De ontdekkingstocht
De eerste maanden ligt je baby rustig op zijn rug of buik in de box of kinderwagen, of zit hij op je schoot en kijkt hij een beetje om zich heen. Maar voor je het weet begint hij met omrollen, tijgeren en kruipen en wil hij niets liever dan de wereld om zich heen ontdekken. Je baby wordt hierbij gedreven door nieuwsgierigheid. Ziet hij bijvoorbeeld een tafelkleed, dan móet hij daaraan trekken. Krijgt hij eten voor zijn neus en heeft hij geen honger (meer), dan gaat hij ermee spelen. Handen erin, uitsmeren over tafel, in zijn mond, uit zijn mond. Ziet hij een keukenkastje, dan wil hij alles eruit halen. En de knopjes op de afstandsbediening zijn ook erg interessant. Met die ontdekkingsreis begint voor ouders de fase om te bepalen wat zij wel en niet willen toestaan én hoe ze hun kind dat duidelijk gaan maken.
Tips: Zo maak je je huis babyproof
Beginnen met opvoeden
Zodra je kind op ontdekkingstocht gaat, kun je beginnen met actief opvoeden. Dat houdt in dat je hem grenzen geeft en op een vriendelijke manier duidelijk maakt wat wel en niet kan of mag. Verwacht niet dat dat meteen effect heeft: deze fase van corrigeren is er eentje van de lange adem. Herhalen, herhalen, herhalen, dus. Het lijkt misschien alsof je kind niet naar je luistert of ongehoorzaam is. Dat is ook zo: hij kán je niet gehoorzamen, want hij snapt nog niet wat je bedoelt. Voor hem hebben zinnen als 'nee, mag niet' en 'niet doen' nog geen betekenis. Dat komt pas nadat je ze heel vaak hebt herhaald.
Combineer je de woorden steeds met een handeling, dan maak je het duidelijker voor je kind. Zit je kind bijvoorbeeld steeds aan de tv? Zeg dan: 'Nee, dat mag niet' en haal zijn hand weg. Je zult zien: op een dag begrijpt hij het. In het begin moet je daarvoor wel in de buurt van je baby zijn. Loop je de kamer uit, dan is hij het alweer vergeten en gaat hij verder op ontdekkingstocht.
Lees ook: Wanneer leert een baby tijgeren, kruipen, zitten en staan?
Tot één jaar: negeren
Tot je baby ongeveer één jaar is, kun je gedrag waar je niet zo blij mee bent beter negeren. Laat je kind soep uit zijn mond lopen of gooit hij zijn eten op de grond, doe dan net alsof je het niet ziet. Op deze leeftijd is aandacht een reden om het nog een keer te doen. Of je nou nee zegt of begint te lachen, dat maakt geen verschil. Afleiden is in zo'n geval vaak de beste oplossing. Geef hem bijvoorbeeld iets in handen waar hij wél mee mag spelen of knoeien. En, indien mogelijk, kan je het object dat hij zo interessant vindt wegleggen, dan is het vanzelf niet meer interessant.
TIP: Opvoeden wordt pas echt een uitdaging tijdens de peuterpuberteit. Deze boeken helpen je erdoorheen!
Opvoeden vanaf één jaar: uitleggen
Is je baby één jaar, dan kun je hem gaan uitleggen waarom iets niet mag: 'Doe maar niet, want dan wordt de poes bang.' Probeer de boodschap kort en bondig te brengen. Niet dat je kind het allemaal meteen begrijpt, maar het is wel nuttig voorwerk voor later. Hij slaat jouw woorden passief op en op een gegeven moment gaat hij verbanden leggen tussen al die woorden.
Lees ook: Grenzen stellen, zo zorg je dat je kind zich aan jouw regels houdt
Afleiden
Als uitleggen niet helpt, kun je beter op een andere tactiek overgaan. Je kind afleiden met speelgoed bijvoorbeeld, hem meenemen naar een andere plek, of toch het gedrag negeren. Er een heel gedoe van maken, boos worden of er lang over doorpraten, werkt averechts. Straffen heeft bij een baby ook echt geen zin. Je kind snapt nog niet wat hij verkeerd doet en legt dus ook geen logisch verband met jouw reactie.
Lees ook: Straffen van je kind, dit werkt wel en dit niet
Stout of slim?
Wees je ervan bewust dat de drang om te ontdekken voor een klein kind onweerstaanbaar is, en heel erg belangrijk is voor zijn verdere ontwikkeling. Het is voor hem de enige manier om erachter te komen wat zijn eigen mogelijkheden zijn én hoe alles om hem heen in elkaar zit. Dat is voor hem allemaal nog niet logisch of vanzelfsprekend. Hij leert dit door te ervaren, door zijn hele lijf en al zijn zintuigen te gebruiken. Steeds opnieuw, totdat zijn hersenen het hebben opgeslagen. Smeert hij steeds weer met zijn pastasaus? Zo leert hij dat dat anders voelt dan het tafelblad. Gooit hij elke keer zijn beker op de grond? Dat leert hem iets over de zwaartekracht, geluid en jouw reactie. Misschien vind jij dat ongewenst of stout gedrag, maar voor een baby is het niets anders dan: leren hoe dingen werken. Dat maakt hem slim op allerlei manieren.
Natuurlijk komt dit gedrag jou niet altijd uit. Je kunt erin proberen te sturen door je kind op een moment dat het jou wél uitkomt alle kans te geven om lekker bezig te zijn met zijn ontdekkingsbehoeften. Laat hem dan een doos speelgoed omgooien of kliederen met vingerverf, modder in de zandbak, water of een bakje yoghurt. Dan heeft hij er onder het eten, als jij ook graag even rustig wilt zitten, misschien minder behoefte aan. En op een gegeven moment gaat hij, ook door te kijken hoe jullie het doen, leren dat dit gedrag niet hoort bij aan tafel zitten.
Aanrader: 12 (opvoed)boeken geschreven door de experts van Ouders van Nu
Beginnen met opvoeden: wees consequent
Het is belangrijk dat je partner en jij dezelfde regels hanteren als het gaat om het gedrag van jullie kind. Wees dus consequent en zorg dat je op één lijn zit. Bespreek dit regelmatig samen. Je kind ontwikkelt zich, krijgt steeds nieuwe vaardigheden en andere ontdekkingsbehoeften, dus ook het opvoeden vraagt steeds iets anders. Welk gedrag willen jullie negeren en wat wil je corrigeren? Houd er rekening mee dat een kind tot hij ongeveer twee jaar oud is, 'nee' vaak aan een bepaalde persoon koppelt. Heb jij het eindelijk voor elkaar dat hij niet meer aan de tv komt, dan zal hij niet vanzelfsprekend naar het 'nee' van je partner of oma luisteren. Meer lezen: Niet op één lijn qua opvoeding? Maak je niet te druk.
Lees meer over de peuterpuberteit, eigenwijs zijn en nee zeggen.
Positieve aandacht
Jonge kinderen zijn de hele dag door op zoek naar aandacht. Dat doet je kind omdat hij contact met jou wil, maar ook omdat jouw reactie hem heel veel leert. Bij negatief gedrag is de kans vaak het grootst dat er een reactie komt, omdat ouders dit willen corrigeren of voorkomen. Merk je dat je de hele dag 'nee' aan het roepen bent? Probeer je kind dan vaker positieve aandacht te geven voor gedrag dat je wél graag ziet. Geef hem complimentjes, ook voor dingen die hij misschien allang doet, maar waar je eerder niets over zei. Lekker eten van zijn bordje, vrolijk zingen, lief spelen, voorzichtig zijn met de poes, enzovoort. Als jij hierop reageert door hem fijne aandacht te geven, doet hij het graag nog een keer. Uiteindelijk willen kinderen het liefste het goed doen. Ze zullen groeien door onze positieve aandacht.
Dit zijn volgens astrologen belangrijke opvoedtips per sterrenbeeld.
Podcast 'Ouders van Nu vraagt door': Positief opvoeden
Bron: NJI
