Een huilbaby: de oorzaak en hoe ga je ermee om?

Wat is de definitie van een huilbaby?

In de medische wereld spreken experts van een huilbaby als een baby meer dan 3 uur per dag, minstens 3 dagen per week gedurende 3 weken achtereen huilt.

In Nederland voldoet circa 4 procent van de baby's hieraan. Een keiharde definitie is dit niet, want ook ander huilgedrag kan een probleem zijn, voor je baby en voor jou. Een onrustige baby, een prikkelbare baby of een huilbaby: deze termen worden vaak door elkaar heen gebruikt en verwijzen allemaal naar een baby die veel huilt en onrustig is. Tegenwoordig spreken artsen en deskundigen vaker over een onrustige baby als de ouders vinden dat de baby te veel huilt, en als ze de baby moeilijk kunnen troosten en niet meer weten wat ze nog moeten doen.

Hoeveel huilen is 'normaal'?

Baby's huilen de eerste drie maanden van hun leven het meest. Op het hoogtepunt huilen normale baby's zo'n 2 uur per dag. Bij veel baby's is dit rond de 4 weken, met een piek rond de leeftijd van zes tot acht weken. Daarna neemt de duur van het huilen af. Met drie maanden huilen de meeste baby's nog ongeveer 1 uur per dag. Dit gebeurt dan meestal in de avond.

Welke symptomen heeft een huilbaby?

Een huilbaby huilt over het algemeen dus minimaal drie weken lang, drie dagen per week, drie uur per dag. Daarnaast vertoont een huilbaby vaak ook andere symptomen, zoals:

• Het huilen is oorverdovend en aanhoudend.

• Hij is moeilijk te troosten.

• Er zijn geen verschillende huiltjes te horen. De baby huilt steeds op dezelfde toon, waardoor je niet goed kunt onderscheiden of hij honger heeft, moe is, of dat er iets anders aan de hand is.

• De baby is schrikachtig. Is hij eenmaal stil, dan schrikt hij van het minste geluid en gaat weer huilen.

• Hoofdpijn. Huilbaby's die hier last van hebben gaan vaak op zoek naar weerstand: ze liggen graag met hun hoofdje ergens tegenaan, zoals een spijl of het hoofdeinde van de wieg.

• De baby maakt wilde bewegingen met zijn handjes en voetjes en houdt zichzelf daardoor wakker.

• Hij is erg stijf en overstrekt zich.

• De baby raakt snel afgeleid.

• Het buikje is hard en gespannen.

Wat zijn de oorzaken van een huilbaby?

In negentig procent van de gevallen is er geen oorzaak voor het huilgedrag te vinden. Bij de overige tien procent is er vaak niet één duidelijke oorzaak aan te wijzen, maar kan het een combinatie van factoren zijn. Dit zijn mogelijke oorzaken waardoor een baby veel huilt:

Lichamelijke oorzaken van een huilbaby

In 5 procent van de gevallen is de oorzaak van het huilen bij je baby medisch. Denk bijvoorbeeld aan:

• Vroeggeboorte

• Een fysiek gevolg van de (erg snelle of moeizame) bevalling, zoals het KISS-syndroom

• Hij heeft last van spruw

• De darmen functioneren nog niet goed (krampjes) of hij heeft een allergie

• Verborgen reflux

• Een liesbreuk

• Een infectie, bijvoorbeeld een maagdarminfectie, blaasontsteking of oorontsteking (is vaak van korte duur en gaat samen met koorts)

• De baby drinkt te veel of juist te weinig

• Haartourniquet: een haar die heel strak om een teen gewikkeld zit, kan voor een baby extreem pijnlijk zijn. Dit is heel zeldzaam. Wordt de haar losgemaakt, dan is het huilen ineens over. Dit is een van de redenen waarom de jeugdarts een huilbaby letterlijk van top tot teen bekijkt

Psychische oorzaken van een huilbaby

• Overprikkeling

• Oververmoeidheid

• Temperament

• Autisme

• Een psychische stoornis

Stress / spanningen bij ouders

Spanningen binnen het gezin kunnen er ook voor zorgen dat je baby meer moet huilen. Baby's voelen als geen ander de emoties van hun ouders aan. Als je bijvoorbeeld veel spanningen ervaart door financiële zorgen, een verhuizing, nieuwe baan, verlies van een dierbare kan je baby die stress overnemen waardoor hij meer moet huilen. Ook een moeder of (vader) met een postpartum depressie kan ervoor zorgen dat je baby meer moet huilen dan normaal.

Tips voor het omgaan met huilbaby's

Natuurlijk wil je alles doen om je baby te helpen. Toch kan te veel zoeken naar oplossingen de onrust ook vergroten. Wacht dus niet te lang met professionele hulp zoeken. Deze onderstaande punten kun je proberen, ook om voor jezelf te zorgen. Professionele hulp kan ook in combinatie met deze tips:

1. 01.

   Houd een huildagboek bij. Noteer het in een schrift of in je telefoon, zodat je inzicht krijgt in hoelang en vaak je kind nu echt huilt. Dan kun je dit aangeven bij het consultatiebureau.

2. 02.

   Zorg voor rust en regelmaat. Hanteer een vaste volgorde van activiteiten, in een rustige omgeving met weinig prikkels.

3. 03.

   Je kunt je baby inbakeren of goed instoppen. Ook vind je baby het fijn om dichtbij je te zijn, bijvoorbeeld in draagdoek of -zak.

4. 04.

   Beperk prikkels. Vermijd harde geluiden en drukte in de omgeving van je baby. De kans is groot dat je huilbaby al overprikkeld en oververmoeid is door het vele huilen, dan zijn prikkels een extra belasting voor hem. Besef ook: van het bed, in het bad, in de draagdoek, in de wandelwagen, liedjes zingen en dan toch maar een massage proberen… hoe goed bedoeld ook, het zijn allemaal prikkels.

5. 05.

   Gebruik de Harvey Karp-methode. De Amerikaanse kinderarts Harvey Karp ontwikkelde deze wetenschappelijke methode om baby's die veel huilen te troosten. Deze methode bestaat uit vijf stappen waarmee je nabootst wat een baby ervaart in de baarmoeder.

6. 06.

   Neem hulp aan van anderen. Een buurvrouw/moeder/vriendin die even wil oppassen, voor je kookt of helpt in het huishouden is met een huilbaby zéker geen overbodige luxe.

7. 07.

   Zorg goed voor jezelf. Eet genoeg en gezond, en zorg dat je af en toe een nacht kunt slapen. Laat bijvoorbeeld iemand die je vertrouwt een nacht bij jullie logeren en voor je baby zorgen.

8. 08.

   Blijf je kind goed verzorgen en liefde geven. Ook al zie je het soms even niet meer zitten.

9. 09.

   Schud je baby nooit door elkaar. Heb je je gedrag niet onder controle? Leg je baby dan veilig in de wieg of in de box en loop even weg om weer bij zinnen te komen.

10. 010.

    Wees lief voor jezelf en je partner. Geef jezelf en elkaar niet de schuld, maar realiseer je hoe ontzettend jullie je best doen in een situatie die jullie ook maar is overkomen.

Tip: Een postpartum doula komt tijdens of na de kraamtijd bij ouders thuis ter ondersteuning. Koken, massages, een draagconsult, voor de baby zorgen, coachingsgesprekken, ze doet van alles. Je moet dit wel zelf betalen. Lees hier meer over de postpartum doula.

Kan inbakeren helpen als je baby blijft huilen?

Een veelgehoord advies aan ouders met een onrustige baby is inbakeren, al wijst onderzoek uit dat dit niet per se tot een beter resultaat leidt. Met name rust en regelmaat zijn belangrijk. Toch merken sommige ouders dat inbakeren ze helpt het juiste ritme te vinden, of dat hun baby zichzelf dan niet meer wakker houdt doordat hij niet met zijn armpjes kan zwaaien. Wil je in bakeren proberen, zorg dan dat je het veilig doet. De jeugdverpleegkundige kan het je leren.

Tip: Maak het jezelf gemakkelijk en kies voor een fijn inbakerslaapzakje.

Met je baby naar de osteopaat?

Naast de reguliere behandeling via het consultatiebureau of een kinderarts, kun je met je huilbaby naar een osteopaat gaan. Bijvoorbeeld als je een heel snelle of heel moeizame bevalling hebt gehad. Je baby kan daar fysieke klachten aan hebben overgehouden, die misschien de oorzaak zijn van het vele huilen.

Een osteopaat kijkt naar het hele lichaam en onderzoekt of er ergens spanning zit, die de bewegingsvrijheid in het lichaam beperkt. Door dit met zachte aanrakingen te behandelen kan het lichaam van de baby weer ontspannen en kunnen blokkades verdwijnen. Soms is er na één consult al verbetering, soms verdwijnen de symptomen geleidelijk.

Lees verder: Waarom en wanneer doe je osteopathie bij baby's?

Wanneer hulp zoeken?

Heb je van alles geprobeerd, maar blijft je baby huilen en zit je er doorheen? Dan kan de jeugdarts of -verpleegkundige aanbieden om je baby een tijdje in het ziekenhuis op te nemen om daar aan een vast ritme en voedingsschema te werken. Sommige ziekenhuizen hebben hiervoor een speciaal huilbabyteam van verschillende deskundigen. Op zo'n huilpoli wordt je baby eerst onderzocht om te kijken of er een medische oorzaak is voor het vele huilen. Is er geen lichamelijke oorzaak, dan wordt samen met de ouders onderzocht wat de oorzaak van het huilen is en hoe ze de negatieve spiraal waarin het gezin is beland, kunnen doorbreken.

De opname in het ziekenhuis kan ook helpen omdat de ouders dan even kunnen uitrusten. Het is een kans om de vicieuze cirkel te doorbreken die door stress is ontstaan. Als de ouders erg gespannen zijn, kan een baby daar onrustig op reageren, wat de stress bij de ouders vergroot, enzovoort.

Voor veel ouders is ziekenhuisopname tegelijkertijd een opluchting én verdrietig. Je kunt je schuldig voelen om je baby daar achter te laten, het gevoel hebben dat je het opgeeft of dat je faalt. Praat erover met de kinderarts of vraag om een gesprek met een maatschappelijk werker. Je bent niet schuldig en je faalt niet, maar je zoekt hulp in een moeilijke situatie. Ook dat is goed ouderschap.

Hulp voor ouders van huilbaby's

Eerlijk zijn over hoe je het ervaart is belangrijk. Je hart luchten haalt spanning weg en maakt het makkelijker om om hulp te vragen. Praat met je partner, zodat jullie samen in contact blijven in deze pittige tijd. Vertel elkaar hoe je je eronder voelt. Heb je het gevoel dat het niet meer gaat, laat dit dan weten aan de huisarts of op het consultatiebureau. Zeker als je bang bent dat je je baby iets zult aandoen. Uit onderzoek blijkt dat één op de twintig ouders met zulke gedachten, ook echt iets doet wat schadelijk kan zijn voor hun kind. Zoals schudden met hun baby, met risico op het shaken baby syndrome. Deel je zorgen, zodat je met hulp kunt zoeken naar een oplossing.

Er is ook een gratis Huilbaby Hulplijn, waar je binnen 24 uur advies krijgt van een hulpverlener. Je hart luchten kan bij De Oudertelefoon.

Psychische klachten

Ook als het excessieve huilen van een baby al een tijd over is, kunnen ouders er klachten door hebben, zoals hartkloppingen, lichamelijke spanning en herbeleving. Volgens sommige deskundigen kan dit duiden op PTSS. Dit kan nog lang een negatieve invloed hebben op de opvoeding en de hechting met je kind. Denk je dat dit speelt bij jou, bespreek dit dan met je huisarts. Therapie met EMDR kan bijvoorbeeld goed helpen.

Zijn er gevolgen op latere leeftijd?

Uit een groot meta-onderzoek van de Britse University of Warwick, waarbij de resultaten van 22 onderzoeken naar huilbaby's werden vergeleken, bleek dat één op de vijf huilbaby's symptomen heeft die kunnen wijzen op latere gedragsproblemen, zoals ADHD. Als het kind ook eet- en slaapproblemen heeft, vergroot dit de kans. Dat betekent ook dat de meeste huilbaby's hier later géén gedragsproblemen door krijgen. Het ging hierbij bovendien om baby's die na drie maanden nog steeds overmatig huilden, zonder aanwijsbare reden. Als je een huilbaby hebt, hoef je je dus niet direct zorgen te maken over langetermijngevolgen.

Is er een verband tussen een huilbaby en autisme?

Kinderen met ASS (autisme spectrum stoornis) verwerken prikkels anders. Ze kunnen als baby al gevoeliger reageren op prikkels, moeite hebben met in slaap komen of om in een dag-en-nachtritme te komen, en veel huilen. Veel huilen kán één van de symptomen van autisme zijn, maar dat betekent niet dat alle baby's die veel huilen autisme hebben. Bij ASS spelen er meer kenmerken mee. Maak je je hier zorgen over, bespreek dit dan op het consultatiebureau of met je huisarts.

Wanneer stopt het huilen?

Het klinkt een beetje gek: hoe lang duurt een huilbaby? Toch vragen alle ouders in deze situatie zich dat af. Als je er middenin zit, voelt elke dag eindeloos lang. In de meeste gevallen is het huilgedrag na ongeveer vier maanden 'normaal', maar het overmatige huilen kan ook langer duren.

Toch is het belangrijk om te blijven beseffen – hoe moeilijk dat soms ook is – dat je te maken hebt met een tijdelijk probleem. Het wordt écht beter. Het kan je ruimte geven om af en toe vast te fantaseren over straks, als het beter gaat, en leuke dingen te bedenken die je dan met je baby gaat doen. Ook is het fijn om je te realiseren dat je kind zoveel meer is dan een huilbaby. Het is de geweldigste baby van de wereld en op een dag zal hij vooral lachen en tevreden zijn.

Meer lezen?

Om (al tijdens de zwangerschap) meer inzicht te krijgen in wat baby's nodig hebben en hoe je kunt omgaan met huilen, kun je de onderstaande boeken lezen. Kom je door je huilbaby niet aan lezen toe, vraag dan iemand in je omgeving om voor jou te lezen en je bij te praten.

• Prikkelproofplan van Kim Vervuurt

• Waarom je baby huilt en hoe je je kind kunt troosten van Thomas Harms

Bronnen: Nederlands Centrum Jeugdgezondheid , Nederlands tijdschrift voor Geneeskunde, Cyberpoli.nl, Vakblad Vroeg