Wat is een vruchtbaarheidstest?
Een vruchtbaarheidstest voor vrouwen is een zelftest die je thuis kunt doen. Een voorbeeld is een ovulatietest of een test die de hoeveelheid follikelstimulerend hormoon (FSH) in je urine meet. FSH is een essentieel hormoon voor een normale menstruatiecyclus. Het hormoon stimuleert de groei en rijping van eicellen in je eierstokken, waardoor er uiteindelijk een eisprong (ovulatie) plaatsvindt.
Handig: Een ovulatietest bestel je gemakkelijk online
Hoe werkt een vruchtbaarheidstest voor vrouwen?
Om zwanger te kunnen worden, maken je hersenen het follikelstimulerend hormoon (FSH) aan. Het FSH zorgt ervoor dat een eicel gaat uitrijpen. Als het FSH-niveau te laag is, kan het zijn dat er geen eicel gaat rijpen en dat je geen eisprong hebt. Dit kun je zelf merken doordat je menstruaties uitblijven. Het uitblijven van een menstruatie geeft aan dat er iets niet in orde is met de cyclus (tenzij je zwanger bent). Door de concentratie FSH in je urine te testen, onderzoek je of de waarde van het FSH te laag is. Besef je wel dat de waarde van het FSH normaal gesproken per dag – en zelfs gedurende de dag – verschilt.
Het FSH-niveau kan ook juist te hoog zijn: dit kan een teken zijn dat de overgang is begonnen. De FSH-waarden in je bloed gaan omhoog op het moment dat er geen eicellen meer zijn om te rijpen; als je in de overgang bent dus. Je lichaam doet zijn best om toch een eicel te laten groeien – ook al zijn de eitjes op – en produceert daarom extra FSH. Als de eicellen (bijna) op zijn, worden de menstruaties onregelmatig of ze blijven helemaal weg. Wanneer je een jaar lang geen menstruatie hebt gehad, heb je officieel de menopauze gehad.
Verschil vruchtbaarheidstest en vruchtbaarheidsonderzoek
Een vruchtbaarheidstest is een test die je thuis zelf kunt doen. Wees wel voorzichtig met het interpreteren van de uitslag van de zelftest. Doordat het gehalte van de hormonen in je lichaam dagelijks kan variëren, zijn de uitslagen van bepaalde testen sterk afhankelijk van het moment in de menstruatiecyclus waarop je de test doet. Als de uitslag van deze testen afwijkend is, kan dit alsnog betekenen dat er niets aan de hand is.
Een vruchtbaarheidsonderzoek wordt uitgevoerd door de huisarts of door een gespecialiseerde fertiliteitsarts of gynaecoloog.
Lees ook: Vruchtbaarheidsonderzoek: wat houdt het in?
Zo doe je een vruchtbaarheidstest
Een vruchtbaarheidstest is alleen zinvol om te doen als je menstruaties niet regelmatig plaatsvinden. Het is geen betrouwbare test die informatie geeft over je vruchtbaarheid. Bij een regelmatige menstruatie heb je in de regel elke maand een eisprong. De betrouwbaarste uitslag krijg je door de test te doen op de tweede of de derde dag van je menstruatie. Blijven de menstruaties vaak langdurig uit? Dan is het beter om via de huisarts, fertiliteitsarts of gynaecoloog de oorzaak hiervan te onderzoeken.
Bij een vruchtbaarheidstest plas je op een teststaafje. Daarna kun je op de vruchtbaarheidstest aflezen wat de hoeveelheid FSH is. Heb je te weinig of te veel FSH, dan kan er een (medische) oorzaak zijn waardoor de menstruaties onregelmatig zijn of uitblijven.
Hoe weet je of je vruchtbaar bent? Bereken je ovulatie en vruchtbare dagen
Wanneer zelf je vruchtbaarheid testen?
Als het niet zomaar lukt om zwanger te worden, is het een idee om je vruchtbaarheid te testen met een zelftest. Er zijn testen voor zowel mannen als vrouwen. Als je allebei zo'n test doet, kan dat een indicatie geven van de problemen bij het zwanger worden. Is jouw FSH-niveau te laag of te hoog? Worden ovulatietesten niet positief? Of is het sperma van je partner niet optimaal? Zodra daar meer duidelijkheid over is, kun je vervolgstappen nemen en eventueel een afspraak maken bij de huisarts.
Wat zegt de uitslag van een vruchtbaarheidstest?
Is de uitslag van de test afwijkend, dan hoeft dat niet direct te betekenen dat je geen kinderen kunt krijgen. Het is verstandig om dan naar de huisarts te gaan om de uitslag te bespreken. De huisarts kan eventueel vervolgtesten doen, of je verwijzen naar het ziekenhuis voor uitgebreider vruchtbaarheidsonderzoek.
Als je vruchtbaarheid volgens de test in orde is, is dat goed nieuws. Maar het is geen garantie dat je zonder problemen zwanger zult worden. Er kunnen ook andere oorzaken zijn van een verminderde vruchtbaarheid. Zo kan er ook een probleem zijn met de kwaliteit van je baarmoederslijmvlies of lukt het zwanger worden niet door een seksueel probleem. Ook kan het dat je verstopte of verkleefde eileiders hebt.
Medisch vruchtbaarheidsonderzoek
Heb je een vruchtbaarheidstest gedaan en geeft de uitslag een indicatie van mogelijke vruchtbaarheidsproblemen? Dan wil je daar snel meer duidelijkheid over krijgen. Via de huisarts kun je een verwijzing krijgen voor een medisch vruchtbaarheidsonderzoek. Daarbij wordt naar veel meer factoren gekeken dan alleen het FSH-gehalte in je lichaam. Zo wordt je menstruatiecyclus bekeken en onderzocht of je een eisprong hebt of niet. Ook bespreek je met de fertiliteitsarts of gynaecoloog jullie medische voorgeschiedenis en jullie seksleven (dus hoe vaak en wanneer jullie vrijen).
Bloedtest en lichamelijk onderzoek
Bij een regelmatige cyclus is het meestal niet nodig om de hormoonhuishouding te onderzoeken. Dit wordt meestal alleen gedaan wanneer de menstruaties onregelmatig zijn of uitblijven. Een bloedtest kan ook uitwijzen of je mogelijk chlamydia hebt gehad, een soa die in sommige gevallen tot onvruchtbaarheid kan leiden. Ook wordt er een inwendig onderzoek gedaan, zoals een echo van de baarmoeder. Zo kun je controleren of de baarmoeder, eileiders en eierstokken er goed uitzien.
Een huisarts adviseert pas een medisch vruchtbaarheidsonderzoek als je ruim een jaar probeert om zwanger te worden. Wanneer de menstruatiecyclus vaak langer duurt dan zes weken, is het mogelijk om eerder verwezen te worden. Je arts of gynaecoloog bepaalt welke van bovenstaande onderzoeken zinvol zijn voor jouw situatie. Niet iedere vrouw met vruchtbaarheidsproblemen hoeft alle onderzoeken te ondergaan.
Bronnen: Thuisarts.nl, Medisch Centrum Kinderwens
