Wanneer hebben kleuters tijdsbesef?

Leestijd 3 minuten • 11 februari 2025, 17:11

Als het om tijd gaat, leven kleuters echt in hun eigen wereld. Kleuters 'beleven' de tijd. Ze onderscheiden dagen door wat ze op een dag gedaan hebben en terugkerende activiteiten, zoals naar school gaan. Als het donker is, is het nacht. Als het licht is, is het dag. Wanneer ontwikkelen kleuters tijdsbesef? En wanneer kan je je kleuter leren klokkijken?

Lees verder onder de advertentie

Wanneer leren kinderen klokkijken?

Kleuters kunnen nog geen klokkijken, maar je kunt ze wel tijdsbesef bijbrengen. Kinderen leren pas vanaf zes jaar om klok te kijken.

Hebben kleuters tijdsbesef?

Je hebt niet alleen de dagelijkse tijd, maar ook de biologische tijd. De biologische tijd is het verschil tussen dag en nacht en de wisseling van de seizoenen. Kinderen hebben de biologische tijd sneller door dan de dagelijkse tijd. Als het donker is, is het tijd om te gaan slapen. Als het licht is, worden ze wakker. Het kan voorkomen dat kinderen in de war raken door de overgang van zomertijd op wintertijd en andersom.

Verder heb je nog de historische tijd. Wat is er in het verleden gebeurd en wat gaat er in de toekomst gebeuren? Kleuters kunnen dit soms een beetje verwarrend vinden. Het kan ook lastig voor ze zijn om het verschil te maken tussen 'gisteren' en 'morgen'. Of tussen 'gisteren' en 'vorige week'. Het is niet gek als je kleuter hier in het begin moeite mee heeft.

Lees verder onder de advertentie

Lees ook: 8 gouden tips van ouders die slim omgaan met de wintertijd

Op welke leeftijd ontwikkelt een kind tijdsbesef?

Kinderen beginnen al op jonge leeftijd de verandering van tijd te ervaren en ontwikkelen al met 4 maande n het vermogen om tijd te waarnemen. Dat blijkt uit onderzoek. Het tijdsbesef van kinderen ontwikkelt zich vanaf dan verder en loopt door tot halverwege de kindertijd. Als een kind 2 of 3 is kan hij al woorden als vandaag, gisteren en morgen gebruiken. Toch betekent dat niet altijd dat ze de woorden goed gebruiken.

Hoe werkt het tijdsbesef van kleuters?

Op basisscholen wordt er gewerkt met dagdelen. Zo weten de kleuters wat ze in de ochtend gaan doen en wat ze in de middag gaan doen. Ze leren onbewust het verschil kennen.

Lees verder onder de advertentie

Je kunt je kleuter helpen om onderscheid te maken door dagen te gebruiken. 'Nog drie nachtjes slapen en dan is het vakantie.' Je kleuter begrijpt dat en kan dan zelfs aftellen. Je kunt ook een kleurkalender gebruiken. Je kleuter mag iedere dag een hokje inkleuren en als hij bij het kruisje of hartje (bijvoorbeeld) is, vindt er een bepaalde activiteit plaats. Zo stimuleer je je kleuter om op een speelse manier om te gaan met de tijd.

Je kunt nog niet in exacte tijden tegen je kleuter praten. Hij heeft nog geen idee wat het verschil is. De klok kun je voorlopig achterwege laten.

Lees ook: Klokkijken oefenen: hoe doe je dat?

Lees verder onder de advertentie

Hoe kan je tijdsbesef bij kleuters stimuleren?

Je kunt het tijdsbesef voor zowel dagelijkse, historische als biologische tijd stimuleren. Daar zijn verschillende manieren voor:

Praat met je kind en leg verband tussen een activiteit en de tijd.
Praat met je kind over het verleden, het heden en de toekomst. Zo kan je kleuter het verschil leren begrijpen.
Laat je kleuter de tijd 'meten' met een kalender of zandloper.
Als je kind over de tijd praat, kun je hem aanvullen of verbeteren.
Probeer je kind met plaatjes de verschillende seizoenen te leren.
Maak met je kind een tijdlijn van zijn leven (geboorte, eerste tandjes en stapjes etc.).
Laat je kind tien minuten zelf spelen aan de hand van de klok: tot de grote wijzer boven/beneden staat.
Gebruik een slaaptrainer, dat is een speciale kinderwekker die je kleuter leert wanneer het tijd is om te slapen en op te staan.