Wat is grove motoriek?
Motoriek is het vermogen om te bewegen. Hierbij onderscheiden we de grove en fijne motoriek. Bewegingen waarbij je het hele lichaam gebruikt vallen onder de grove motoriek, zoals kruipen, lopen, springen of gooien en vangen. Bij de fijne motoriek draait het allemaal om de fijne bewegingen, denk aan tekenen, veters strikken, knippen, met een lepel eten of schrijven.
Vooral in het eerste jaar zijn er enorm veel motorische mijlpalen bij je baby. Dat is ook niet zo gek: binnen een jaar verandert jouw kleine baby in een stoere dreumes, die kan staan en misschien zelfs de eerste stapjes zet.
Hoe ontwikkelt de grove motoriek bij je baby?
De bewegingen van je baby zijn in het begin grof en ongecontroleerd. Geleidelijk aan leert hij steeds meer controle te krijgen over zijn bewegingen. Van omrollen naar tijgeren, kruipen, zitten, staan en lopen. Later bouwt je kind zijn basale motoriek verder uit: hij gaat steeds beter rennen, springen en klimmen.
Tegen de tijd dat je kind naar groep één gaat, kan hij verbazingwekkend veel: even op één been staan, de trap op en af lopen, over een smal muurtje lopen en misschien ook al een eenvoudige koprol maken.
Lees ook: Het belangrijke eerste jaar: hoe verloopt de lichamelijke ontwikkeling van je baby?
Zo gaat de ontwikkeling van grove motoriek per leeftijd
Wanneer leert je baby zitten, kruipen en lopen? En op welke leeftijd hinkelt je kind het huis door en zijn zwembandjes niet meer nodig? Hieronder lees je hoe de grove motoriek per leeftijdscategorie verloopt. Hiervoor geldt wel: elk kind doet alles op zijn eigen tempo. Het schema is dan ook bedoeld om je een idee te geven wat je per leeftijd ongeveer kunt verwachten, maar de gemiddelde motorische ontwikkeling kent veel variatie.
Grove motoriek van je baby
0 tot 3 maanden
De eerste drie maanden doet je baby veel bewegingservaring op. Als hij op zijn rug ligt, trappelt hij afwisselend met zijn benen en zwaait met zijn armen in het rond. Hij leert zijn lichaam hierbij in balans te houden, hiervoor gebruikt hij verschillende spieren. Ook leert hij zijn hoofd steeds beter in balans te houden als je met hem rondloopt. In buikligging (tummy time) leert hij zijn hoofd al even op te tillen zijn nek wordt steeds wat sterker.
Tip: Zo stimuleer je de buikligging bij je baby.3 tot 6 maanden
Vanaf vier maanden begint hij zijn beentjes te heffen. Als zijn voetjes in zijn blikveld komen stimuleert dit om zijn voetjes te pakken. Daarna leert hij vanuit de rug eerst te rollen naar zijn linkerzij en zijn rechterzij en weer terug. Vanaf 6 maanden rollen de meeste baby's door naar de buik. Oppassen dus als je hem op het bed of op de commode legt. Op de buik kan hij zijn hoofd nu goed oprichten en houdt hij zijn omgeving in de gaten. Zitten gaat in deze periode nog niet zo goed, eerst moeten de spieren in zijn rug sterker worden.6 tot 9 maanden
Vanaf de zesde maand gaat je baby als hij op zijn buik ligt proberen om een arm op te tillen om een speeltje te onderzoeken. Hierbij moet hij zijn lichaam goed in balans leren houden: een kwestie van oefening en herhaling. Tussen de 7 en 8 maanden beginnen veel baby's met tijgeren. Kan je baby uit zichzelf in kruiphouding komen, dan duurt het meestal niet lang meer voor hij begint te kruipen, hoewel er ook baby's zijn die deze mijlpaal overslaan. Waarschijnlijk kan hij rond de 9 maanden vanuit de kruiphouding al zelf gaan zitten, liggen en weer overeind komen. Door het kruipen wordt de rug steeds sterker en kan hij goed rechtop zitten zonder zijn balans te verliezen. Misschien lukt het hem ook al om zich op te trekken aan de spijlen van de box of een stoel.
Lees hier meer over hoe je baby leert zitten.9 tot 12 maanden
Je baby is zich nu volop aan het verplaatsen. Hij zal zich daarnaast proberen op te trekken aan de bank of een stoel. Vanuit die staande houding oefent hij dan weer met gaan zitten. Vanaf 11 maanden kan hij misschien ook een stukje lopen terwijl hij zich ergens aan vasthoudt en vanaf 12 maanden zet hij al zijn eerste stapjes zelf, bijvoorbeeld tussen twee tafelpoten in. Misschien heb je een loopwagen voor je baby. Maar bij de meeste kinderen duurt het nog even voordat ze de eerste stapjes zetten.
Meer weten? Leren lopen, zo verlopen de eerste stapjes van je baby.
Grove motoriek van je dreumes
12 tot 14 maanden
De eerste stapjes komen waarschijnlijk rond deze periode, maar dit kan ook nog iets langer duren, de variatie is groot. Hoe snel je baby gaat lopen is afhankelijk van verschillende factoren. Een baby met heel flexibele gewrichten heeft meer spierkracht nodig om stabiel te blijven staan en zal wat later lopen. Ook hebben persoonlijke factoren invloed op de snelheid van de motorische ontwikkeling. Een rustige baby die liever rond kijkt en afwachtend is, zal minder snel lopen dan een energieke actieve en motorisch ondernemende baby. Dit is gedeeltelijk genetisch bepaald.14 tot 17 maanden
Je kind is waarschijnlijk de hele tijd in beweging: kruipend, lopend, rennend of misschien wel al op een loopkar. Geef hem vooral die ruimte en vrijheid om verschillende bewegingservaring op te doen! Je baby kan nu waarschijnlijk ook aardig goed klimmen. Sommige kinderen klauteren overal op en af.
Lees ook: 3 tips om het lopen te stimuleren
Grove motoriek van je peuter
Rennen, klimmen en ravotten. Peuters zijn er dol op. Vooral buiten waar ze ongehinderd hun gang kunnen gaan. Je peuter kan nu misschien al op een loopfietsje fietsen en alleen van een glijbaan afglijden. Even kort op één been staan, een trap oplopen, een bal schoppen, in een klimrek klimmen, schommelen, glijden van de glijbaan en over een boomstam lopen, leert hij ook in deze fase. Bekijk onze peuterkalender voor meer informatie over deze fase!
Grove motoriek van je schoolkind
Vijfjarigen kunnen in principe beginnen met zwemles. Hun spieren zijn over het algemeen sterk genoeg en ze hebben voldoende voorwaarden om de ingewikkelde samengestelde zwembewegingen te leren maken.
De motoriek van je kind is met zes jaar nog niet helemaal ontwikkeld, maar hij laat maar al te graag aan jou zien wat hij allemaal kan. Ga daarom lekker veel met je kind zwemmen, voetballen en fietsen. En laat ze ook lekker veel buitenspelen.
Lees meer: Alles over de spelontwikkeling per leeftijd
Grove motoriek stimuleren met oefeningen: dit kun je doen
Spelenderwijs kun je de grove motoriek van je kind stimuleren. Wij geven je per leeftijd handige tips, activiteiten en oefeningen voor de grove motoriek.
Oefeningen baby: 0-3 maanden
Leg je baby op zijn rug op een zacht speelkleed, laat hem bewegingservaring op doen door, juist, simpelweg te bewegen.
Leg je baby regelmatig op zijn buik, zo oefent hij met opdrukken en zijn hoofd omhoog houden.
Oefeningen baby: 3-6 maanden
Ga samen met je baby op de buik op de grond liggen, je baby vindt het leuk om op ooghoogte van je te zijn. Maak geluidjes of zing een kort liedje zodat je baby zijn hoofd optilt en naar je kijkt.
Maak je baby nieuwsgierig naar zijn voetjes, breng ze in zijn blikveld, geef er kusjes op of klap met de voetjes tegen elkaar.
Lok het omrollen uit door speeltjes naast je baby te leggen. Wissel de kant af, zodat hij beide kanten oefent.
Bouw een toren van stapelbekertjes terwijl je baby op zijn buik meekijkt en zijn hoofd steeds hoger op moet richten om de toren te kunnen zien.
Dans met je baby op de arm. Houd je baby stevig vast en beweeg ritmisch mee op de muziek.
Leg je kind regelmatig op een kleed of in de box (op z'n buik). Maak het aantrekkelijk door speeltjes neer te leggen. Denk aan een boekje of spiegeltje.
Oefeningen baby: 6-12 maanden
Leg een interessant speeltje net buiten het bereik van je kind, zodat hij wordt uitgedaagd er naartoe te tijgeren of te kruipen.
Laat je baby over je benen heen tijgeren of op je klimmen.
Lok het zijwaarts lopen uit door speeltjes links of rechts te leggen als je baby gesteund aan de bank of tafel staat.
Doe schootspelletjes zoals 'paardje rijden' waarbij je je knieën op en neer beweegt.
Tip! Lees hier waarom kiekeboe spelen zo leuk én leerzaam is.
Spelletjes dreumes: 1 tot 2 jaar
Laat je kind een eendje of hondje achter zich aantrekken terwijl hij door de kamer loopt.
Gebruik een klimdriehoek of gymkussen en moedig je kind aan om eroverheen te klimmen, te glijden of te kruipen.
Blaas een ballon op en loop er samen achteraan door de kamer of probeer de ballon samen zo lang mogelijk in de lucht te houden.
Doe een balspelletje met je kind. Ga bijvoorbeeld allebei op de vloer zitten en rol de bal naar elkaar toe. Ook gooien, rennen en voetballen buiten is erg leuk om met je kind te doen.
Maak een 'vlieger' door een paar sjaals of linten aan elkaar te knopen. Als je kind ermee gaat rondrennen, zwiert de 'vlieger' achter hem aan.
Laat je kind oefenen met een loopfiets met 2, 3 of 4 wielen.
Maak van een laken een trampoline voor de knuffel van je kind. Hou allemaal (handig met meerdere kinderen) een stukje van het laken vast en beweeg het zodat de beer op en neer beweegt. Er kan ook nog een kind onder het laken door lopen.
Tip: Zo leer je je kind beter samen te spelen
Spelletjes en activiteiten peuter: 2 tot 4 jaar
Geef je kind voorwerpen om tegen te duwen of aan te trekken, zoals een poppenwagen of blokkenkar.
Dans samen op muziek. Doe bijvoorbeeld de stopdans.
Speel verstoppertje in huis of in de tuin met je kind.
Laat je kind klimmen, glijden en schommelen in een speeltuin.
Zet een parcours uit in huis met obstakels (kussens, matras, stoelen, poef, kartonnen doos) en laat je kind eroverheen, er onderdoor of erlangs bewegen.
Laat je kind rondrijden op een loopfiets en/of een step.
Doe samen dieren na: kruip als een beer, spring als een kikker of stamp als een olifant.
Maak stapeltjes kussens en laat je kind eroverheen springen. Wissel de hoogte af of maak er een spelletje van 'spring als een kikker'.
Spelletjes en activiteiten kleuter: 4 tot 6 jaar
Maak een hinkelbaan (binnen met tape of buiten met stoepkrijt).
Speel balspelletjes: gooi over, mik in een emmer, speel voetbal met elkaar.
Maak een speurtocht: laat kinderen aanwijzingen volgen en onderweg opdrachten doen zoals springen over lavastenen of onder een heg door kruipen.
Doe met je kind samen stoelendans.
Zet een parcours uit in de tuin met allerlei hindernissen, zoals vijf keer touwtje springen, door een doos kruipen en de bal in een emmer gooien.
Alles over de motorische ontwikkeling van je kind:
Bronnen: Nederlands Jeugdinstituut, Nederlands Centrum Jeugdgezondheid
