,' lacht hij trots.
'Als puber zocht ik – tussen het blowen door – fanatiek naar roofvogelnesten. Vanuit de bomen uitkijken over het landschap, fantastisch vond ik dat. Deze plek voelde voor mij na vijf jaar in de stad als thuiskomen. Gisteravond lag ik in de tuin naar de sterrenhemel te staren. In een uur hoorde ik drie soorten uilen. Daar word ik gelukkig van.' Rosa lacht: 'De eerste keer dat ik een kerkuil hoorde, dacht ik dat er een beest werd geslacht. Jurjen heeft mijn liefde voor de natuur aangewakkerd.'
Gemekker
Al kent leven in harmonie met de natuur ook keerzijdes, vertelt Rosa. 'We hebben voor twee lammetjes gezorgd, dat leek ons leuk voor de kinderen. Die beestjes willen constant 's nachts drinken en begonnen te mekkeren zodra je het licht aandeed. Stond ik om zes uur 's ochtends die lammetjes de fles te geven in mijn badjas. Ik maak shoarma van jullie, dacht ik dan.'
'Ik kan er ook nog enorm van genieten om met vriendinnen in de stad af te spreken. Jurjen heeft dat minder, zijn vrienden komen juist vaker uit de stad hierheen. Onze ouders komen ook geregeld langs. Ze keken eerst vreemd op van het woongroepidee, nu vinden ze het hier geweldig.'
Alles delen
De woongemeenschap van Jurjen en Rosa werd ruim twintig jaar geleden gestart door acht stedelingen van wie er twee nog steeds wonen. Zij bouwden de boerderij en schuur om tot een plek waar rust, duurzaamheid en harige varkentjes de baas zijn. De hoofdwoning telt acht woonunits, verdeeld onder twaalf volwassenen en zeven kinderen.
'Onze woonkamer is niet bijzonder groot, maar dat hoeft ook niet,' zegt Jurjen. 'De echte beloning zit 'm in alles buiten onze eigen kamers. We delen een grote woonkeuken, twee badkamers, wasmachines, een werkschuur vol gereedschap, een zwemvijver, een speeltuintje, de schapenwei, fruitboomgaard, het omliggende bos, een moestuin, de pizzaoven, een wifi-netwerk en zelfs een sauna. De onderhoudskosten en woonlasten delen we.'
Geen gewinkel
'Onze grootste motivatie is duurzaam leven. In de buurt staan bijvoorbeeld honderden fietsen waar mensen vanaf willen. Waarom moeten onderdrukte mensen in Afrika ijzererts mijnen omdat ik zo graag een nieuwe fiets wil? Hetzelfde geldt voor kleding en speelgoed voor de kinderen. Dat kopen we veel via Marktplaats of in kringloopwinkels. Mijn moeder maakt ook veel voor ons.'
Rosa: 'Winkelen in de stad hoeft niet voor mij. Doe mij maar één duurzame winkel.' Jurjen: 'Een deel van ons eten kopen we gewoon in de supermarkt, maar we streven naar zelfredzaamheid. 's Avonds eten we aardappelen en boerenkool uit de moestuin, 's ochtends eieren van onze kippen en zelfgebakken brood. Ook plukken we wildsalades. Uiteindelijk moet alles op ons bord uit ons bos komen.'
Natuurschool
Met hun natuurschool Bosbeweging verzorgen Jurjen en Rosa samen met een team van instructeurs allerlei workshops in de natuur, zoals vuur maken, eetbare planten gebruiken en het optimaliseren van je instincten en zintuigen.
'De kinderen gaan mee en pikken alles op,' vertelt Jurjen. 'Een poosje geleden stuurde ik deelnemers op pad om boomhars te verzamelen voor een project. Toen ze terugkwamen, zag Ronja dat ze hun gevonden hars in een blaadje bewaarden. Ze tikte me aan en zei: "Papa, dat is het lelietjevan-dalen, dat is giftig." Ze had gelijk, en dat vanaf die afstand. Ik was stomverbaasd.'
Vertrouwen
Voor Ronja en Junel is het hier elke dag weer een feest, vertelt Jurjen. 'Hutten bouwen, vogelnesten en dieren zoeken, in bomen klimmen: de kinderen hebben zo veel vrijheid. We weten meer dan de helft van de tijd niet eens wat ze uitspoken.'
'Ze spelen veel met Joris, een leeftijdsgenootje, maar kijken ook op naar de tieners. Vorige week spande één van hen doeken tussen de bomen, waarop ze allerlei acrobatische kunstjes deed. Twee dagen later deed Ronja haar na. De huisgenoten en de natuur verrijken hun levens.'
Hechte basis
Bang dat haar dochters in het bos verdwalen, is Rosa niet. 'Kinderen laten altijd wel spoortjes achter in het bos. Bovendien weten de meiden precies hoe ver ze kunnen en mogen. Vorige week vroeg Ronja of ze al alleen tot het beekje mocht lopen, best een eindje hiervandaan. Dat vond ik lastig, dus bleef ik van een afstandje meekijken. Met zo'n weidse omgeving moet je voorzichtig zijn. Van Jurjen mogen ze iets verder dan bij mij.'
Jurjen: 'We hebben de meiden dicht bij ons opgevoed. Veel huid-op-huidcontact en in de draagdoek en tot hun derde sliepen ze bij ons in bed. Door die hechte basis weten ze dat wij er altijd zijn en kunnen we hen nu makkelijker loslaten'. Rosa: 'Ronja en Junel weten heel goed dat het bos en de wereld allerlei gevaren herbergen. Maar wij vertrouwen erop dat ze altijd terugkomen en weten wat ze doen.'
Gefronste wenkbrauwen
Dat hun manier van opvoeden in de natuur afwijkt van de norm, werd voor Rosa en Jurjen nergens zo duidelijk als op het consultatiebureau. 'Daar werden we meer dan eens met gefronste wenkbrauwen aangekeken,' lacht Rosa.
'Een paar dagen na Ronja's geboorte stapte Jurjen even met haar in de draagdoek naar buiten, in het zonnetje. Dat raadde de verloskundige hem streng af. "Bedankt voor je advies, maar ik ga toch," zei hij. Ik vond het prima. Al die vastgeroeste regels, daar word ik zo moe van.'
Jurjen: 'We zijn met z'n allen doorgeslagen in gekaderde regels om onze kinderen op te voeden. Een borstvoedingscursus, wie heeft dat verzonnen? Melk geven doe je niet met je hoofd. Toen bij Rosa de melk niet direct op gang kwam, raadden ze ons meteen een dubbel mechanisch kolfapparaat aan. We zeiden: "We wachten het een dagje af. Ons kind is dik genoeg, ze loopt geen gevaar." De dag erna vloeide de melk rijkelijk.'
Zonder luiers
'Ze keken ook raar op toen we na twee weken bijna geen luiers meer gebruikten. We merkten gewoon wanneer de meisjes moesten poepen of plassen. Dan hielden we hen boven een afwasteil. Junel was daardoor met veertien maanden dag en nacht zindelijk. Het grappige is: tweederde van de wereldbevolking doet dit zo, maar in onze maatschappij leren we er niets over.'
Voorlopig blijven Jurjen en Rosa in de Tuinen van Tourmalijn wonen. Dat hun dochters hun eigen pad volgen, is voor hen het belangrijkst. Rosa: 'Ik hoop dat ze gaan studeren en van het stadse leven genieten. Het zou leuk zijn als ze daarna terug willen naar de natuur. Met onze manier van opvoeden hopen we ze een sterk gemeenschapsgevoel mee te geven. En dat ze waarde zullen hechten aan de natuur. Dat zit er al aardig in.'
