Lichamelijke ontwikkeling baby
Elke baby groeit en ontwikkelt zich in zijn eigen tempo. De lichamelijke ontwikkeling van elke baby is dus ook een beetje anders, maar in grote lijnen maken ze wel dezelfde stappen door. Het is helemaal niet erg als de lichamelijke ontwikkeling van jouw baby minder snel is dan gemiddeld. Maak je daar niet direct zorgen over. Twijfel je toch of er iets aan de hand is, bespreek het dan op het consultatiebureau.
Wat is lichamelijke ontwikkeling?
Met de lichamelijke ontwikkeling van een baby wordt vooral de ontwikkeling in lichaamsbouw, de ontwikkeling van de zintuigen en de motorische ontwikkeling bedoeld. Hier lees je alles over de lichamelijke ontwikkelingen die je baby doormaakt.
Tip: Bekijk ook de babykalender: de ontwikkeling van je baby per maand
Groei baby
Een van de meest zichtbare ontwikkelingen die je baby doormaakt, is dat hij heel snel groeit. Een baby groeit in zijn eerste jaar ongeveer 24-25 centimeter in de lengte. Zo begon je baby vlak na zijn geboorte in maatje 50, en zit hij binnen twaalf maanden waarschijnlijk al in maat 80. Een enorme groeispurt dus, die na de eerste verjaardag afvlakt. Ook het gewicht neemt flink toe; in zijn eerste levensjaar wordt een baby ongeveer drie keer zo zwaar als zijn geboortegewicht. Het consultatiebureau houdt de groei van je baby bij in een groeicurve; een grafiek die laat zien of je baby goed groeit.
Lees ook: Maattabel: babymaten en kindermaten
Ontwikkeling botten en schedel
De botten en schedel van je baby groeien met hem mee. Baby's hebben meer botten dan volwassenen; ongeveer 300. Sommige botten zullen later aan elkaar groeien, totdat er uiteindelijk 206 botten overblijven. Sommige botten van een baby zijn nog zacht, van kraakbeen. Deze worden later hard. Bij de lange harde botten van de armen en benen zijn de uiteinden nog zacht: hier zitten de groeischijven.
Ook in de schedel zijn nog twee zachte, weke delen; de fontanellen. Deze zorgen er tijdens de bevalling voor dat de schedeldelen over elkaar heen kunnen schuiven, waardoor je baby makkelijker door het geboortekanaal past. Maar daarnaast geven die zachte delen na de geboorte nog ruimte voor de hersenen om te kunnen groeien. De fontanellen sluiten zich op den duur vanzelf, doordat het weefsel verhardt. Omdat de schedel van een baby in de eerste maanden nog week is, kan de schedel nog vervormen: er kan een afgeplat hoofdje ontstaan als je baby altijd in een voorkeurshouding slaapt. Lees hier hoe je een afgeplat hoofdje kunt voorkomen.
Gebit baby
Nog een heel duidelijke lichamelijke ontwikkeling, is het doorkomen van de eerste tandjes van je baby. Meestal zijn de eerste tandjes de middelste snijtanden in de onderkaak. Wanneer die doorkomen, verschilt per kind. Gemiddeld is dat rond de 6 maanden. Sommige baby's krijgen hun eerste tand als ze 3 maanden oud zijn, andere krijgen ze pas vlak voor de eerste verjaardag. Er zijn zelfs uitzonderlijke gevallen waarbij een baby wordt geboren met een tand! Lees hier meer over de volgorde waarin tanden bij een baby doorkomen.
Zintuigen baby
Ook de zintuigen van je baby ontwikkelen zich tijdens het eerste jaar. Je baby gaat steeds beter zien. Vlak na de geboorte ziet een baby erg wazig. Eigenlijk ziet hij niet verder dan twintig tot dertig centimeter. Kleur ziet hij ook nog niet goed, maar wel licht en donker. Pas als je baby drie maanden oud is gaat hij van dichtbij scherp zien, en als hij vier maanden oud is gaat hij diepte zien. Vanaf dat moment gaan baby's vaak ook naar voorwerpen grijpen. Pas als je baby zes tot acht maanden oud is, ziet hij dichtbij en ver weg even goed als een volwassene.
Een pasgeboren baby kan al vrij goed horen. Je baby kan schrikken van harde geluiden en herkent jouw stem. Maar echt luisteren en reageren, dat komt pas als hij één tot drie maanden oud is. Het gehoor is dus al in de baarmoeder ontstaan, maar ontwikkelt zich verder na de geboorte. Het is belangrijk dat die ontwikkeling goed gaat, omdat het een grote rol speelt in de ontwikkeling van het spraakvermogen en de taalontwikkeling van je kind. Daarom wordt er in de eerste maand na de geboorte al een gehoortest bij je baby gedaan door iemand van JGZ.
Ruiken kan een pasgeboren baby als de beste. Een baby herkent zijn moeder dan ook aan haar geur. Ook kan je baby al smaken proeven. Heel goed zelfs, want bij de geboorte heeft een baby duizenden smaakpapillen; drie keer zoveel als een volwassenen. Dat aantal neemt na verloop van tijd af. Daardoor kunnen jonge kinderen hele sterke smaken vaak minder goed verdragen dan volwassenen: ze proeven het veel heftiger door de vele smaakpapillen. Lees hier meer over de smaakontwikkeling van je baby.
De tastzin van een baby werkt heel goed bij zijn geboorte. De huid van een pasgeboren baby is juist extra gevoelig voor aanrakingen. Dat heeft alles te maken met de reflexen. Als de huid een prikkel krijgt, zet dat een reflex in werking, die je baby nodig heeft om te overleven.
Lees ook: Zintuigen baby: ontwikkeling in de eerste weken
Reflexen
Als je baby net geboren is, heeft hij nog heel weinig controle over zijn lichaam. Maar hij heeft wel een aantal primitieve reflexen: automatische reacties van het lichaam op een omgevingsprikkel. Deze reflexen heeft je baby nodig om te overleven. Denk bijvoorbeeld aan de zoek- en zuigreflex: als je baby een tepel naast zijn wang voelt, draait hij automatisch zijn hoofd die kant op (zoekreflex), doet zijn mond open en gaat zuigen op de tepel. Je baby weet dus al van nature wat hij moet doen om melk binnen te krijgen. Lees hier meer over de eerste reflexen van een baby.
De reflexen verdwijnen op den duur, meestal rond de leeftijd van 3 tot 4 maanden, als je baby zich motorisch ontwikkelt. Je baby krijgt steeds meer controle over zijn lichaamsbewegingen. De bewuste bewegingen vervangen de primitieve reflexen. Maar er is nog een overgangsfase, waarin er overgangsreflexen ontstaan. Dat gebeurt zo'n zes tot acht maanden na de geboorte. Een voorbeeld is de Landau reflex; een houdingsreflex die helpt om de spierspanning in het lichaam te versterken, vooral in de romp en de nek. Deze overgangsreflexen helpen je baby bij de motorische ontwikkeling.
Motorische ontwikkeling baby
Je baby wordt tijdens zijn eerste jaar steeds sterker. Zijn spieren ontwikkelen zich. En met die sterkere spieren, kan je baby steeds meer. Eerst omrollen, gemiddeld rond de vier maanden. Dan zitten, kruipen, zich optrekken tot stand en misschien leert je baby zelfs al lopen voor zijn eerste verjaardag. Dan is hij er wel vroeg bij, want gemiddeld zetten kinderen hun eerste stapjes los als ze 14 maanden zijn. Al deze mijlpalen maken onderdeel uit van de motorische ontwikkeling van je kind. De motorische ontwikkeling is onder te verdelen in de grove motoriek en de fijne motoriek.
Zo leert je baby zijn lichaam kennen
De eerste maanden van zijn leven is alles nieuw voor je baby. Hij moet zelfs nog leren wat bij zijn lichaam hoort en wat hij ermee kan doen. Jij kunt hem helpen dat stap voor stap te leren ontdekken, met deze tips:
-
Laat zijn lichaam zien
Vertel je kind hoe hij eruitziet. 'Kijk, dit is een voetje met vijf teentjes.' Of: 'Dit zijn je beentjes. Kijk, je hebt er twee.' Zo leert hij spelenderwijs. -
Reflexen oefenen
Je baby heeft reflexen waarmee je kunt 'spelen'. Raak je bijvoorbeeld de buitenkant van zijn arm aan en wrijf je in de richting van zijn handje, dan zal hij het opendoen. Als je je vinger erin legt, gaat het weer dicht en houdt hij je vast met een stevig knuistje. Raak je zijn mond aan, dan heeft je baby de neiging om te gaan zuigen. Houd je je vinger of een tepel tegen de zijkant van zijn mondje, dan draait hij zijn hoofd die kant op, ook om te zuigen. Lees meer over de reflexen van je baby. -
Zelf lichaamsdelen ontdekken
Leg je baby geregeld in een andere houding in de box of op een kleed op de grond. Zo ervaart hij de verschillen tussen op zijn rug, op zijn zij en op zijn buik liggen. Als een kind steeds in dezelfde houding ligt, vergeet hij bepaalde lichaamsdelen gewoon, omdat hij ze niet ziet. Bovendien help je zo voorkomen dat je baby een voorkeurshouding ontwikkelt. Benader hem de ene keer van de linkerkant en de andere keer vanaf rechts, zo stimuleer je hem om beide helften van zijn lichaam te gebruiken. -
Babymassage
Met babymassage help je je kind zichzelf ontdekken. Doordat je over zijn hele lichaam zijn huid op een prettige manier aanraakt, voelt hij al zijn lichaamsdelen.
