Leren zitten: wanneer kan een baby zitten?

Wanneer mag een baby zitten?

Vanuit de kinderfysiotherapie is de algemene regel dat een kind klaar is om te zitten als het er zelfstandig naartoe kan. Dus als een kind vanuit zijligging zelfstandig omhoog kan komen of bijvoorbeeld vanuit handen-knieënstand in de zitpositie op zijn billen kan komen. Wanneer dat precies is, verschilt per kind, maar de meeste baby's zullen tussen de 6 en 9 maanden proberen om zelfstandig te zitten. Daarbij is belangrijk dat je het als ouder niet forceert.

Ook interessant: Zo gaat de lichamelijke ontwikkeling van je baby in het eerste jaar

Je baby leren zitten, hoe gaat dat?

De fysieke ontwikkeling van je baby gaat in een razendsnel tempo het eerste jaar. Als je baby regelmatig op zijn buik ligt als hij wakker is, kan hij met een maand of vier zijn hoofd rechtop houden. Tussen de 4 maanden en 7 maanden probeert hij het omrollen onder de knie te krijgen, een belangrijke stap die zijn spieren sterker maakt. Ook merk je dat hij steviger zit en niet meer in elkaar zakt als hij bij jou op schoot zit. Wel wil je hem nog blijven ondersteunen.

In het begin kan je baby zijn balans nog niet zo goed houden, dus zorg dat je hem goed vasthoudt en ondersteund. Hoe veilig je je kind ook hebt neergezet: blijf er altijd bij als je kind nog niet goed zelfstandig kan zitten. Zo voorkom je dat hij bijvoorbeeld met zijn gezichtje in de kussens komt te liggen of verkeerd terecht komt.

Lees ook: Wat kun je doen om kruipen te stimuleren bij je baby?

Wanneer kan een baby zelfstandig zitten?

Tussen de 6 en 9 maanden gaan de meeste baby's zelfstandig rechtop zitten. De spieren in de rug, het bovenlichaam en nek van je kind zijn dan sterk genoeg om het lichaam rechtop te houden. Op een bepaald moment gaat je baby rechtop zitten vanzelf interessant vinden: je kind gaat zelf proberen in de zitstand te komen. Dit doet hij door in een soort push-up houding te gaan liggen. Vervolgens zijn er twee manieren waarop je baby in de zithouding terecht kan komen:

1. 1

   Vanuit buikligging richt hij zijn borst op, draait zich naar zijn zij en drukt zich met zijn onderste arm omhoog tot hij op zijn billen zit.

2. 2

   Als hij op zijn buik zijn knietjes intrekt en zijn lijfje afzet met zijn handen komt hij op handen en knieën terecht en dan laat hij zijn billen naar achter vallen tot hij erop zit. Dit kan ook zijwaarts. Dus vanuit de kruippositie gaan de billen op de hielen, het gewicht verplaatst naar achteren en het kind laat zichzelf langzaam naar rechts of links zakken tot zijn billen de grond raken. Daarna trekt hij zijn beentjes naar voren tot de kleermakerszit, langzit of de w-zit.

Wanneer gaat je baby rechtop zitten?

In het begin heeft je kind nog ondersteuning van zijn armen nodig als hij wil zitten. Het is hierbij belangrijk dat het zwaartepunt (het hoofd en de romp) iets naar voren ligt. Mocht je baby toch niet sterk genoeg zijn, dan valt hij naar voren en kan hij zich opvangen met zijn armen. Als zijn zwaartepunt te ver naar achteren ligt, valt hij achterover en kan hij zich niet opvangen waardoor hij op zijn hoofd terecht kan komen. In zijn eigen tempo leert je baby zitten. Al snel leert hij zijn balans te houden zonder ondersteuning. De meeste baby's kunnen tussen de zeven maanden en hun eerste verjaardag goed zelfstandig zitten en doen het dan ook vaak.

Tip! Zo kun je de grove motoriek van je baby stimuleren

Wanneer kan een baby zitten in fiets- of kinderstoel?

Wanneer kan je baby veilig zitten in een (kinder)stoel? Kan je kind zelfstandig in de zithouding komen en goed zelfstandig blijven zitten? Dan kan je je kind aan tafel in een kinderstoel zetten of op de fiets meenemen in een fietsstoeltje. Meestal is dat ergens tussen de zes en negen maanden. Daarvóór kun je hem beter niet in een fietsstoeltje vervoeren, omdat de rug- en nekspieren nog niet zo ontwikkeld zijn dat ze tegen het gehobbel kunnen.

Laat je baby niet te veel zitten

Het is ook niet aan te raden om een kind voor 6 maanden teveel te laten zitten. Hoe leuk hij het ook vindt. Probeer je baby dan ook veel te laten variëren in zijn bewegingen en houding, want voor je het weet wil hij niet meer op zijn buik omdat zitten natuurlijk veel leuker is. Buikligging is belangrijk voor de ontwikkeling van de rug en de nek. Ook het draaien om de as op de buik zorgt voor de ontwikkeling van de kracht in de flanken. Deze kracht heeft een baby hard nodig als hij zit zodat hij niet naar de zijkant valt. Kortom: focus de eerste maanden vooral op de buikligging, het ronddraaien en tijgeren. Ga op de grond erbij liggen om het leuk te maken.

Als je kind nog niet zelfstandig kan zitten, maar al wel toe is aan vaste voeding, dan mag je je kind tijdens de eetmomenten in een kinderstoel zetten met goede ondersteuning waardoor hij niet wegzakt naar de zijkant of onderuitzakt. Het rechtop zitten is erg belangrijk als een kind vaste voeding eet in verband met het slikken. Je mag je kind dus wel 15-20 minuten in een goede kinderstoel neerzetten voor de eetmomenten. Dit is meestal vanaf 6 of 7 maanden.

Voorkom de w-zit

Als je baby net leert zitten, probeert hij verschillende manieren en houdingen uit, zoals de kleermakerszit (knieën naar buiten en voeten naar elkaar) of met zijn benen voor zich uitgestrekt. Verschillende bewegingen zijn prima, maar de w-zit kun je volgens kinderfysiotherapeut Anna Baltus beter vermijden. Bij de w-zit (of tv-zit) zit je kind op zijn billen, met de benen aan de buitenkant van zijn billen. De benen vormen dus een W als je ernaar kijkt. Deze houding kan een gezonde ontwikkeling van de heupen in de weg staan. Op de lange termijn kunnen er ook klachten in de rug, voeten en benen ontstaan, zoals x-benen.

Lees verder over waarom je de w-zit op alle leeftijden wilt vermijden.

Billenschuiver

Misschien kan je niet wachten tot je baby leert zitten, maar stimuleer dit niet te vroeg. Als je baby te vroeg al te veel zit, kan dit zijn ontwikkeling belemmeren. Hij heeft dan minder bewegingsvrijheid en mist de training van bepaalde spiergroepen zoals hierboven genoemd 'de flanken', buik en rugspieren. Hierdoor kan je kind zich ontwikkelen tot een zogenaamde billenschuiver. Dit houdt in dat je baby zich op zijn billen voortbeweegt en het kruipen overslaat.

Ook is het moeilijk voor je baby om van houding te wisselen. Je baby is afhankelijk van jou, omdat jij hem in zit moet neerzetten. Vervolgens kan hij niet veranderen van houding, terwijl hij hier cognitief misschien al lang aan toe is. Hij wil zelf de wereld ontdekken, en zelf van lig naar zit komen, en van zit naar stand. Omdat hij alle stappen voor het zitten heeft overgeslagen is het vaak lastig om dit te doen. Dit levert vaak veel frustratie en soms ook angst op.

Lees verder: Rollen, kruipen, staan, wanneer leert je baby wat?

Baby leert zitten: tips om dit te oefenen

Het is niet verstandig om je kind te vroeg, te vaak te laten zitten. Wel kun je de spierontwikkeling van je kind stimuleren, zodat hij sterk genoeg is om zelfstandig te gaan en blijven zitten. Hier een paar tips om je kind hierbij te helpen:

• Leg je baby regelmatig op zijn buik als hij wakker is.
  Zo traint hij de spieren die nodig zijn om te zitten. Belangrijk hierbij is dat je een baby eerst op de rug neerlegt en vanuit ruglig laat omdraaien zodat hij deze rotatie al voelt en mee kan doen. Dit is eigenlijk de eerste transfer die een kind leert. Leren rollen is van groot belang bij het zelfstandig gaan zitten.

• Laat je baby op zijn buik veel om zijn as draaien.
  Hierbij traint hij zijn flanken.

• Als je baby om zijn as kan draaien, bied hem dan een speeltje aan.
  Daardoor gaat hij een beetje op zijn zij liggen en moet hij zichzelf ondersteunen met zijn ellenboog en met de andere hand reiken.

• Als je kind langzaam beter zit, ga dan achter je baby zitten maar ondersteun hem niet te veel.
  Ga achter je baby zitten op je knieën en laat je baby tussen je knieën zitten. Hierdoor heeft je baby zowel aan de achterkant als aan de zijkant steun. Breng het gewicht naar voren zodat hij met zijn handjes op de grond kan steunen. Als je het idee hebt dat je baby het nog niet houdt op zijn armpjes en niet in staat is zijn rompje recht te houden dan is het echt nog te vroeg.

• Maak het leuk.
  Laat hem speeltjes pakken. Leg de speeltjes af en toe ook rechts of links van hem of laat hem het speeltje wat hoger pakken zodat hij wat moet strekken vanuit zijn rug.

• Balletje rollen.
  Als je baby echt zelfstandig zit en zijn zwaartepunt goed heeft gevonden waardoor hij niet meer achterovervalt kun je bijvoorbeeld met een bal gaan overrollen.

• De volgende stap. Uiteindelijk wil je ook dat je baby vanuit de zit-positie weer naar buikligging kan komen of naar de knieënstand. Dit is belangrijk voor de volgende stap in de ontwikkeling: leren staan, bijvoorbeeld aan de bank!

Lees ook: Wanneer zet je baby zijn eerste stapjes?

Bronnen: Jeugdgezondheidszorg, GroeiGids