Wat is grooming, en hoe ga je hier als ouder mee om?

Wat is grooming?

Bij grooming legt een volwassene via internet contact met kinderen onder de zestien jaar, met als doel het maken van seksueel contact. Via de computer probeert de groomer kinderen te verleiden tot seksuele handelingen. Groomers kunnen zowel vrouwen als mannen zijn en zowel jongens als meisjes worden verleid. Soms zijn het ook bekenden, bijvoorbeeld iemand van de sportvereniging of een familielid.

Iemand dwingen tot het maken van seksueel getint beeldmateriaal is strafbaar wanneer het slachtoffer onder de zestien jaar oud is. Daders kunnen hier een celstraf of een boete voor krijgen. De manier waarop een groomer te werk gaat, is vergelijkbaar met de werkwijze van een 'ouderwetse' kinderlokker. Ze gaan vaak alleen naar sites waar kinderen actief zijn en doen zich anders voor waarna ze contact maken met een kind.

Lees ook: Hoe ga je om met sexting?

Social media en online games

Groomers zoeken contact via populaire social media als Instagram, maar ook via de chatfunctie van online games zoals Fortnite, TikTok en Minecraft. Ze gaan te werk volgens een vast patroon: ze doen zich voor als iemand van dezelfde leeftijd en met dezelfde interesses.

Soms weten ze, via andere socialmediaprofielen, al privédingen van het kind zoals naar welke school hij gaat of dat hij op streetdance of voetbal zit. Ze stellen daar een vraag over of plaatsen een compliment onder een foto of filmpje en het eerste contact is gelegd. Ze gaan steeds een stapje verder en proberen het vertrouwen van een kind te winnen. Soms beloven groomers zelfs een dure skin of een dansje in Fortnite.

Wat doet een groomer?

Grooming is een proces dat vaak langere tijd duurt. Pas als er een vertrouwensband is ontstaan, slaat de dader toe. Zo kan de groomer aan het slachtoffer vragen om een naaktfoto te sturen, of zich voor de webcam uit te kleden. Slachtoffers van grooming zijn vaak tussen de 11 en 15 jaar oud, omdat dat de leeftijd is waarop kinderen nieuwsgierig zijn naar seksualiteit en een verzoek dus als spannend kunnen ervaren.

Zodra een kind aangeeft te willen stoppen, gaat een groomer dreigen met het verspreiden van de beelden, bijvoorbeeld naar vrienden of familie, tenzij het kind geld betaalt of nog meer beelden stuurt. Dit heet 'sextortion', een samenvoeging van de Engelse woorden 'sex' en 'extortion', wat afpersing betekent.

Het kind wordt in een moeilijke situatie geplaatst: hij wil om hulp vragen zodat de groomer zal stoppen, maar doet dat niet vanwege de chantage. Dit zorgt ervoor dat veel kinderen toch hun mond houden en de groomer zijn gang kan blijven gaan.

Op de website van www.helpwanted.nl kunnen jongeren terecht voor hulp en advies.

Praat met je kind

Het is vanwege die chantage belangrijk om in gesprek te blijven met je kind. Vraag af en toe naar zijn online activiteiten, bijvoorbeeld: 'Wat heb je vandaag nog gezien op Instagram?' of: 'Hoe was het op Fortnite vandaag?' Zo laat je merken dat je interesse hebt en is het makkelijker voor je kind om ook eens iets (negatiefs of positiefs) uit zichzelf te vertellen.

Zorg er ook voor dat je kind goed is voorgelicht over seksualiteit. Je kunt hier vanaf de kleuterschool al mee beginnen door je kind bewust te maken van (seksuele) grenzen, maar hou daarbij wel rekening met zijn leeftijd. Bespreek bijvoorbeeld: wat is normaal en wat niet? Maak je kind duidelijk dat wanneer iets niet fijn voelt, hij dit niet hoeft te doen.

Tips: Seksuele voorlichting geven aan je kind

Kun je grooming voorkomen?

Helemaal voorkomen dat je kind het slachtoffer wordt van grooming is lastig. De bedrijven achter social media en games zetten vaak moderators in om de teksten te verwijderen en de groomers te blokkeren, maar veiligheid is moeilijk te garanderen. Er zijn wel een aantal dingen die je als ouder kan doen om de kans te verkleinen:

1. 01.

   Een strenge aanpak met allerlei regels werkt vaak averechts. Het belangrijkste is dat je een open houding naar je kind toe hebt, waarin alles bespreekbaar is. Maak je kind duidelijk dat hij met een probleem altijd naar je toe kan komen.

2. 02.

   Probeer je kind te leren hoe je iemand online kunt vertrouwen. Leer hem aan dat hij de socialmediapagina checkt van de persoon met wie hij chat. Check bijvoorbeeld z'n vriendenlijst en volgers, heeft hij geen of erg weinig? Dan kan hij een groomer zijn. Meer tips hoe je je kind leert om iemand te vertrouwen, check HelpWanted.nl.

3. 03.

   Wees alert op signalen: trekt je kind zich bijvoorbeeld ineens vaak terug? Of brengt hij plotseling veel tijd door op zijn computer en klikt hij snel dingen weg wanneer je langs loopt? Probeer erachter te komen wat hiervoor de reden is. Misschien kun je samen met je kind naar de chats kijken?

4. 04.

   Als je kind het lastig vindt om met jou te praten, bijvoorbeeld vanwege schaamte, kan hij ook (anoniem) bellen of chatten met De Kindertelefoon. Hier kunnen kinderen hun verhaal kwijt en krijgen ze tips wat ze het beste kunnen doen. Ook via Helpwanted.nl kunnen kinderen steun en informatie krijgen.

5. 05.

   Wanneer je kind met een probleem bij je komt, is het belangrijk dat je niet boos wordt of je kind bang maakt. Zeg bijvoorbeeld: 'Wat goed dat je dit komt vertellen, we gaan er samen even naar kijken en erover praten.' Je kind is serieus in zijn online contacten. Het is belangrijk dat jij die gevoelens ook serieus neemt en een positieve of neutrale houding hebt. Vraag de wachtwoorden van je kind.

6. 06.

   Stel de privacy-instellingen zo in dat onbekenden je kind geen bericht kunnen sturen en dat niet iedereen zijn berichten en foto's kan zien. Bij TikTok staan de privacy-instellingen bijvoorbeeld standaard op openbaar. Als je niks aanpast, kan dus iedereen meekijken en contact leggen. Check bij een vriendschapsverzoek wat voor vrienden iemand heeft. Stel diegene een controlevraag, vraag bijvoorbeeld hoe de conrector heet als hij zegt dat hij op dezelfde school zit.

7. 07.

   Het is lastig om ongewenste foto's van internet te verwijderen. Voorkomen is beter. Dit kun je ook aan je kind uitleggen. Bespreek daarom samen wat de risico's kunnen zijn.

8. 08.

   Stel een 'Google Alert' in met de naam van je kind, zodat je een melding krijgt als die naam op een andere site opduikt. Om een Google Alert aan te maken, heb je een Google account nodig. Heb je dit niet, dan kun je er één aanmaken via google.com. Ga daarna naar google.nl/alerts. Je komt direct op de pagina 'meldingen'. Type daarna in het zoekveld 'Een melding maken over…' zoektermen waarover je meldingen wilt ontvangen, bijvoorbeeld de naam van je kind.

Afkortingen in online berichten

Voor ouders is het goed om te weten wat deze afkortingen in online berichten betekenen. Zo kun je grooming eerder ontdekken:

GYPO = Get Your Pants Off
YWS = You Want Some?
GNOC = Get Naked On Cam
IWS = I Want Sex
NIFOC = Naked In Front Of Camera
PAW = Parents Are Watching
PIR = Parents in Room
POS = Parents Over Shoulder

Lees ook: Sexting en tieners, wat je als ouder moet weten

De verborgen betekenissen van de emoji's

Tegenwoordig gebruiken veel tieners emoji's als een geheime codetaal om verborgen boodschappen online uit te wisselen. Hierbij moet je denken aan de volgende emoij's + de bijbehorende betekenissen:

• De rode pil
  De rode pil staat symbool voor 'ik zie de waarheid'. Het is een oproep tot actie door de manosfeer. De manosfeer is een verzameling van websites, blogs, en online forums die mannelijkheid, vrouwenhaat en verzet tegen feminisme promoten. Binnen deze groep staat de rode pil voor het begrijpen van de waarheid achter de gender dynamiek.

• Dynamiet-emoji
  De dynamiet emoji verwijst naar een ontploffende rode pil en wordt gebruikt om aan te geven dat iemand een incel is. De term incel is een afkorting van 'involuntary celibate'. Incels zijn een subgroep van de online vrouwenhatende gemeenschap die bekendstaat als de manosfeer.
  
  Incels kunnen gedefinieerd worden als een groep heteroseksuele mannen die vrouwen en de maatschappij de schuld geven van hun gebrek aan romantisch succes.

• De 100 emoji
  De 100-emoji wordt vaak gebruikt binnen incel-gemeenschappen om de 80/20-regel te illustreren. Deze regel suggereert dat 80% van de vrouwen zich voornamelijk aangetrokken voelt tot slechts 20% van de mannen.
  
  Volgens deze theorie zou de meerderheid van de mannen geen kans maken op een relatie met de meeste vrouwen, wat leidt tot de overtuiging dat vrouwen 'voor de gek gehouden' worden door de selectiviteit van hun voorkeuren. Incels geloven hierdoor dat het voor hen bijna onmogelijk is om op een normale manier romantische of seksuele relaties te ontwikkelen.
  

• De hartjes emoji's
  Het rode hartje staat voor liefde, paars betekent sexuele aantrekkingskracht, geel geeft interesse aan, roze staat voor interesse zonder seksuele bedoelingen, en oranje biedt geruststelling met de boodschap 'het komt goed'.

• De bruine bonen emoji
  De bruine bonen emoji wordt gebruikt om jezelf te identificeren als een incel. Dit zou kunnen voortkomen uit de gelijkenis met de koffieboon. De koffieboon même, populair op platforms zoals 4Chan en Reddit, wordt gebruikt om vrouwen te kleineren en schadelijke stereotypen te versterken.
  
  Bron: Preply.com nav de Netflix serie 'Adolescence'

Nuttige websites over grooming

Wil je meer weten over grooming of heeft je kind met een groomer contact gehad? Op de volgende sites vind je nog meer tips, voor jou als ouder maar ook voor je kind zelf.

• Helpwanted.nl: Op deze site vind je handleidingen om onwenselijke berichten, foto's of video's van social media of chatprogramma's te verwijderen en praktische tips over hoe je digitaal bewijsmateriaal verzamelt. Bij Helpwanted kun je ook een melding doen van grooming. Kinderen kunnen contact zoeken via de mail of chat.

• De Kindertelefoon: Hier kan iedereen tussen 8 en 18 jaar dagelijks tussen 11.00 en 21.00 uur anoniem bellen of chatten over grooming of sexting.

• Bureaujeugdenmedia.nl, Mediawijsheid.nl en Mediaopvoeding.nl: Hier vind je algemene tips voor ouders en docenten.

• qpido.nl: Hier kunnen tieners anoniem chatten met een medewerker over grooming of sexting (als seksueel getinte foto's op het internet terecht zijn gekomen).

• Maak melding of doe aangifte van grooming bij Meldknop.nl. Dit is een initiatief van Veilig Internetten, dat wordt ondersteund door de politie.

In onderstaande video van NCRV-programma Altijd Wat vind je meer informatie over grooming:

Bronnen: Bureau Jeugd en Media, helpwanted.nl