Dit zijn de zes pijlers voor gezonde kinderen: 'Veel aandoeningen hebben óók te maken met leefstijl'

'Alle ouders worstelen weleens met het ouderschap', zegt Von Rosenstiel. 'Soms ben je gewoon moe. Dan geef je dat scherm. Of eten op de bank.' Kinderarts Ines von Rosenstiel begrijpt dat als geen ander.

In haar podcast Gezond en fit voor kinderen onderzoekt ze met collega's hoe ze ouders kan helpen om op een eenvoudige manier kinderen een gezonde leefstijl aan te leren. De serie is opgenomen in het Arnhemse ziekenhuis Rijnstate, waar Von Rosenstiel kinderarts is.

De invloed van gezonde leefstijl

Von Rosenstiel kijkt al meer dan twintig jaar naar de invloed van een gezonde leefstijl op de behandeling van zieke kinderen. Ze ontving daarvoor in 2021 een koninklijke onderscheiding, omdat ze een van de eersten in haar vak was die niet alleen naar ziekte, maar ook naar gezondheid kijkt.

'Juist in de kindertijd kun je zoveel winnen. Veel aandoeningen zoals astma, buikklachten of overgewicht hebben óók te maken met leefstijl. Daar kun je op jonge leeftijd vaak nog relatief makkelijk iets aan doen.' En ook kinderen die niet ziek zijn, hebben veel aan een gezonde leefstijl. 'Het geeft ze meer energie, verbetert hun concentratie en verkleint de kans op ziekten.'

Lees ook: Dit zijn gezonde tussendoortjes voor je (school)kind

Zes thema's

In haar podcastserie staan zes thema's centraal die bewezen bijdragen aan een gezonde leefstijl. Het zijn de thema's die je ook terugziet in het zogenoemde Leefstijlroer voor volwassenen, een internationaal erkend instrument om gezondheid te meten.

Von Rosenstiel maakte met collega's uit de kindzorg een Leefstijlroer voor kinderen in verschillende leeftijdscategorieën (0 tot 6, 6 tot 12 en 12 tot 18 jaar). Daar zijn de gesprekken in de podcast op gebaseerd. En de tips geven ze niet met een belerend vingertje, maar met warme, herkenbare gesprekken vol praktische tips en met ruimte voor imperfectie.

'Het heet een 'roer' omdat de zes pijlers elkaar beïnvloeden. Als één ding verandert, beïnvloedt dat de rest positief', zegt Von Rosenstiel. 'Je hoeft dus niet alles tegelijk aan te pakken. Begin met één aspect van de pijler die je graag wilt aanpakken. Misschien wil je eerst het slaapritueel op orde krijgen. Of wat vaker samen eten zonder scherm.' Voor Ouders van Nu licht Von Rosenstiel van elk thema een inzicht uit om je alvast op weg te helpen.

Lees ook: Kindertherapeut: 'Dit is gezonde beeldschermtijd per leeftijd'

1. Voeding is niet alleen om te groeien

'Veel mensen denken bij voeding dat het vooral belangrijk is voor lichamelijke groei', zegt Von Rosenstiel. 'Maar eten draagt ook bij aan mentale en emotionele ontwikkeling. En hoe je eet, is minstens zo belangrijk als wat je eet.' Dus heb je een moeilijke eter? Probeer het eetmoment dan leuk en gezellig te maken. 'Laat je kind iets snijden met een bot mesje, dek samen de tafel, eet zonder scherm. Plezier aan tafel helpt om een kind beter te laten eten.' En wees niet te streng. 'Een maaltijd voorschotelen die niet uit een pakje of zakje komt, is al winst.'

Lees ook: Danique: 'Achteraf begrijp ik dat mijn volharding ervoor zorgde dat mijn dochter slechter ging eten'

2. Spelenderwijs bewegen werkt het best

'Bij bewegen denken mensen vaak aan de sportschool en afvallen. Maar het is ook goed voor de motoriek en de ontwikkeling van de hersenen. En onderschat niet het plezier en zelfvertrouwen dat een kind ervan krijgt. Denk maar aan het moment dat je kind leert fietsen, die trots!'

Focus je op plezier als je je kind meer wilt laten bewegen. 'Klimmen op papa, samen dansen of wandelen naar school telt net zo goed. Spelenderwijs werkt het vaak het best.'

3. Samen ontspannen helpt jullie allebei

'Stress associëren mensen vaak met volwassenen, maar het komt ook bij kinderen veel voor, vaak al op jonge leeftijd. Kinderen spiegelen de spanning van hun ouders.' En de wereld zit vol prikkels. Voor meer ontspanning kun je samen ontspanningsoefeningen doen.

'Je hebt daarvoor leuke apps, maar je kunt ook simpel samen rustig in- en uitademen. Als je langer uitademt dan inademt, gaat elk lichaam in ontspanning. Voor baby's kan een massage rust brengen. Samen ontspannen helpt jou ook.'

Lees ook: Dit zijn de fijnste slaapmeditaties voor kinderen

4. Slaap is het beste medicijn

'Slaap is misschien wel het krachtigste medicijn dat er is', zegt Von Rosenstiel. 'Je hebt het nodig om te groeien, ook mentaal en emotioneel. En als je niet goed hebt geslapen, gaat bewegen, eten en concentreren ook minder goed.' Wil je de slaap bevorderen, start dan met een vast slaapritueel en een vaste bedtijd.

Lees ook: Kind met overgewicht kan beter gaan slapen dan sporten

5. Blijf in verbinding, juist na een ruzie

Verbinding staat voor steun, liefde en vriendschappen. 'Elk kind wil zich gezien en geliefd voelen. Als dat zo is, staat hij sterker in het leven.' Lukt je dit als ouders even niet? Vraag dan om hulp. Een tante, opa, juf of buurvrouw kan dit ook bieden. Eén iemand die je echt ziet kan al het verschil maken.

Als ouder kun je de verbinding goed houden door na een ruzie uit te leggen waar je gedrag vandaan kwam, zoals: 'Mama was even niet in haar goede doen, maar ik hou van je'.'

6. Zingeving: je kind kan veel zelf doen

Hoe klein ze ook zijn, kinderen willen van betekenis zijn voor een ander. Het geeft ze richting en kracht. 'Het is heel belangrijk dat ze weten: ik doe ertoe.' Dat kan door iets kleins, zoals een gewonde duif te verzorgen of geld op te halen voor een goed doel. 'Als ouder kun je dit stimuleren door te benadrukken: kijk eens wat jij hebt betekent voor die en die. Daar fleurt een kind helemaal van op.'

Dat ouders zelf het verschil kunnen maken, daarvan is Von Rosenstiel overtuigd. Empowerment is niet voor niets haar lievelingswoord. 'Ik reis regelmatig naar het buitenland voor mijn stichting Medical Checks for Children om kinderen die in moeilijke omstandigheden leven te helpen gezond op te groeien. En daar zie je: mensen kunnen veel zelf, als je ze de juiste tools geeft. Dat geldt hier ook. Ouders zijn tot zoveel in staat.'

Let wel op dat je ook zelf de adviezen opvolgt. 'Je kunt nog zoveel reppen over het minderen van schermtijd, als je zelf elke drie minuten op je telefoon kijkt, komt dat niet geloofwaardig over.' Het gaat om het combineren van leuke projecten met goed rolmodellengedrag. Uiteindelijk volgen kinderen het voorbeeld van hun ouders.'

De podcast helpt daarbij. Niet met een to-dolijst, maar met ideeën, voorbeelden en gesprekken waarin je je als ouder herkent. En waarin ruimte is om te zeggen: het is soms gewoon moeilijk. Dat is oké. Von Rosenstiel: 'Zolang je nieuwsgierig blijft en samen met je kind kijkt naar wat wél lukt, ben je goed bezig'.

Bekijk de handige checklists voor leefstijl:
Leefstijlroer voor ouders met kinderen 0-6 jaar
Leefstijlroer voor ouders met kinderen 6-12 jaar