Helaas hebben we zelf lang niet altijd door dat we onze kinderen maar wat wijs maken, omdat we dingen te makkelijk aannemen (en vervolgens doorvertellen) als feit… Zo hebben we het tenslotte zelf ook ooit gehoord.
Kritisch denken
Het belangrijkste dat je je kind, volgens mij, dus mee moet geven is om zelf kritisch na te denken. Over alles. Over wat ze lezen, horen, zien, wat mensen hen vertellen en zeker ook wat hun eigen ouders roepen. Lastig, want je wilt geen wantrouwige wezens van ze maken, maar het is van onschatbaar belang dat ze leren om vraagtekens te zetten. Dat ze leren dat, wanneer iets een beetje raar klinkt, of niet helemaal kloppend aanvoelt, ze het zelf moeten checken. Dat ze betrouwbare bronnen weten te vinden en echte kennis weten te verzamelen. 'Het staat op Facebook, dus het is waar', is de gevaarlijkste en meest destructieve houding die je op dit moment kan hebben.
Aannames
Maar onzin beperkt zich niet alleen tot sociale media en de roeptoeters die daar nu een dankbaar platform hebben gevonden om opruiende dingen te schreeuwen. Nee, de wereld staat bol van aannames waar we met z'n allen blind in geloven. Dingen die 'wel gewoon zo zullen zijn' want 'daar is vast al lang onderzoek naar gedaan'. In veel gevallen klopt dat natuurlijk en hebben we te maken met feiten waar we echt van op aan kunnen. Maar lang niet altijd. Ik hoorde laatst, kort na elkaar, twee verhalen die ik buitengewoon schokkend vond. Het gaat in beide gevallen om feiten rondom het menselijk lichaam, waarvan je toch aan mag nemen dat we ons er in hebben verdiept en er (bijna) alles van weten…
Voorbeeld 1: het maagdenvlies
Het maagdenvlies scheurt bij de eerste keer seks. Daarbij komt er wat bloed vrij en daarna is het vlies verdwenen. Toch? Neen. Dat zijn bizarre mythes die in stand zijn gehouden om vrouwen in alle culturen en alle religies te onderdrukken, klein te houden en te controleren. Talloze meisjes groeien nog steeds op in angst omdat ze bang zijn dat hun fragiele vlies kapotgaat door fietsen of vallen. Of als ze daadwerkelijk seks hebben gehad, dat ze er vervolgens op afgerekend zullen worden. Denk aan de noodpakketjes die te verkrijgen zijn, de hulpmiddelen om alsnog te bloeden tijdens de huwelijksnacht, of net te doen alsof. Dit is allemaal gebaseerd op pure flauwekul. Natuurlijk bloeden sommige vrouwen de eerste keer (of daaropvolgende keren), maar het maagdenvlies is niet fragiel, hoeft niet te scheuren, en is zeker niet ineens foetsie.
Onzin
Het maagdenvlies (waarvan de naam dus al incorrect en aanstootgevend is) is niet eens een vlies. Het verschilt in uiterlijk van vrouw tot vrouw, maar de vorm is vergelijkbaar met een ronde, elastische band. Het rekt (en kan daarbij dus een beetje scheuren, maar dat hoeft niet) en past zich aan. Het maagdenvlies van een seksueel actieve vrouw kan dus in theorie net zo ogen als die van een maagd. Je kan aan het maagdenvlies simpelweg niet zien of een vrouw een maagd is. In de medische wereld is dit al bekend sinds 1906 (1906!!!), maar we krijgen de waarheid over het vrouwelijk lichaam niet te horen, omdat deze mythes nou eenmaal verdomd handig zijn, mocht je van geest zijn vrouwen te onderdrukken. Dat, en het feit dat het niet in ons opkomt deze 'feiten' in twijfel te trekken.
Voorbeeld 2: de biologische klok van de man.
Nee, die hebben mannen niet. Mannen kunnen gewoon tot op late leeftijd door en op hun tachtigste nog vader worden. Niks aan het handje. Ehm, ja, er zijn inderdaad gevallen waarin dat is gebeurd, maar wist je dat de man, net zoals de vrouw, gewoon minder vruchtbaar wordt naarmate hij ouder wordt? Vanaf halverwege de dertig neemt de kwaliteit van het sperma rap af, net zoals de kwaliteit van de eicellen van de vrouw. Ontzettend logisch eigenlijk, maar toch wisten we het niet. Waarom? Omdat daar nooit onderzoek naar is gedaan. Wel naar de kwaliteit van sperma in relatie tot alcohol- en nicotinegebruik, maar pas heel recent begonnen onderzoeken te lopen naar de vruchtbaarheid van de man in relatie tot zijn leeftijd… Het erge is dat ik nooit het gevoel heb gehad dat ik op dat front kennis miste.
Niet in eigen broek kijken
Dat is toch onvoorstelbaar? Hoewel. Ik kan me eigenlijk juist wel voorstellen hoe dat ging. Wetenschappers keken natuurlijk eerst naar de vrouw, zij wordt tenslotte zwanger, en ze zagen daar allerlei belangrijke factoren i.v.m. vruchtbaarheid. Vervolgens constateerden ze dat dat eigenlijk wel een net en volledig verhaal was en, omdat mannen nooit willen denken dat er in hun eigen broek iets aan de hand zou kunnen zijn, hielden ze op met onderzoeken. En in alle jaren daarna zijn we opgegroeid met de wetenschap dat de vrouw naarmate ze ouder wordt, fysiek steeds minder goed in staat is kinderen te krijgen en ze dus haast heeft, mocht ze een gezin willen. Dit vormt haar leven en speelt mee in alle relaties die ze heeft. De man denkt geen deadline te hebben, voelt deze dus ook niet, en kan lekker doen en laten wat hij wil.
Ongekend seksisme
Deze twee voorbeelden hebben onze samenleving en houding ten opzichte van elkaar (en de invulling van ons leven) enorm beïnvloed en ik hoop dat iedereen het bijna onmeetbare seksisme van deze voorbeelden net zo schokkend vindt als ik. Eigenlijk zouden we al dit soort aannames met z'n allen op tafel moeten leggen om ze eens van alle kanten te bestuderen en te kijken of wat we denken te weten, eigenlijk wel klopt. We zouden ons waarschijnlijk een ongeluk schrikken van wat er dan nog allemaal boven komt drijven. Mijn hoop is dat wij daar een begin mee maken en dat we actief op zoek gaan naar of iets een feit of een 'feit' is. Als onze kinderen ons dat zien doen, twijfel ik er geen moment aan dat zij er mee door zullen gaan en dat ze dan, slim en kritisch als ze zijn, nog veel verder zullen komen dan wij.
