'Eten is een prikkelrijke gebeurtenis', zegt Corinne van Acht, kinderdiëtist van Voedingsadviesbureau Food and Wellness. 'Zo'n 60 tot 70 procent van de kinderen met een autismespectrumstoornis (ASS) heeft te maken met eetproblemen. Niet ieder kind ervaart dat, maar de kans dat eten lastig wordt is groter dan bij kinderen zonder ASS. Het gaat bovendien vaak om een glijdende schaal: van licht tot ernstig, afhankelijk van hoe het kind prikkels verwerkt.'
Paniek aan tafel
Iets dat Jill (29, @Jillalberts1 op Instagram en @JillAlberts5 op TikTok) herkent. Toen haar zoon James 1,5 jaar was, veranderde eten in een bron van angst. 'Hij stopte van de ene op de andere dag met eten', vertelt zijn moeder Jill. 'Alleen krokante aardappels, rijstwafels en crackers gingen er nog in. Aan tafel gaan was al genoeg om hem in paniek te brengen.' Omdat James non-verbaal is, kon Jill hem niet uitleggen waarom eten belangrijk was of vragen wat hij wél wilde. Ze besloot het los te laten.
Lees ook: Zo herken je een autismespectrumstoornis bij je kind
Geen stress meer
'Ik wilde voorkomen dat eten nog meer stress gaf. Wat ik heb gedaan is het volgende: elke dag zette ik een bord met groente en fruit neer, zonder dat hij er iets mee hoefde. Ik zette het bewust in het midden van de tafel, en niet voor zijn neus.
Ook zette ik drie keer per dag een bord klaar met drie etenswaren en liet dat een uur staan. Af en toe pakte ik zelf iets van dat bord, zodat James kon zien dat het veilig was. Ik zorgde er intussen voor dat hij met smoothies en sapjes genoeg vitamines en mineralen binnenkreeg. Ook gaf ik hem vitaminegummies.
Zo verdween een groot stuk stress voor mij. In het begin gooide ik veel weg, wat echt pijnlijk was hoor, maar na een paar maanden begon hij voorzichtig te ruiken, te voelen en uiteindelijk te proeven.'
Sushi op vrijdag
Langzaam maar zeker breidde James zijn eetpatroon uit. Met behulp van een bord met vakjes, waarin altijd iets bekends lag én iets nieuws, leerde hij stappen te zetten. 'Soms likte hij alleen, soms nam hij een hapje. Alles was goed, hij hoefde het niet te eten als hij dat niet wilde. Dat gaf hem zichtbaar rust.'
Nu James 4 jaar is, eet hij vrijwel alles. 'Zelfs sushi op onze vrijdagavond', zegt Jill trots. 'Er zijn nog dagen dat hij weinig eet, maar er zijn ook dagen dat hij zelf een radijs uit de koelkast pakt om te proberen. Het verschil is enorm.'
Bekijk ook: 5 hulpmiddelen waar kinderen met autisme baat bij kunnen hebben
Verloren vaardigheden
Ook Ana Isabel (31) ontdekte hoe groot de rol van voeding kan zijn. Haar dochter ontwikkelde zich aanvankelijk als elk ander kind, maar rond haar eerste verjaardag veranderde dat. Ze verloor vaardigheden, reageerde niet op haar naam, maakte minder contact en sliep nauwelijks. 'Ze sliep hooguit vier uur per nacht, vaak in etappes. Ik was uitgeput.'
Glutenvrij, zuivelvrij en onbewerkt
Ana Isabel vermoedde dat er meer aan de hand was met haar dochter en kreeg gelijk: op 3-jarige leeftijd kreeg haar dochter de diagnose autismespectrumstoornis en de diagnose slaapstoornis. Ondertussen zocht ze wanhopig naar manieren om haar dochter te helpen en beter te laten slapen.
Van een andere moeder hoorde ze over een glutenvrij dieet bij kinderen met autisme en dat het mogelijk invloed zou hebben. 'Ik besloot het te proberen en merkte direct verschil. Later liet ik ook zuivel en bewerkt voedsel weg. Binnen weken sliep ze beter, was ze rustiger en begon ze gevarieerder te eten.' Ana Isabel let hierbij goed op voedingsstoffen die eventueel wegvallen en die vult ze aan, op advies van een orthomoleculair arts.
Lees ook: Autisme bij meisjes: zo uit het zich
Koekjes met groente
Omdat groente eten niet vanzelf ging, maakte Ana Isabel er een creatieve missie van. 'Ik verstop courgette in zelfgemaakte kipnuggets en voeg groenten en gember toe aan appelsap. Ook bak ik koekjes met noten, zaden en groente erin.
Op mijn TikTok-account @GutHealingMommy deel ik die ideeën, zodat andere ouders er misschien ook iets aan hebben. Ze ziet het resultaat elke dag. 'Ik heb gewoon een ander kind dan anderhalf jaar geleden. Dat is al het harde werk waard.'
Wat helpt volgens de expert?
De aanpakken van Jill en Ana Isabel zijn herkenbaar voor kinderdiëtist Corinne van Acht. 'Wat niet werkt, is dwang of het hebben van hoge verwachtingen. Daarmee vergroot je alleen maar de stress. Wat wel helpt: aansluiten bij het kind, het tempo respecteren en samen stapjes zetten. Een goede vertrouwensband met ouders en kind opbouwen is belangrijk. Net als inspelen op datgene wat het kind of de ouders graag willen.'
Volgens Van Acht is het ook belangrijk dat ouders weten dat verandering tijd kost. 'Het kind bepaalt het tempo en geeft aan wat te willen proberen en te onderzoeken in welk tempo. Vertrouwen, geduld en kleine overwinningen maken uiteindelijk het verschil.'
