Spitsuur met Tess Lieder: 'De topsportmentaliteit blijft in ons gezin altijd aanwezig'

'Mijn spitsuur zag er voor de geboorte van mijn dochter Flo heel anders uit dan nu. Tijdens mijn topsportcarrière bestonden mijn dagen vooral uit trainen, eten en slapen. Dat was een heel vast ritme. Ik begon de dag vaak met een ochtendtraining. Het was een kwestie van opstaan, ontbijten en direct door naar de hal.

Eten, slapen, trainen

Na de training ging ik naar huis om weer te eten en te rusten tot de volgende sessie. Die rust was heilig; het was zorgen dat je herstelde voor de middagtraining. Soms lag ik 's middags zelfs nog even in bed.

Na de tweede training van de dag herhaalde het rijtje zich: eten, herstellen en op tijd naar bed. Eigenlijk stond mijn hele dag in het teken van die drie-eenheid: eten, slapen en trainen.

Lees ook: Sporten tijdens de zwangerschap: wat mag wel en niet?

Lange reizen

In de weekenden speelden we vaak wedstrijden. Omdat ik in het buitenland speelde, betekende dat vaak lange reizen. In Duitsland deden we bijvoorbeeld alles met de bus. Dan zat je soms acht uur heen in de bus, speelde je een wedstrijd, en ging je weer acht uur terug.

Dan kwam je soms om 04.00 uur 's nachts thuis en had je de zondag om bij te komen voordat het rijtje op maandag weer opnieuw begon. Het contrast met mijn leven nu als moeder en topsporter is dan ook enorm.

Volledig storten op de baby

Na de geboorte van Flo in 2022 heb ik een halfjaar niet gehandbald. Ik zat zonder contract en kon me volledig storten op de baby. Maar toen ik weer begon en een contract tekende, werd het een gekkenhuis. Het eerste jaar speelde ik in Duitsland, terwijl mijn man nog voetbalde in Nederland. We trainden allebei twee keer per dag en hadden de zorg voor een kleintje.

Hij vertrok 's ochtends naar Nederland en ik bracht Flo vroeg naar de opvang om daarna te gaan trainen. Tussendoor haalde ik haar op om de middag met haar door te brengen, totdat mijn man thuiskwam. Dan was het letterlijk een kus bij de deur en 'Doei schat, ik moet naar de volgende training'.

Lees ook: Topsporter en moeder Nadine Broersen: 'Was mijn sport het nog waard om er zo veel energie in te stoppen?'

Veel heen en weer rijden

In mijn laatste jaar als prof reed ik ontzettend veel heen en weer. Ik trainde 's ochtends in Nederland, stapte in de auto naar Duitsland voor de middagtraining en reed 's avonds weer terug naar huis. Ik was overal, maar eigenlijk ook nergens. Als ik thuis was, voelde ik me schuldig dat ik niet bij het team was, en als ik bij het team was, wilde ik bij mijn gezin zijn.

De ouders van mijn man zijn gelukkig ons vangnet; zij sprongen en springen nog steeds enorm veel bij. Ook bij mijn club in Dortmund was er gelukkig begrip als Flo een keer mee naar de training moest of als ik vastzat in het verkeer.

Besluit om te stoppen met topsport

Uiteindelijk is het besluit om te stoppen in mei 2025 langzaam gegroeid. Flo werd ouder en vond het niet meer leuk als ik wegging. Ze vroeg steeds vaker: 'Waar is mama nou?' of 'Ga je nou weer handballen? Ik wil niet dat je gaat'. Als je dat op een gegeven moment ook niet meer aan jezelf kunt verkopen, wordt de keuze makkelijker.

Ik vroeg me af of de opoffering nog wel opwoog tegen wat het me bracht. Ik zat bij een club waar ik geen Champions League meer zou winnen en was al gestopt bij het Nederlands team. Er kwamen andere mooie kansen op mijn pad en dan is het tijd voor iets nieuws.

Tegenwoordig werk ik als spreker en dagvoorzitter en doe ik presentatieklussen. Ik geniet van de vrijheid, al is het soms nog wennen. Het feit dat je nu zelf mag kiezen wat je eet, wat je aantrekt en of je wel of niet gaat trainen, voelt soms nog onwennig door die enorme vrijheid.

Opvoeding van Flo

In onze opvoeding van Flo zijn we best wel van de structuur. Ook toen ze nog kleiner was met de slaapjes, waren we daarin heel gedisciplineerd. We merken dat Flo daar het beste op gaat. Nu ze wat ouder is en overdag niet meer slaapt, kunnen we die structuur iets meer loslaten, maar het zit in de aard van het beestje bij zowel mijn partner als mij om die regelmaat erin te houden.

We vertellen haar bijvoorbeeld altijd precies wat we die dag gaan doen. Het grappige is dat ze daar inmiddels zelf ook om vraagt. Toen ze vorig jaar voor het eerst naar de opvang ging, bleef ze maar vragen wat er daarna ging gebeuren. Daar werken ze nu zelfs met stickers zodat ze de hele dag kan zien wat er nog komt. We doen dat thuis onbewust ook heel erg, terwijl we ons daar eerst niet zo van bewust waren.

Lees ook: Wat gaan we doen vandaag? 5x dagritmekaarten voor meer structuur

Richting het avondeten

Onze spitsuur vindt vooral plaats richting het avondeten. Dat is het moment dat Flo aan het einde van de dag moe wordt, mijn man thuiskomt van zijn werk en ik aan het koken ben. Alles komt dan samen: er moet gespeeld worden, er moet gekookt worden en we willen ook even bijkletsen.

Ik vind dat eigenlijk ook het leukste moment, omdat het precies uittekent hoe het leven is: een soort gestructureerde chaos. In de weekenden proberen we de rust te pakken en echt tijd met z'n drieën door te brengen. We proberen altijd één extra dag in de week, naast het weekend, samen vrij te zijn met Flo voordat ze straks echt naar school gaat.

Eigen mening

Wat betreft eten en slapen is Flo eigenlijk heel makkelijk. Ze heeft inmiddels wel een eigen mening: als ze niet wil eten, dan eet ze niet, maar dan krijgt ze ook niets anders. Dan gaat ze zonder eten naar bed en wordt ze de volgende ochtend met honger wakker, dat is dan haar eigen keuze.

Met slapen zijn we wel strenger: bedtijd is bedtijd en dan blijf je in je bed. Maar over het algemeen is ze een heel lief en zoet meisje.

Lees ook: Elke maaltijd een strijd? Tips voor moeilijke en kritische eters

Moederschap onderschat

Ik heb het moederschap soms best onderschat, vooral het constante zorgen en je zorgen maken. Zeker in het begin kan dat heel overweldigend zijn: drinkt ze goed, slaapt ze goed, die eerste tandjes, de voeding. En dan die eindeloze energie die het kost.

Als ik vroeger bij de training kwam en teamgenootjes van 21 hoorde zeggen dat ze moe waren omdat ze tot 08.30 uur hadden uitgeslapen, dan dacht ik: schat, mijn dag is om 05.30 uur begonnen, ik ga bij wijze van spreken al bijna aan het avondeten. Vermoeidheid krijgt echt een nieuwe dimensie als je ouder bent en topsport combineert met een gezin.

Niet alles hoeft perfect

Wat ik Flo wil meegeven, is dat het oké is wie ze is en dat niet alles perfect hoeft. We merken nu al dat ze heel perfectionistisch kan zijn; ze wil soms niet kleuren omdat ze bang is dat ze buiten de lijntjes gaat. Ze zegt dan dat ze het niet kan. Wij proberen haar dan te leren dat het niet uitmaakt en dat er geen goed of fout is.

In de huidige maatschappij is er voor meiden en vrouwen zo'n enorme druk. Je moet alles tegelijk kunnen: werken, moeder zijn, fit blijven, een goed lichaam hebben en er perfect uitzien op sociale media. Terwijl de wereld er eigenlijk nog niet op is ingericht; bij werkgevers is het vaak nog steeds een ding als je terugkomt na een zwangerschap.

Ik wil haar meegeven dat je alles mag, maar dat niets moet. Veel meiden lopen tegen de lamp omdat ze alles perfect willen doen, maar ik wil dat zij leert haar eigen weg te kiezen zonder die constante druk.'