Als je kind overgevoelig is voor geluid, dan is er niet direct reden tot paniek. 'Op het moment dat je geboren wordt, word je in de woeste buitenwereld neergezet door je moeder. Je moet alle geluiden leren waarderen op wat veilig en wat onveilig is, en hoe je erop moet reageren', vertelt dr. ir. Wim Soede, audioloog bij het LUMC. 'Toen mijn eigen dochter klein was en in een wipstoeltje zat, kwam ze erachter dat een stofzuiger herrie maakt. Al voordat de stofzuiger aanstond, ging ze huilen. Inmiddels is ze boven de twintig en stofzuigt ze gewoon: ze heeft geleerd dat een stofzuiger niet gevaarlijk is.'
Lees ook: Gehoorbescherming voor baby en kind
Geluiden leren labelen
Kinderen moeten dus leren hoe ze moeten omgaan met geluid – en daar ligt een belangrijke taak voor de ouders. Dat onderschrijft drs. Roos Geerders, GZ-psycholoog op de KNO-afdeling van het LUMC. 'Het gaat erom dat kinderen er een taal voor ontwikkelen, en daar nemen ze de taal van de ouder in mee', aldus Geerders. 'Als ze een geluid horen in combinatie met een heftige schrikreactie van de ouders, of met bijvoorbeeld een pijnprikkel, dan kunnen ze een koppeling maken die hardnekkig wordt.'
'Als je zelf ook met twee vingers in de oren bij een blender staat, ga je de associatie geven dat het eng of gevaarlijk is', vult Soede aan. 'Als kind ga je dat geluid negatief labelen. Met een 2,5-jarige kun je daar nog geen gesprek over voeren.'
Volgens Soede is de pijn die kinderen ervaren bij harde geluiden in de praktijk meestal psychisch en kunnen ze het ontgroeien. 'Er zijn enkele gevallen die op latere leeftijd hyperacusis ontwikkelen, bij hen is elk geluid gelabeld als pijnlijk. Je hebt ook een groep die bepaalde geluiden niet prettig vindt, maar die geluiden op hetzelfde aantal decibel dan weer wel accepteert. Net als dat je niet tegen het krassen van een krijtje op een schoolbord kunt. Het geluid hoeft dan niet hard te zijn, het label is belangrijk.'
Lees ook: Het gehoor van je baby: ontwikkeling en screening
Onderliggende problemen
Wanneer moet je wel aan de bel trekken? 'Het wordt problematisch wanneer het impact krijgt op het dagelijks leven van een kind. Dat hij of zij niet meer naar een feestje kan, of niet zonder oorkappen kan', aldus Geerders. Soede: 'Je hebt natuurlijk kinderen die naast auditieve ook andere prikkels niet goed kunnen verwerken. Dan is alles te veel.' Geerders: 'Het zou op autisme kunnen wijzen, dan is het onderdeel van een groter geheel. Kleding voelt dan bijvoorbeeld ook niet fijn aan.'
Lees ook: Waarom muziek maken belangrijk is voor je kind
Wat te doen bij overgevoeligheid voor geluid
Op korte termijn lijkt het logisch om harde geluiden te vermijden, als je kind daar last van heeft. Maar juist blootstelling kan zorgen voor verandering. Soede: 'In het algemeen geven we het advies om de geluiden te blijven aanbieden, maar met goede begeleiding. Dat betekent ook verjaardagsfeestjes, die drukke klas en de speelgroep. Je leeft dan voor dat dit – helaas – normaal is. Benoem wat je ziet en bespreek wat je ervan vindt. Harde geluiden in het verkeer, bijvoorbeeld een auto die met volle vaart op je afkomt, zijn niet per se veilig. Dan geef je een lesje verkeersregels: daarom moet je op de stoep lopen.'
Geerders: 'Normaliseer het. Ja, het is hard, zo zijn blenders nu eenmaal. Maar er gebeurt niets engs. Mentaliseer ook wat je ziet bij het kind. 'Ik zie dat je schrikt, en er verdrietig van wordt', en geef daarna een geruststelling. Je hoeft het niet te ontkennen, want het roept wat op, maar laat ook de andere kant zien. Het is belangrijk dat kinderen een emotietaal gaan krijgen.'
