Brandveiligheid: plaats koolmonoxidemelders én rookmelders

Brandveiligheid moet beter

Slechts 68% van de Nederlanders heeft rookmelders in huis hangen. Zo'n melder gaat af als er rookontwikkeling is door brand. Er klinkt dan een hard geluid, zodat je wordt gewaarschuwd. Koolmonoxidemelders zijn in nog veel minder huizen te vinden. En dat is niet best, want jaarlijks overlijden in Nederland gemiddeld elf personen door koolmonoxidevergiftiging en belanden nog eens honderdvijftig mensen in het ziekenhuis. En daar zijn ook kinderen bij.

Wat is koolmonoxide?

Koolmonoxide (CO) is een giftig en reukloos gas dat vrijkomt bij onvolledige verbranding van een brandstof. Denk bijvoorbeeld aan een cv-ketel, geiser, gasfornuis, hout-, gas- en oliekachel of open haard. Koolmonoxide is heel lastig te herkennen, omdat je het dus niet ziet, ruikt of proeft maar kan levensgevaarlijke gevolgen hebben. Daarom wordt koolmonoxide ook wel een sluipmoordenaar genoemd.

Klachten bij koolmonoxidevergiftiging

Koolmonoxide is heel gevaarlijk. Wanneer je het inademt, kan het ernstige lichamelijke gevolgen hebben. De eerste lichamelijke symptomen van een koolmonoxidevergiftiging lijken op een griepje. Denk aan:

• lichte hoofdpijn

• misselijkheid

• overgeven

• vermoeidheid, slaperig

• verwardheid

• versnelde hartslag.

Bij een hoge concentratie koolmonoxide treden er ernstige symptomen op. Zo kun je bewusteloos raken, in een coma belanden, hersenschade krijgen en je kunt er zelfs aan overlijden.

Ongeboren baby's, kleuters, zwangere vrouwen, ouderen, mensen die lijden aan een chronische hartziekte, bloedarmoede of ademhalingsproblemen zijn extra gevoelig voor koolmonoxidevergiftiging.

Wat zijn oorzaken van koolmonoxidevergiftiging?

Een koolmonoxidevergiftiging wordt vaak geassocieerd met verouderde geisers, kachels en cv-ketels. Daarom denken veel mensen die in een huis wonen met nieuwe installaties dat zij geen risico lopen. Helaas, klopt dit niet. Iedereen die een open haard, geiser, cv-kachel of kachel heeft, kan kans lopen op een koolmonoxidevergiftiging. Ook een rookgasafvoer van een andere woning vlakbij jouw ventilatieopening geeft risico op koolmonoxidevergiftiging.

Koolmonoxide ontstaat door slecht onderhouden of slecht functionerende installaties zoals geisers, kachels en cv-installaties. Maar ook een verkeerd aangesloten moderne cv-ketel kan een oorzaak zijn.

Hieronder alle oorzaken op een rij:

• verkeerd geïnstalleerde of slecht onderhouden cv-ketel, geiser of kachel.

• verkeerde stookgewoontes, door de kachel of open haard als allesbrander te gebruiken vervuilen de afvoerkanalen en kunnen de gassen niet weg, maar komen ze in huis terecht.

• gescheurde, losgekoppelde, verroeste of lekkende afvoerpijpen, aansluitingen of schoorsteenkanalen.

• slecht onderhoud van afvoerkanalen. Hierdoor raken de kanalen verstopt en kunnen de verbrandingsgassen niet weg waardoor ze in huis terecht komen.

Voorkomen beter dan genezen

Grote kans dat je na het lezen van het bovenstaande elk risico op een koolmonoxidevergiftiging wilt uitsluiten. Er zijn verschillende dingen die je kunt doen:

• Laat brandstofverbruikende toestellen (cv-ketel, geiser, kachel) altijd installeren door een erkend bedrijf.

• Zorg dat je cv-ketel, geiser en alle andere apparaten jaarlijks een onderhoudsbeurt krijgen van een erkende monteur.

• Hang minstens één koolmonoxidemelder in de buurt van elk apparaat waaruit koolmonoxide kan komen en één in de buurt van de slaapkamers.

• Controleer jaarlijks of de koolmonoxidemelders nog goed werken. Dit geldt trouwens ook voor rookmelders.

• Zorg altijd voor voldoende ventilatie in je huis

Hoe werkt een koolmonoxidemelder?

Omdat je koolmonoxide dus niet kunt zien, ruiken of proeven, is het belangrijk om koolmonoxidemelders in je huis op te hangen. Zo'n melder werkt als volgt. De sensor van een koolmonoxidemelder bestaat uit een gel. In deze gel zit onder andere zwavelzuur als elektrolyt. Als de sensor in de koolmonoxidemelder wordt blootgesteld aan hogere concentraties koolmonoxide dan normaal, begint een chemische reactie. De concentratie van koolmonoxide wordt uitgedrukt in PPM (parts per million). De detector controleert de lucht en produceert een luid waarschuwingssignaal.

Er zijn helaas heel wat koolmonoxidemelders te koop die niet goed werken. Koop daarom alleen een koolmonoxidemelder die de norm NEN-EN 50291 op de verpakking heeft staan. Zo weet je zeker dat hij aan alle technische eisen voldoet. Koop verder bij voorkeur een koolmonoxidemelder die vijf tot tien jaar lang meegaat. Op de website van de Consumentenbond vind je een overzicht met veilige koolmonoxidemelders.

Combimelder

Een combimelder is een koolmonoxidemelder en rookmelder in één. Handig, want het scheelt in kosten en installatiewerk. Maar let op: je kunt een combimelder niet in elk ruimte ophangen. Dit heeft te maken met de hoogte waarop je de verschillende melders moet hangen. Alleen als hij wordt opgehangen in een ruimte waar ook de geiser, cv-ketel of kachel hangt, is een combimelder mogelijk. Deze moet je dan op het plafond bevestigen.

In andere ruimtes zoals slaapkamers, moet je twee aparte melders ophangen: een rookmelder aan het plafond en een koolmonoxidemelder op 'ademhalingshoogte', dus even hoog als het bed of de bank. Op Brandweer.nl vind je meer informatie over het bevestigen en gebruik van koolmonoxidemelders.

Tip: Koolmonoxidemelders moeten na een aantal jaren worden vervangen. Zet daarom de plaatsingsdatum en de vervangdatum met watervaste stift op de voorzijde voordat je hem bevestigt.

Wat als het alarm van de CO-melder afgaat?

Je moet er niet aan denken maar het kan gebeuren dat het alarm van de melder afgaat. Zolang je niet weet of dit loos alarm is of dat je het serieus moet nemen, doe je het volgende:

• Open deuren en ramen zodat er frisse lucht binnen kan komen.

• Zorg dat iedereen de ruimte verlaat en laat deuren en ramen open staan.

• Bel direct 1-1-2 als er iemand symptomen vertoont van koolmonoxidevergiftiging en vermeld dat het waarschijnlijk om koolmonoxidevergiftiging gaat.

Brandveiligheid

Naast het bevestigen van koolmonoxide- en rookmelders is er nog veel meer dat je kunt doen om nare ongelukken in huis te voorkomen. Zeker jonge kinderen kunnen door hun gedrag nog weleens brandwonden oplopen of een ongeluk met een kaars veroorzaken. Meer weten hoe je precies de (brand)veiligheid in huis voor je kind en jezelf kunt vergroten? Kijk op op VeiligheidNL.