Kindermishandeling: herken de signalen

Wat is kindermishandeling?

Kindermishandeling is elke vorm van mishandeling die voor een kind bedreigend of gewelddadig is, en kan voorkomen in allerlei gezinnen. Ouders die hun eigen kinderen mishandelen doen dat meestal niet met opzet, maar omdat ze wanhopig zijn. Iedereen wil zijn kind weleens achter het behang plakken, maar ouders van huilbaby's of ouders die labiel zijn, hebben bijvoorbeeld een grotere kans om hun kind iets aan te doen.

Ook in de peuterpuberteit hebben sommige ouders zichzelf niet in de hand. Een peuter zoekt zijn grenzen op – niet om jou te jennen, maar om te ervaren hoe ver hij kan gaan. Wie zelf met harde hand is opgevoed of in zijn jeugd aandacht tekort is gekomen, loopt een groter risico dat hij zijn kind op zo'n moment mishandelt.

Tips hoe je het beste omgaat met de peuterpuberteit.

Kindermishandeling is verboden. Kinderen hebben het recht om veilig (thuis) te zijn, en liefde, zorg en aandacht te krijgen.

Soorten kindermishandeling

Kindermishandeling komt helaas veel voor. Naar schatting zijn elk jaar zo'n 119.000 kinderen het slachtoffer van mishandeling. Dit is ongeveer 3 procent van alle kinderen tussen de 0 en 18 jaar. Kindermishandeling kent verschillende vormen:

1. 01.

   Emotionele mishandeling, zoals denigrerende uitspraken, uitschelden, vernederen, zeggen dat je niets goed doet

2. 02.

   Fysieke verwaarlozing, zoals slechte hygiëne, geen eten krijgen, geen kleding krijgen of een kind alleen laten in onveilige situatie

3. 03.

   Seksueel misbruik, van zoenen en aanraking tot seks

4. 04.

   Fysiek geweld: slaan, knijpen, schoppen

5. 05.

   Emotionele verwaarlozing, zoals geen interesse in het kind tonen of niet praten tegen het kind

6. 06.

   Getuige zijn van agressie tussen de ouders of gezinsleden (huiselijk geweld)

Lees ook: Werkt straffen en belonen in de opvoeding?

Signalen kindermishandeling herkennen

Gemiddeld zit er in elke klas minstens één kind dat mishandeld wordt. Het kan dus heel goed dat je een slachtoffer kent, maar de signalen niet herkent. Ga op je gevoel af als je denkt dat er iets niet pluis is. Je bent waarschijnlijk niet de enige die iets ziet, maar misschien wel de eerste die actie onderneemt. Het is erg belangrijk om op tijd aan de bel te trekken, ook al vermoed je alleen maar iets.

Er zijn verschillende signalen die bij een kind op kindermishandeling kunnen wijzen. Zo kan een kind:

• Stil en teruggetrokken gedrag, of juist heel druk gedrag vertonen.

• Schrikken van aanrakingen.

• Vaak verwondingen hebben.

• Een onverzorgd uiterlijk hebben;  vieze, kapotte kleren en ongewassen haren en lichaam.

• Ouders hebben die vaak schreeuwen tegen hun kind of negatieve dingen over hem/haar zeggen.

Vermoeden kindermishandeling: dit kun je doen

• Dreigt er direct gevaar voor een kind? Bel dan meteen naar 112.

• Denk je dat er iets niet klopt en dat een kind wordt mishandeld? Vraag advies en bel naar Veilig Thuis op 0800-2000 (gratis en 24/7 bereikbaar). Je krijgt een hulpverlener aan de lijn, die naar je verhaal zal luisteren. Deze persoon – die veel ervaring heeft met gevallen van kindermishandeling – zal alles voor je op een rij zetten. Hij of zij beantwoordt je vragen en geeft advies. Ook kijkt hij samen met jou naar welke professionele hulp er mogelijk nodig is. Als je wilt, kun je anoniem blijven

• Schrijf eventueel eerst op wat je ziet, met de datum en de signalen erbij. Praat hierover met een vriendin, familielid of met andere mensen die het kind of het gezin kennen.

• Probeer er ook zoveel mogelijk voor het kind te zijn. Dit kun je doen door te luisteren of te vragen of je iets voor hem kunt doen. Het is beter om een kind niet te confronteren met je vermoedens, dat kun je beter aan de professionals overlaten.

• Kijk op de site Ikvermoedhuiselijkgeweld.nl voor meer advies en tips wat je kunt doen bij een vermoeden van kindermishandeling.

Kindermishandeling: hoe goed herken jij de signalen?

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

Sinds 2015 is de zorg voor jeugd helemaal ondergebracht bij gemeenten. Naast het voorkomen van kindermishandeling, hebben gemeenten sindsdien ook een rol bij het stoppen en behandelen van de gevolgen van kindermishandeling. Is er een melding van kindermishandeling of heeft bijvoorbeeld de consultatiebureauarts het vermoeden dat er sprake is van kindermishandeling, dan zijn zij verplicht dit te melden. Dit geldt ook voor huisartsen, leerkrachten en andere professionals.

Het gebruik van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling staat in de wet. In deze meldcode staat wat ze moeten doen. Ze moeten bijvoorbeeld in elk geval een kindcheck doen. Dat betekent dat een professional moet nagaan of de kinderen veilig zijn. Bijvoorbeeld als ze merken dat de volwassene verslaafd is of als er sprake is van huiselijk geweld.

Kindermishandeling voorkomen

Ben je zelf in je jeugd mishandeld? Of irriteert het gedrag van je kind je soms zo erg dat je niet meer rationeel na kunt denken? Ga ermee aan de slag voordat je dingen doet waar je spijt van krijgt. Er zijn verschillende dingen die je kunt doen.

• Bedenk een codewoord voor jou en je partner dat je uitspreekt als je het gevoel hebt dat je irritatiegrens is bereikt. Je partner kan de zorg voor jullie kind op dat moment van je overnemen en jij kunt letterlijk afstand nemen. Lees ook: dit kun je doen als je emoties hoog oplopen.

• Spreek met jezelf een plaats af waar je naartoe gaat als het je te veel wordt. Ga bijvoorbeeld naar het balkon of de wc om letterlijk afstand te nemen van je kind. Zorg er wel voor dat je hem op een veilige plek achterlaat; blijf in huis.

• Ga op een rustig moment bij jezelf te rade in welke situaties het misgaat of mis dreigt te gaan. En hoe je dit bij jezelf kunt opmerken.

• Grijp in die situaties voortaan eerder in om escalatie te voorkomen. Waarschuw niet tien maar twee keer als je kind een plant uit de vensterbank trekt; handel dan op een rustige manier.

• Vraag bijvoorbeeld op het consultatiebureau om hulp bij de opvoeding, bijvoorbeeld door verpleegkundigen van Stevig Ouderschap (voor ouders van kinderen tot 6 maanden oud). Zij zijn gespecialiseerd in de opvoeding en ontwikkeling van jonge kinderen.

• Praat erover met andere ouders of de huisarts. Schaam je niet voor deze emoties. Het is juist heel goed dat je om hulp vraagt voordat de situatie escaleert en je dingen doet waar je spijt van krijgt en die schadelijk zijn voor je kind.

Bronnen: Nederlands Jeugdinstituut (NJI), Ikvermoedhuiselijkgeweld.nl,