Brenda van het kastje naar de muur gestuurd voor geboorteaangifte: 'Kom maar terug met je vrouw'

De geboorteaangifte is voor veel ouders met een niet-standaard gezin een grote bron van onvrede. Zo ook voor Brenda Overdevest en haar vrouw Anne. ‘Omdat de gemeente ons verkeerd voorlichtte keerde Anne onverrichter zake weer naar huis. “Je vrouw moet mee”, vertelde de ambtenaar.’

Lees ook: Enquête Ouders van Nu: Modern gezin wordt niet gezien door de overheid

Daar sta je dan als trotste moeder van een pasgeboren baby. Aan de balie van het gemeentehuis om je kind, netjes volgens de regels, binnen drie dagen aan te geven. Brenda uit Zeewolde vertelt: ‘Mijn partner Anne en ik zijn getrouwd. Eind 2019 beviel ik van onze dochter Jade. Anne heeft mijn achternaam en Jade zou ook mijn achternaam krijgen.’

Maar de Nederlandse wet gaat ervan uit dat het kind de naam van de partner krijgt. Ook als die partner na een huwelijk besluit om de achternaam van haar vrouw te gebruiken, zoals in geval van Brenda en Anne. Als je het anders wilt, moet je dat vooraf of tijdens de geboorteaangifte regelen.

Brenda en Anne belden daarom al voor de bevalling met de gemeente Zeewolde. Brenda: ‘Maar we kregen, geheel onterecht, te horen dat we dat niet van tevoren konden regelen’.

Lees ook: De gezinnen van 2023: waarom het achter de voordeur vaak anders is dan cijfers laten zien

Half uur rijden voor de aangifte

Brenda beviel uiteindelijk in het ziekenhuis in Amersfoort. ‘Dus checkten we bij de gemeente Amersfoort of Anne in haar eentje kon komen om de aangifte te doen. Dit werd ons bevestigd. Maar op het gemeentehuis zei de ambtenaar: “Dat kan toch niet. Kom maar weer terug met je vrouw.” Ik zat nog in mijn kraamweek en was echt niet van plan om in de auto te stappen met een baby van drie dagen en een half uur naar Amersfoort te rijden. Uiteindelijk hebben we onze dochter op 6 januari 2020 samen aangegeven, acht dagen na de geboorte.’

Te laat

Drie dagen na de geboorte moet het kind in de gemeente waar de bevalling plaatsvond, worden aangegeven. Dat doet de vader of de duomoeder van het kind. De moeder uit wie het kind is geboren, mag aangifte doen, maar is dat niet verplicht. Als er geen vader of duomoeder is en de moeder kan geen aangifte doen, kan dit gedaan worden door bijvoorbeeld iemand die bij de geboorte aanwezig was. Ben je te laat met de aangifte, dan meldt de ambtenaar van de burgerlijke stand dit bij het Openbaar Ministerie en kun je een boete krijgen.

Lees ook: Checklist: aangifte geboorte bij gemeente

‘Vooroorlogse situatie’

Brenda en Anne hielden een wrange nasmaak over aan de aangifte. Brenda: ‘Toen de handeling eenmaal gedaan was, gaf de ambtenaar het formulier door aan een collega en vroeg: “Heb ik het allemaal goed gedaan? Zo’n situatie komt niet zo vaak voor.” Ik vroeg me echt af op welke vooroorlogse plek ik terecht was gekomen. We voelden ons zo alleen in die situatie.’

Toch blijkt uit onderzoek van Ouders van Nu dat de geboorteaangifte bij veel meer ouders met een niet-standaard gezinssamenstelling een groot punt van onvrede is. Het gaat vooral mis als de gemeenteambtenaar niet goed geïnformeerd is. Meerdere lesbische stellen geven aan dat de moeder die net bevallen was per se mee moest naar de geboorteaangifte op het gemeentehuis. Ook bewust alleenstaande moeders werden geacht om na de bevalling zelf naar het gemeentehuis te komen.

Advocaat stand-by

Advocaat familierecht Kim Smienk ziet het ook regelmatig misgaan. ‘Geboorteaangiftes leveren ouders met kinderen in een niet-standaard gezin regelmatig stress op, omdat de ambtenaar niet direct weet hoe de geboorteaangifte gedaan moet worden. Als twee moeders geboorteaangifte doen, sta ik telefonisch stand-by voor het geval de ambtenaar vragen heeft.’

Tekst: Sophie Kluivers – Beeld: Rianca Houthuijsen