1. Je peuter wil niet slapen, want hij is niet moe
Ja, dat is een open deur. En toch geen gekke gedachte. De slaapbehoefte verandert naarmate een kind ouder wordt, maar verschilt ook per kind. Peuters zijn gebaat bij structuur en een vaste bedtijd. Maar misschien heeft jouw kind minder slaap nodig dan leeftijdgenootjes. Zijn ideale bedtijd is dan ook wat later.
Wordt je peuter 's ochtends uit zichzelf wakker, is hij overdag energiek en slaapt hij 's nachts minimaal 11 uur? Dan kun je ervan uitgaan dat hij genoeg slaap krijgt. De meeste peuters hebben tot 2,5-3,5 jaar een middagslaapje nodig. Vervroeg het dutje eventueel, zodat je kind 's avonds moe genoeg is om in slaap te vallen. Kan je peuter nog steeds niet slapen? Kijk dan of het helpt om de bedtijd een halfuur uit te stellen.
2. Je peuter is oververmoeid
Je peuter kan ook té moe zijn. Oververmoeid kan het slapen in de weg zitten. Hij valt bijvoorbeeld moeilijk in slaap of is na één cyclus weer wakker. Misschien is hij overdag snel geïrriteerd en erg druk. Dit alles komt doordat zijn lichaam het stresshormoon cortisol aanmaakt bij te weinig slaap, en hij daardoor juist een energieboost krijgt. Alsof zijn lichaam denkt: oké, we gaan niet slapen, dan gaan we nog even door.
Een goede nacht begint bij de dag. Wees overdag alert op slaapsignalen, zoals wrijven in z'n ogen en gapen, en probeer je aan de wakkertijden te houden die passen bij zijn leeftijd. In dit artikel vind je een slaapschema voor peuters. Wees niet bang dat hij overdag te veel slaapt en daardoor 's nachts niet meer kan slapen: slapen doet slapen. Probeer de dag rustig af te bouwen, vermijd te veel prikkels en zorg voor een vast bedritueel.
Lees ook: Dit zijn de beste slaaptrainers voor kinderen van dit jaar
3. Drukte rondom het naar bed brengen
Door schermtijd, stoeien of andere wilde spelletjes kan je kind zo actief worden dat hij over zijn slaap heen raakt, ook al is hij eigenlijk moe. Het resultaat: je peuter wil ineens niet meer slapen. Zorg het uur voor bedtijd voor rust in huis en lees samen een boekje of ga nog even tekenen of kletsen.
Trek tijd uit voor het naar bed brengen. Als je dit haastig doet, kan dat je peuter ook onrustig maken en ervoor zorgen dat hij met smoesjes nog tijd probeert te rekken. Misschien wordt hij zelfs hysterisch en is hij niet te troosten. Een voorspelbaar bedtijdritueel geeft je kind een veilig gevoel. Doe het tandenpoetsen, wassen, voorlezen en een slaapliedje zingen elke avond in dezelfde volgorde. Is het ritueel klaar, laat je dan niet verleiden tot nog een liedje of nog een boekje. Welterusten betekent: lekker gaan slapen en morgen weer kletsen, spelen, kusjes, eten, drinken, enzovoort...
4. Je peuter kan niet slapen omdat hij ziek is
Is je kind ziek, dan slaapt hij tijdelijk minder goed. Dat gaat vanzelf weer over. De omstandigheden zijn ook anders: je wilt misschien meer bij hem zijn en voor hem zorgen. Ga weer terug naar de normale routine zodra dat kan. Zo voorkom je dat het een gewoonte wordt dat je bijvoorbeeld steeds bij hem gaat kijken. Of dat je peuter niet weer wil gaan slapen zonder een slokje water.
Lees ook: Alle kinderziektes en de symptomen op een rij
5. Je peuter wil niet slapen door schermen
Heeft je peuter moeite met in slaap vallen, beperk dan het scherm- en tv-gebruik. Laat je kind 2 uur voor bedtijd in elk geval niet meer naar schermen kijken. Het blauwe licht van schermen verhindert de aanmaak van het slaaphormoon melatonine en kan het in slaap vallen moeilijker maken. Bovendien kan schermgebruik voor bedtijd leiden tot druk gedrag. Of je peuter kan in bed angstig worden als zijn fantasie aan de haal gaat met wat hij in een filmpje heeft gezien.
Slaaptips voor angstige peuters
Die schaduw op de muur, dat is een monster! Doordat peuters magisch denken, kunnen ze angstig worden van hun eigen fantasie. Hier lees je hoe je ervoor zorgt dat je peuter niet bang is in zijn slaapkamer.
6. Je peuter kan niet slapen door grote veranderingen
Misschien speelt er iets waar je peuter moeite mee heeft. Denk aan de geboorte van een broertje of zusje, het vertrek van zijn favoriete crècheleidster, een verhuizing of spanningen thuis. Dat kan zich uiten in verzet en opstandigheid. Wil je peuter niet slapen en wordt hij driftig, of raakt hij van streek? Probeer te begrijpen dat hij tijdelijk wat minder goed in zijn vel zit en dat ook dit weer goed komt. Hij heeft je hierbij nodig.
Benoem voor je kind wat hij voelt en laat hem merken dat dat mag. Probeer hem op een begrijpelijke manier te vertellen waarom slapen hem niet goed lukt. Laat weten dat je in de buurt bent. Als hij merkt dat hij veilig is bij jou, ook in de omstandigheden die hij moeilijk vindt, kan hij zich beter overgeven aan de slaap. Wat extra aandacht geeft een kind rust, net als fijne, vaste gewoontes. Maak de bedtijdroutine iets langer en besteed extra tijd aan knuffelen en zeggen dat je van hem houdt. Het concept waarbij de volwassene het kind helpt om zijn emoties te reguleren heet co-regulatie. In dit artikel lees je daar meer over.
Lees ook: Zo ga je om met je peuter na de komst van een broertje of zusje
7. Je peuter kan niet slapen door lichamelijk ongemak
Een ziek kind slaapt vaak onrustig, bijvoorbeeld door koorts, oorpijn of een verstopte neus. Maar er kunnen ook minder duidelijke fysieke oorzaken zijn, die je kind zelf misschien ook niet goed kan vertellen. Groeipijn kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat een peuter niet kan slapen, maar ook jeuk door wormpjes of eczeem. Het kan best een zoektocht zijn, maar soms met een simpele oplossing. Ga bij twijfel naar de huisarts.
Lees ook: Waarom krijgen kinderen groeipijn en wat helpt ertegen?
8. Je peuter wil niet slapen door nachtmerries
Peuters doen overdag veel indrukken op, die ze lang niet altijd kunnen plaatsen. Daarnaast leggen ze met hun fantasie verbanden die er niet zijn, zoals: het spook uit een verhaal kan ook in mijn slaapkamer komen. In hun dromen verwerken ze wat ze meemaken, en dat kan leiden tot nachtmerries. Peuters van 2 jaar kunnen voor het slapengaan ook last hebben van verlatingsangst, en daardoor bang zijn om te gaan slapen.
Laat een nachtlampje of het licht in de gang aan, houd de deur op een kier, lees geen spannende boekjes voor en verjaag de spoken met speciale 'spokenspray'. Je peuter kan beter slapen als hij het vertrouwen heeft dat je in de buurt bent. Ga hem dus altijd troosten als hij wakker wordt van een nare droom.
Nachtangsten (night terrors) bij peuters
Het fenomeen nachtangst is iets anders dan een nachtmerrie, en vereist een andere aanpak. Zo kun je je kind juist beter niet troosten tijdens een night terror. Hier lees je wat je wel moet doen.
9. Je peuter slaapt niet omdat hij grenzen wil verkennen
Wat doet papa als ik wéér uit bed kom? Zou ik nu wel bij ze in het grote bed mogen? Nee, ik ga niet slapen! Het hoort bij peuters om grenzen te verkennen en hun eigen wil te ontwikkelen. Je kind heeft feilloos door hoe graag jij wilt dat hij gaat slapen, dus dat is een uitgelezen moment om te testen hoe ver hij kan gaan (al doet hij dit niet om je te pesten).
Maak duidelijke afspraken over het naar bed gaan en de routine, zoals het aantal boekjes dat je voorleest. Wil je peuter niet slapen en komt hij steeds uit bed, herinner hem dan aan de afspraak. Werk eventueel met een slaaptrainer en een beloningssysteem. Duidelijke begrenzing en consistent zijn is de sleutel.
Lees ook: Grenzen stellen bij peuters, zo doe je dat
10. Je peuter zit in een slaapregressie
Tot slot kan je peuter in een slaapregressie zitten. Een slaapregressie is een periode waarin je kind minder goed slaapt. Vaak komt dat doordat hij in deze periode grote stappen zet in de ontwikkeling. Je kind leert bijvoorbeeld lopen, krijgt een eigen wil of gaat over van twee naar één middagslaapje.
Tijdens een slaapregressie kan je kind moeite krijgen met inslapen, hij is 's nachts klaarwakker, heel onrustig et cetera. Zelfs de beste slapers kunnen last hebben van een slaapregressie, al heeft het ene kind er meer last van dan het andere. Een slaapregressie kan 2 tot 6 weken duren. Er zijn vijf bekende slaapregressies:
Het zou dus kunnen dat je peuter in de regressie van 2 jaar zit. Onthoud dat deze periode voorbijgaat, hoe heftig hij ook is. Zorg voor een vast, voorspelbaar bedtijdritueel (ga niet opeens iets heel anders doen), let op de slaapsignalen en wees er voor hem als hij het nodig heeft. In dit artikel vind je nog veel meer tips voor de 24 maandenregressie.
Tips: wat te doen als je peuter niet wil slapen?
Kan je peuter moeilijk in slaap komen, dan kunnen onderstaande tips bijdragen aan een goede nachtrust. Zeker het proberen waard dus.
Tips voor overdag
-
Ga als het kan elke dag naar buiten met je kind. Buitenlucht, daglicht en beweging helpen om goed te kunnen slapen.
-
Goed en gevarieerd eten overdag helpt voor de nachtrust. Zorg dat je peuter genoeg en op vaste tijden eet. Hier vind je tips om je kind beter te laten eten.
-
Zorg voor frisse lucht in de slaapkamer: zet een raam op een kier (en zorg dat je peuter het niet verder open kan doen). Maak de kamer ook donker genoeg als je peuter gaat slapen.
-
Sla het middagdutje niet te vroeg over. Door oververmoeidheid kan een peuter 's nachts slechter gaan slapen. Alles over het afbouwen van het middagslaapje van je peuter lees je hier.
-
Breng je peuter naar bed zodra hij vermoeidheidssignalen laat zien, zoals rode wangen, in de ogen wrijven, struikelen/vallen of wat naar binnen keren. Probeer te voorkomen dat hij over zijn vermoeidheid heen raakt.
-
Laat je peuter tijdens het avondeten lekker kletsen. Of vertel hem wat hij die dag heeft gedaan en laat hem jou aanvullen. Zo kan hij uiten wat hij heeft beleefd en doet hij dat niet pas als hij in zijn bed ligt.
-
Las na het avondeten een rustmoment in. Laat je kind nog even spelen met speelgoed waarmee hij de indrukken van de dag kan verwerken, zoals een paar poppetjes. Of kriebel zijn rug, doe samen kinderyoga of luister naar een luisterboekje. Een warme douche of bad maakt ook slaperig.
Bij het naar bed brengen
-
Zorg dat je zelf ontspannen bent bij het bedtijdritueel. Praat en beweeg rustig, zo nodig je je kind met jouw lichaamstaal uit om ook rustig te worden. Doe de gordijnen dicht en het nachtlampje aan. Door gedimd licht krijgen de hersenen het signaal om melatonine aan te maken, waar je kind slaperig van wordt.
-
'Ga je nu lekker slapen?' Een logische vraag, maar door een vraag te stellen, breng je je kind wel op ideeën: nee hoor, ik ga helemaal niet slapen! Handiger is om te zeggen: 'En nu ga je lekker slapen, welterusten.'
-
Gaat je peuter direct huilen omdat hij niet wil slapen? Leg uit dat het tijd is om te slapen, dat al zijn vriendjes ook gaan slapen en dat je nog even aan het opruimen bent in de badkamer of keuken, bijvoorbeeld. Zo ben je duidelijk en weet hij dat huilen of roepen niet oplevert dat hij eruit mag. Maar hij weet ook dat je vlakbij bent.
-
Begint je kind hysterisch te huilen of voel je dat hij verdrietig of angstig is?Dan heeft hij jouw troost nodig. Een kind dat zich eenzaam of verdrietig voelt, kun je niet verwennen met je aandacht. Probeer te vermijden dat je hem oppakt: bij hem zitten of laten merken dat je er bent, kan ook geruststelling geven. In dit artikel vind je tips om om te gaan met de emoties van je kind.
-
Beloof je peuter dat je straks nog een keer komt kijken. Vertel hem de volgende ochtend hoe lief hij al lag te slapen toen je bij hem checkte.
-
Heeft je peuter een monster gezien? Jaag dat het raam uit. Geef hem een 'waakbeer' of spray met de plantenspuit 'beschermspray' bij de deur. Zo gebruik je zijn fantasie in zijn voordeel.
-
Wil je peuter niet slapen en komt hij steeds uit bed, breng hem dan consistent terug en vertel hem dat het tijd is om te slapen. Blijf dit geduldig herhalen en houd de interactie saai. Word niet boos – daar wordt een kind juist actief of angstig van – en maak er ook geen feestje van.
-
Geef je peuter de volgende ochtend een compliment als hij de avond ervoor uit zichzelf in bed is gebleven.
Peuter weigert nog steeds om te slapen
Gaat het slaapprobleem niet voorbij, welke tips je ook probeert? Of kom je niet achter de oorzaak? Ga dan gerust naar de huisarts, Centrum voor Jeugd en Gezin of overweeg het inschakelen van een slaapcoach. Zij kunnen meekijken naar de oorzaak en aan mogelijke oplossingen werken.
Alles voor een goede nachtrust:
/b14c454310364f2990967c88bc3d65c9/image.jpg)
/42ceb25f1fde476aaa335591f9c41827/image.jpg)
/05afbb7b5b31422daef17089b872b2dc/image.jpg)
/dc9bb4cdba2c445795676b383a4d9c5d/image.jpg)
/9312400a825c44c8a7000d836b665acb/image.jpg)
/9f3e14a089394c48a3b24db60481c4f6/image.jpg)
/d89d2fe72d474397a76ac38065909a47/image.jpg)
/49202a19b2244bbc9a0e72391669253c/image.jpg)
/815e60d4d4cd453ca514b8cd63d6df52/image.jpg)
/7459a1a4aee6420e80d48f7e2be56378/image.jpg)
Praat mee op het forum
Leiden jij en je peuter een 'actief' nachtleven en heb je behoefte aan tips en advies van lotgenoten? Praat dan mee op ons forum, de plek om gelijkgestemden te ontmoeten.
Bronnen: Kijkopontwikkeling.nl, Gezondheidsnet.nl, By Sleep,
