Wat is de Drie-Minuten-Toets?
De Drie-Minuten-Toets (DMT) is een Cito-toets en laat zien hoe goed je kind is in technisch lezen. Bij technisch lezen moet je kind letters koppelen aan klanken, zodat hij woorden kan herkennen en deze voorleest. De toets maakt onderdeel uit van het leerlingvolgsysteem. Met de DMT houdt de leerkracht de groei en voortgang van je kind in de gaten.
Tijdens de Drie-Minuten-Toets moet je kind drie leeskaarten met elk 150 woorden lezen. Elke leeskaart heeft vervolgens een A- en B-versie. Voor elke kaart krijgt je kind een minuut de tijd. In die minuut moet hij zoveel mogelijk woorden hardop foutloos voorlezen. De drie kaarten lopen op in niveau. Als je kind alle drie de kaarten leest, duurt de toets dus drie minuten, vandaar de naam Drie-Minuten-Toets.
Het zal niet altijd gebeuren dat je kind alle drie de kaarten leest. Is zijn score na één of twee kaarten voldoende, dan hoeft hij de andere kaarten niet meer te lezen.
Waarom technisch leren lezen?
Technisch lezen heeft weinig te maken met de inhoud van de woorden. Het gaat om het goed omzetten van letters en lettercombinaties in de juiste klanken. Het is belangrijk om technisch te leren lezen, omdat het de basis is van alle leesvormen. Als je kind het technisch lezen onder de knie heeft, kan hij ook begrijpend leren lezen.
Nu denk je misschien: waarom moet mijn kind dan rijen met losse woordjes zo snel mogelijk voorlezen? Ook al het klinkt het misschien niet zo nuttig, de DMT is een goede manier om leesproblemen op te sporen. Als je kinderen een verhaal laat voorlezen, kunnen ze de context van de zinnen gebruiken om een woord te voorspellen. Bij losse woorden kan dat niet. Hierdoor valt het eerder op als een kind tegen problemen aanloopt. Uit de Drie-Minuten-Toets wordt duidelijk met welke klanken of lettercombinaties je kind (nog) moeite heeft.
Een voorbeeld: kinderen kunnen moeite hebben met het correct voorlezen van een woord als manen; ze spreken het uit als mannen. Tijdens het lezen van een boek kan het kind uit het verhaal waarschijnlijk wel opmaken of het om manen of mannen gaat, zoals in de zin 'Het meisje kamde de manen van het paard'. Maar spreekt je kind het woord ook goed uit als er geen context omheen staat? Dat blijkt uit de DMT.
Tips: zo kun je je kind helpen bij (beter) leren lezen.
Hoe werkt de Drie-Minuten-Toets?
De juf of meester, onderwijsassistent of intern begeleider neemt de Drie-Minuten-Toets bij ieder kind apart af. Meestal gebeurt dit in een aparte ruimte of op een rustige plek buiten de klas.
Je kind krijgt drie keer een kaart met 150 woorden te zien. Per kaart heeft hij een minuut de tijd om zoveel mogelijk woorden foutloos op te lezen. De leerkracht houdt bij hoeveel woorden je kind goed voorleest. Woorden die hij fout uitspreekt tellen niet mee in zijn score, maar woorden die hij uit zichzelf verbetert wel. Je kind mag het woord eerst spellen, maar moet het daarna wel nog een keer goed uitspreken.
Lukt het je kind niet om binnen vijf seconden een woord voor te lezen, dan wordt het woord voorgezegd en mag hij door naar het volgende woord. Je kind kan dus niet een minuut blijven hangen op één woord.
Aan het eind van de minuut wordt de score berekend. Eerst wordt geteld hoeveel woorden je kind goed heeft voorgelezen. Daarna wordt het aantal fout gelezen woorden ervan afgetrokken.
Niveaus van de leeskaarten
De DMT wordt halverwege het schooljaar (in januari of februari) en aan het eind van het schooljaar (mei of juni) afgenomen. Dit gebeurt vanaf groep 3 tot groep 8. In groep 8 krijgt je kind de toets alleen halverwege het jaar. Er zijn drie verschillende leesniveaus:
-
Leeskaart 1: woorden van één lettergreep die je uitspreekt zoals je ze schrijft (oog, zee, lui, vak, doe, was).
-
Leeskaart 2: woorden van één lettergreep die iets lastiger te lezen zijn (vlaai, storm, jurk, grond, korst, vrucht).
-
Leeskaart 3: woorden met twee of meer lettergrepen (banden, aarzelen, dromen, keukentafel, racefiets, computer).
Halverwege groep 3 hoeft je kind (vaak) alleen de eerste twee kaarten te lezen. Eind groep 3 en in groep 4 krijgt hij alle leeskaarten te zien. Vanaf groep 5 worden alleen leeskaart 2 en 3 gelezen. Overigens zijn dit de algemene richtlijnen. In de praktijk wordt ook gekeken naar het niveau van jouw kind: als hij een leesvoorsprong heeft, zal hij eerder beginnen met de moeilijkere kaarten. Heeft je kind een achterstand, dan krijgt hij ook in groep 5 nog leeskaart 1 te lezen.
Op de Drie-Minuten-Toets-leeskaarten staan vijftien rijen van tien woorden. Vroeger stonden die woorden in oplopend niveau van moeilijkheid, maar sinds de introductie van nieuwe leeskaarten is elk rijtje even moeilijk. Van elk niveau zijn er drie verschillende varianten, zodat de kinderen de woorden niet uit hun hoofd kunnen leren.
AVI en DMT: het verschil
Zowel de AVI-toets als de Drie-Minuten-Toets zijn Cito-toetsen. Beide toetsen worden op de meeste scholen twee keer per jaar bij een leerling afgenomen. Bij de DMT leest een kind hardop rijen met losse woorden voor, bij de AVI-toets leest een kind hardop een lopende tekst voor. Bij de AVI-toets moet je kind tijdens het lezen de inhoud van de tekst dus blijven volgen om vlot en nauwkeurig te blijven lezen. Als je kind de AVI heeft gehad, dan krijgt hij een leesniveau (M3, E3, M4, E4, M5, E5, M6, E6, M7, E7, AVI-plus)
Moet je je kind voorbereiden op de DMT?
Je hoeft je kind niet voor te bereiden op de Drie-Minuten-Toets. Het is juist beter om er niet te veel aandacht aan te besteden, omdat je kind daar faalangstig van kan worden. Bovendien kan de toets een vertekend beeld geven als je kind thuis heeft geoefend. Op school laat de juf of meester wel van tevoren zien hoe de toets eruitziet, zodat de kinderen de manier van toetsen herkennen.
Wil je toch graag thuis met je kind oefenen omdat je bijvoorbeeld merkt dat je kind de DMT spannend vindt? Dan kun je eventueel online een spoedcursus DMT bestellen, waarbij je een aantal leeskaarten ontvangt om te oefenen. Maar... de meningen verschillen of het zinvol is om vooraf met woordenlijsten te oefenen.
Wil je je kind helpen om beter te leren lezen? Dan kun je beter een boek pakken en je kind daaruit laten voorlezen. Dat vinden kinderen vaak veel leuker en leesplezier werkt motiverend. Kom je tijdens het lezen woorden of lettercombinaties tegen die je kind moeilijk vindt? Dan kun je die woorden vervolgens wel gerichter oefenen.
Hoe belangrijk is de Drie-Minuten-Toets?
Na afloop van de DMT kan de leerkracht bijhouden wat het technisch leesniveau van je kind is. Dit inzicht is voor de leerkracht belangrijk om te weten, zeker in groep 3 en 4. Zo kan de leerkracht zien waar jouw kind nog moeite mee heeft op het gebied van lezen. In de bovenbouw wordt er minder waarde gehecht aan de score op de DMT. Dan is het belangrijker of je kind goed begrijpend kan lezen. De DMT telt vanaf groep 5 dan ook niet meer mee voor het schooladvies van je kind.
Als je kind laag scoort op de DMT hoeft dit niet automatisch te betekenen dat je kind slecht is in technisch lezen. Het kan ook zijn dat hij moeite heeft om zich te concentreren (op losse woordjes), of misschien heeft je kind dyslexie. Of misschien praat hij minder snel dan andere kinderen, of articuleert je kind niet duidelijk genoeg.
Toch is de DMT een goede toets om de voortgang van je kind bij te houden op gebied van technisch lezen. Als blijkt dat jouw kind er moeite mee heeft, kan worden vastgesteld om welke letters en klanken het gaat en kan hij daar extra mee oefenen.
DMT en dyslexie
De DMT is zoals gezegd een goede manier om mogelijke leesproblemen op te sporen, zoals dyslexie. Als blijkt dat je kind moeite heeft met het lezen en spellen van woorden, dan kan de DMT een rol spelen in de doorverwijzing naar dyslexiezorg.
Bronnen: Cito, Wijzer over de basisschool
