Leren lezen op de basisschool

Wanneer leren kinderen lezen?

De meeste kinderen leren lezen als ze op de basisschool zitten. Vooral tussen de leeftijd van vijf en acht jaar wordt er hard geoefend om het lezen onder de knie te krijgen. Dat betekent niet dat je er eerder geen aandacht aan kunt besteden. Je kunt je peuter met spelletjes al een beetje aan woorden en letters laten wennen. Hoe meer plezier ze erin hebben, hoe makkelijker het lezen uiteindelijk gaat.

Hoe kun je je kind helpen met leren lezen?

Geef daarin zelf het goede voorbeeld: laat je kind zien dat lezen leuk is door geregeld in de buurt van je kind te lezen, en doe af en toe een spelletje. Hieronder vind je een aantal voorbeelden:

1. Speel woordspelletjes om je kind bewuster te maken van klanken: ik zie, ik zie, wat jij niet ziet. Je kunt het drinken en het begint met een L...

2. Knutsel met letters: knip letters uit kranten, tijdschriften of reclamefolders die samen de naam van je kind of andere familieleden vormen.

3. Speel met letters: haal magnetische letters voor je kind waarmee hij woorden kan maken op de koelkast. Of koop een woordenpuzzel voor hem. Op die manier zal je kind spelen associëren met lezen.

4. Lees zo veel mogelijk voor aan je kind. Daardoor gaat hij boeken leuk vinden, vergroot hij zijn woordenschat en leert hij de context van een verhaal begrijpen. Voorlezen aan je peuter: dit zijn handige tips

5. Stel vragen tijdens het voorlezen. Laat je kind bijvoorbeeld de kaft van een boek zien en lees de titel voor. Vraag je kind vervolgens waar hij denkt dat het verhaal over gaat.

Lees ook: Dit zijn de leukste voorleesboeken voor een baby, peuter en kleuter

Groep 1 en 2: voorbereiding op leren lezen

Je kind wordt vier: op naar de basisschool. Hier leert je kind in rap tempo veel nieuwe dingen, zoals lezen. De voorbereiding op leren lezen gebeurt in groep 1 en groep 2. In groep 1 leert je kind spelenderwijs letters herkennen, bijvoorbeeld die van zijn eigen naam. Sommige kleuters kunnen dan ook al snel hun eigen naam schrijven, al is dit eigenlijk het tekenen van de letters.

In groep 2 kan je kind al heel wat letters herkennen. Ook krijgt hij nu werkjes die gericht zijn op écht leren lezen, wat hij vervolgens zal leren in groep 3.

Lees ook: Wanneer is je kind klaar voor groep 3?

Groep 3: woorden en zinnen leren lezen

Elke school in Nederland mag zelf bepalen op welke manier en met welke lesmethode ze hun leerlingen leren lezen en schrijven. Welke methode een school ook gebruikt, in groep 3 leert je kind lezen in twee stappen:

• Tot de kerstvakantie: alfabet leren, verschil tussen klinkers en medeklinkers, dubbelklanken/tweetekenklanken (au, oe, ij), oefenen met schrijven en lezen van de letters.

• Na de kerstvakantie: nadruk op lezen van hele woorden en later zinnen.

Heeft je kind de eerste stap onder de knie, dan begint hij simpele drie- en vierletterwoorden te lezen, zoals maan, roos en vis. Deze woorden zijn niet voor niets vaak de eerste woorden die kinderen leren lezen. Dit zijn namelijk zogenaamde klankzuivere woorden: je schrijft ze zoals je ze zegt. Wel zo makkelijk, want leren lezen gaat in het begin met 'hakken en plakken'. Eerst leert je kind de letters in afzonderlijke klanken en vervolgens plakt hij deze aan elkaar.

Later in groep 3 leert je kind om een woord als 'mond' uit te spreken als 'mont'. Is het begin gemaakt, dan gaat het hard. Aan het einde van groep 3 kan je kind waarschijnlijk al hele zinnen lezen. Vlot en vloeiend zal dit nog niet gaan en ook zal hij nog niet altijd weten wat hij leest, maar dat is nu nog niet belangrijk. Dit leert je kind allemaal in groep 3.

Lees ook: Hoe kies je een basisschool?

Groep 4: begrijpend lezen

De meeste kinderen kunnen in groep 4 doorlopende zinnen lezen. Er wordt nu ook geoefend op vlot en vloeiend lezen. Ook leert je kind begrijpend lezen. De term zegt het al: je kind leert hierbij begrijpen wat er nu precies in een tekst staat. Wat is de belangrijkste boodschap? Begrijpend kunnen lezen is belangrijk, omdat je kind deze vaardigheid bij alle vakken nodig heeft en ook (later) in zijn privéleven. De basis voor goed begrijpend kunnen lezen, is het hebben van voldoende woordenschat.

Lees ook: Taalontwikkeling van je baby: zo stimuleer je dat

Groep 5 tot 8: blijven lezen

Kinderen in groep 5 kunnen over het algemeen goed lezen. Vanaf nu ligt de focus op school nog meer op begrijpend lezen. Het is belangrijk dat je kind ook thuis blijft lezen. Is je kind bepaald geen boekenwurm? Er zijn ook stripboeken verkrijgbaar speciaal bedoeld om te leren lezen.

Een andere goede tip om op een leuke manier veel te lezen met je kind is dobbelsteenlezen. Met dit spelletje gooit je kind met een dobbelsteen en het aantal ogen op de dobbelsteen geeft aan wat (een alinea, een woord, een zin) en door wie (je kind, jij of samen) er gelezen moet worden. Op die manier maakt je kind spelenderwijs de nodige leeskilometers.

Welke lesmethodes om te leren lezen?

Op welke soort basisschool je kind ook zit, hij zal als hij van school komt hetzelfde hebben geleerd als alle andere kinderen. In Nederland zijn daar zogenaamde referentieniveaus voor vastgesteld. De lesmethode mag elke school zelf kiezen. Op een montessorischool leert een kind met behulp van tastbare letters lezen, terwijl op de meeste scholen kinderen leren lezen met behulp van lesmethodes uit een boek.

Lees ook: Welke soorten basisscholen zijn er?

Veilig leren lezen

Op de meeste basisscholen wordt de methode Veilig leren lezen gebruikt. Deze methode heeft drie verschillende niveaus: zon (kinderen met een leesvoorsprong), maan (gemiddelde leerlingen) en ster (kinderen die wat meer moeite hebben met lezen). Kinderen die moeite hebben met leren lezen, krijgen extra aandacht van de leerkracht. Maak je niet gelijk zorgen als je kind iets meer moeite heeft met lezen. Niet alle kinderen leren het even snel. Vaak valt het kwartje na een tijdje opeens en gaat je kind met sprongen vooruit.

Leestoetsen basisschool

De meeste scholen testen regelmatig het niveau waarop hun leerlingen zitten qua lezen. Meestal wordt een DMT (Drie-Minuten-Toets) gebruikt, waarbij wordt getoetst hoe snel en goed je kind leest. Daarnaast meet de school het niveau van de leestechniek. Oftewel: hoe goed kan je kind stillezen en weet hij wat er staat? Hoe dit wordt getoetst verschilt per school.

AVI-leesniveau

Uit beide toetsen komt het zogeheten 'AVI-niveau'. AVI is een systeem dat al in 1977 is bedacht. Het geef aan hoever je kind is met lezen. In totaal zijn er twaalf niveaus:

1. AVI Start

2. AVI M3

3. AVI E3

4. AVI M4

5. AVI E4

6. AVI M5

7. AVI E5

8. AVI M6

9. AVI E6

10. AVI M7

11. AVI E7

12. AVI Plus

Je kind begint dus bij AVI Start en eindigt bij AVI Plus. Daartussenin zitten tien niveaus. Die hebben allemaal een letter (M en E) en een cijfer. De letters staan voor Midden en Eind, de cijfers voor het leerjaar. Samen geven ze aan wat het leesniveau van je kind halverwege het jaar (M) en aan het einde van een jaar (E) is.

Zit je kind in groep 4 en heeft hij AVI-niveau 'Midden groep 4', dan is hij goed op niveau. Hij kan ook al AVI-niveau 'Eind groep 4' hebben, wat betekent dat hij iets vooruitloopt. Als je kind alle niveaus beheerst, kan hij teksten van het middelbaar onderwijs lezen en begrijpen.

Handig om te weten: in de meeste kinderboeken staat het AVI-niveau aangegeven. Het is niet erg als je kind een boek onder of boven zijn niveau leest. Het is nog nooit wetenschappelijk bewezen dat je leesniveau daalt als je een te makkelijk of juist een te moeilijk boek leest. Wel is aangetoond dat als kinderen boeken lezen die ze leuk vinden, los van het AVI-niveau, hun leesniveau stijgt door het lezen zelf.

Lees ook: Is mijn kind hoogbegaafd?

Zijn er speciale AVI-niveaus voor kinderen met dyslexie?

Helaas zijn die er (nog) niet. Kinderen met dyslexie lezen mee met de bestaande AVI-niveaus, maar bereiken die meestal wat later dan kinderen zonder dyslexie. Wel zijn er speciale leesseries afgestemd op het leesniveau van dyslectische kinderen, zoals Zoeklicht Dyslexie van uitgeverij Zwijsen, de boeken van Dyslexion en Kluitman-boeken in het lettertype Dyslexie.

Welke apps om te leren lezen?

Kan je kind wel wat hulp gebruiken bij het leren lezen? Deze apps en programma's kunnen je kind ondersteunen bij het (beter) leren lezen.

1. Woordwijs – Een app waarmee kinderen de uitspraak van letters en woorden kunnen beluisteren. Ook kun je spellingtesten doen.

2. Squla – Een online programma waarmee je kind spelenderwijs alle vakken van de basisschool kan oefenen. Ook lezen dus. Je kind speelt op zijn eigen niveau en in zijn eigen tempo. Als ouder krijg je een eigen Squla-account waarmee je de voortgang kunt volgen en je kind kunt aanmoedigen.

3. Leestrein – Deze app is gemaakt door Juf Jannie voor kinderen in groep 3 en 4 en is bedoeld voor beginnende lezers. Handig: kinderen kunnen elk woord aanraken om te horen hoe het wordt uitgesproken.

Ik leer cijfersBij bol

€ 7,98

Bekijk

Leren lezen met de Zoete Zusjes leeskofferBij Amazon

€ 32,50

Bekijk

Feest in het bosBij Amazon

€ 10,99

Bekijk

Jumbo - Ik Leer: Op Weg Naar Groep 1Bij Amazon

€ 34,17

Bekijk

Vtech Mijn Eerste 100 WoordjesBij Amazon

€ 36,99

Bekijk

Bronnen: Kinderboeken.nl, De bibliotheek, Wijzeroverdebasisschool.nl