Een uur vooruit of terug in de tijd
Met de overgang naar de zomertijd gaat de klok een uur vooruit en met ingang van de wintertijd een uur terug. Vaak is het ritme daardoor even zoek en hebben kinderen, net als wij, een paar dagen nodig om te wennen. Hoe kan dat? Het gaat natuurlijk maar om een uurtje.
Baby's en kleine kinderen hebben een sterk bioritme. Ze kunnen misschien nog geen klokkijken, maar ze kunnen wel beter voelen hoe laat het is dan wij. En dan vooral wanneer het tijd is om te slapen. Dit ritme wordt onder meer bepaald door het natuurlijke licht buiten. Als kinderen groter worden, kunnen ze hier flexibeler mee omgaan.
Wanneer wordt de klok verzet?
In 2025 wordt de klok op de volgende data verzet:
Zomertijd 2025: de nacht van 29 op 30 maart
Wintertijd 2026: de nacht van 25 op 26 oktober
Verandering zomertijd en wintertijd: twee methodes
Er zijn twee methodes waarop je de overgang van zomer- of wintertijd kunt benaderen voor je kind.
Verschuif het dagschema een uur. Je verzet alle klokken in huis een uur en past het dagschema in één keer aan aan de nieuwe tijd.
Pas het dagschema stapsgewijs aan. Na het ingaan van de nieuwe tijd verzet je de klok elke avond een kwartier.
Methode 1: abrupt over op de nieuwe tijd
Deze eerste methode is vaak het makkelijkst voor gezinnen met meer kinderen: iedereen volgt de nieuwe klok voor zomertijd en wintertijd. Jullie gaan dus allemaal een uur eerder of later aan tafel en naar bed. Dit is ook het makkelijkst te matchen met de buitenwereld, die zich ook gewoon aan de nieuwe tijd houdt.
Als je kleine kinderen hebt, is het bij deze methode wel belangrijk om flexibel te zijn. Het kan even duren voordat ze gewend zijn aan de vroegere bedtijd of het latere opstaan.
Bij deze methode zet je bij de overgang naar de zomertijd de klok een uur vooruit op zaterdagavond. Vanaf zondag volg je de nieuwe kloktijd. Reken er bij de overgang naar een nieuwe tijd op dat je kind 's avonds wat eerder of later moe kan zijn. Hem onnodig wakker houden tot zijn vaste bedtijd kan averechts werken. Zeker van een baby kun je niet verwachten dat hij direct meedraait met de nieuwe tijd. Let op slaapsignalen en laat je baby slapen als hij moe is, om eventuele slaapproblemen te voorkomen.
Lees ook: Dit zijn de beste slaaptrainers voor kinderen van dit jaar
Methode 2: Stapsgewijs veranderen zomertijd en wintertijd
Als je denkt dat een uur tijdsverschil te veel is voor je kind, kun je hem helpen met overbruggen. Verschuif zijn klok de dagen na het ingaan van de nieuwe tijd met een kwartier per avond. Dus als zijn bedtijd 19.00 uur is, leg je hem de eerste avond om 19.45 uur in bed (of om 18.15 uur in de winter). Verschuif de bedtijd elke avond met vijftien minuten, tot je kind gewend is aan de nieuwe tijd.
Je kind komt zo makkelijker in zijn nieuwe schema en je voorkomt hiermee oververmoeidheid. Als je voor deze optie kiest, probeer dan ook de slaapjes overdag en de maaltijden met een kwartier te verschuiven.
Bedtijden voor kinderen
Wat is een geschikte bedtijd voor (schoolgaande) kinderen? En is het slecht als je kind er een heel ander ritme op nahoudt? Hier vind je een gemiddeld slaapschema.
Geen zorgen om zomertijd en wintertijd
Welke methode je ook kiest, het is belangrijk om te onthouden dat de interne klok van je baby gewend is aan de standaardtijd. Het teruggaan in de tijd betekent dat sommige kinderen makkelijker en sneller inslapen op donkere winteravonden. De interne klok wordt immers gereguleerd door licht en donker. Gaat de klok vooruit, dan betekent het dat kinderen juist makkelijker opstaan omdat het 's ochtends lichter is.
Elke baby is anders en uiteindelijk past ieder kind zich aan. Maak je geen zorgen als het niet binnen een dag op schema loopt, bij sommige peuters kan het enkele weken duren voordat ze zich hebben aangepast aan de nieuwe tijd. Bereid je erop voor dat de overgang een paar dagen kan duren en let op tekenen van vermoeidheid.
Mijn peuter wil niet slapen, wat nu?
Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je peuter (opeens) niet meer naar bed wil of moeite heeft met inslapen. Van ziek zijn tot minder lekker in z'n vel zitten.
Extra tips voor een soepele overgang naar zomertijd of wintertijd
Houd het ritme van je baby aan en let op slaapsignalen. Houd je baby niet wakker als hij wil slapen, maar leg hem ook niet te slapen als hij niet moe genoeg is. Dat kan even zoeken zijn en dat is prima.
Houd er rekening mee dat naar bed gaan bij de overgang naar de zomertijd erg vroeg voelt voor je baby. We gaan dan een uur vooruit in de tijd, dus wat eerst 19.00 uur was, is nu 20.00 uur – maar voelt voor je kind nog steeds als 19.00 uur. Als de wintertijd ingaat, geldt het omgekeerde. Hij is dan waarschijnlijk al eerder moe dan de nieuwe bedtijd.
Het belangrijkste: wees flexibel. De overgang naar winter- of zomertijd kan voor het hele gezin een paar dagen wat vreemd voelen en een baby heeft al helemaal geen weet van een klok.
Zorg – als dat kan – dat je kind overdag voldoende slaapt en niet oververmoeid naar bed gaat.
Neem je baby als het kan 's ochtends meteen mee naar buiten. Of doe de gordijnen open en laat het natuurlijke licht binnenkomen. Dit helpt de interne klok van je baby zich aan te passen aan de tijdsverandering.
Doe het bedritueel ook 's zomers het liefst bij weinig licht. Met verduisterende gordijnen en alleen een klein lampje aan help je je kind melatonine aan te maken, waardoor hij makkelijker in slaap valt.
Meer slaaptips voor kinderen
Kinderen hebben behoefte aan structuur. Een vaste en voorspelbare bedtijdroutine helpt je kind rustiger en sneller in slaap te vallen.
Van beeldschermen tot verstoppertje spelen: probeer voor het slapengaan geen drukke dingen te doen en je kind niet bloot te stellen aan blauw licht. Hier wordt hij actief van en het lichaam krijgt zo minder kans om melatonine aan te maken, het stofje waar we juist slaperig van worden.
Suiker verslechtert de slaapkwaliteit. Vermijd zoete drankjes of andere suikers (kindertoetjes!) voor het slapengaan.
Laat je kind minimaal een halfuur per dag buitenspelen of in elk geval buiten zijn. Daglicht en buitenlucht doen veel voor de slaap. Daarnaast zie je dat veel kinderen buiten beter hun energie kwijt kunnen, waardoor ze beter slapen. Lees ook:
Lees ook: Uitslapen? Zo leer je dat aan je peuter
Bronnen: Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, The Sleep Agency
Praat mee op ons forum
Leiden jij en je baby een 'actief' nachtleven en heb je behoefte aan tips en advies van lotgenoten? Praat mee in de groep Nachtouders van Nu, de plek om gelijkgestemden te ontmoeten.