Niet getrouwd maar wel kinderen? Dit moet je regelen

Zijn jij en je partner niet getrouwd en ook geen geregistreerd partners, maar hebben jullie wel kinderen of is er eentje op komst? Het is dan belangrijk om een aantal zaken goed te regelen, zodat jij en je partner allebei even veel rechten en plichten hebben als ouder.

In samenwerking met expert

Raya Jorna

Familierechtadvocaat

Kind erkennen

Krijgen jij en je partner een kind en zijn jullie getrouwd of is er een geregistreerd partnerschap, dan worden jullie automatisch de juridische ouder van jullie kind. Zelfs als je partner niet de biologische vader is. Erkennen is dan niet meer nodig.

Als jullie géén geregistreerd partnerschap of huwelijk zijn aangegaan, dan is het een ander verhaal. Jouw partner wordt dan alleen de ‘juridische ouder’ als hij of zij het kind heeft erkend. Door erkenning ontstaan rechten en plichten ten aanzien van jullie kind.

Om een kind te erkennen moet je samen met je partner naar de gemeente gaan. Dit kan al voor de geboorte. Dit wordt het erkennen van de ongeboren vrucht genoemd en gebeurt bij voorkeur voor de 24e week, zodat het bij een eventuele vroeggeboorte maar vast geregeld is. Als je voor de geboorte de erkenning regelt, kunnen jullie bovendien kiezen welke achternaam jullie kind krijgt. Als je partner de baby niet voor de geboorte heeft erkend, dan krijgt de baby na de geboorte automatisch de achternaam van de moeder uit wie het kind is geboren. Wil je de achternaam na de geboorte nog wijzigen, dan kost dat tijd en geld.

Lees ook: Kind erkennen, zo werkt het

Ouderlijk gezag aanvragen

Met alleen het erkennen van een kind ben je er nog niet. Zowel jij als je partner zijn daarna de juridische ouder van jullie kind, maar degene die de baby niet heeft gebaard heeft dan nog geen ouderlijk gezag en is dus niet de wettelijke vertegenwoordiger. Je moet hiervoor na de geboorte het ouderlijk gezag aanvragen bij de rechtbank. Dat kan via het digitaal loket rechtspraak.nl of door indiening van het formulier ‘Verzoek tot het gezamenlijk uitoefenen van het gezag over een minderjarige’. Dit formulier kun je vinden op internet. Het verzoek om het gezamenlijk gezag te krijgen, moet door zowel jou als je partner ondertekend worden. Ook moeten jullie namen en adres(sen) erop staan. Bij je aanvraag voor gezamenlijk gezag bekijkt de griffier van de rechtbank of je aan alle voorwaarden voldoet. Als dat zo is, maakt de griffier een aantekening in het openbare Centraal Gezagsregister.

Lesbisch ouderschap

Ben je als lesbisch stel geen geregistreerd partners of niet getrouwd, dan moet de moeder die niet bevallen is (de duomoeder), de baby erkennen. De geboortemoeder moet hier toestemming voor geven. Het kind erkennen kan al tijdens de zwangerschap. Net als in het geval van vaders die niet getrouwd zijn met de moeder of geen geregistreerd partner zijn, moet het ouderlijk gezag daarna nog worden aangevraagd bij de rechtbank. Pas daarna zijn beide moeders de juridische ouders van het kind. Een andere optie is het adopteren van de baby door de duomoeder. Dit kan na de geboorte door een (verkorte) partner-adoptie.

Lees meer: Lesbisch ouderschap

Testament maken

Het is niet leuk om over na te denken, maar toch is het verstandig om een testament te maken als je een kind hebt. Dit geldt voor beide ouders, zeker als ze niet getrouwd zijn en ook geen geregistreerd partnerschap hebben, maar wel samen kinderen opvoeden. Dit is belangrijk om twee redenen:

• Voogdij: heeft je partner niet het ouderlijk gezag over jullie kind, dan wordt hij niet automatisch de voogd van het kind als jij komt te overlijden. In dat geval is het dus belangrijk om hem of haar in een testament als voogd aan te wijzen. Heeft je partner jullie kind wel erkend en ook het gezag, dan hoef je hem of haar niet tot voogd te benoemen. Het is in dat geval wel slim om een andere voogd aan te wijzen, voor het geval jullie beiden iets overkomt. Lees ook: Voogdij regelen, zo doe je dat
• Erfenis: ben je niet getrouwd en is er geen sprake van geregistreerd partnerschap en kom je te overlijden, dan erft je kind in beginsel alles en krijgt je partner niets. Wil je dit voorkomen, dan is het belangrijk om samen met een notaris een testament te maken. Lees ook: De zorg voor je kinderen, na je overlijden

Achternaam kiezen

Als je getrouwd bent, of geregistreerd partners, kun je samen beslissen welke achternaam jullie kind krijgt. Krijg je daarna meer kinderen, dan krijgen zij automatisch dezelfde achternaam als hun oudste broer of zus.

Ook ouders die niet getrouwd zijn en geen geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, kunnen zelf de achternaam kiezen. Als je niets doet, krijgt het kind automatisch de achternaam van de moeder uit wie het kind is geboren. Wil je dat je kind de achternaam van jouw partner krijgt, dan kun je dat laten vastleggen op het moment dat hij of zij jullie kind erkent. Dit kun je het beste vóór de bevalling doen, omdat de baby anders automatisch de achternaam krijgt van de moeder uit wie het kind is geboren. Erkent je partner de baby later en willen jullie dat het kind zijn of haar achternaam krijgt, dan zal je later tegen betaling de naam moeten laten veranderen.

Lees ook: Kinderen moeten dubbele achternaam kunnen krijgen