'Oh, hij heeft grappige oren!' riep de zesjarige dochter van een vriendin enthousiast. Dat was het moment dat ik mijn zoons oren zag zoals andere mensen ze zagen.
Kwetsend
Ze stonden inderdaad ietsjes van zijn hoofd af. De angst sloeg me om het hart, wat als hij later gepest zou worden op school en in de buurt? Wat als mijn leuke kind later wordt buitengesloten vanwege zijn oren? Nu kwetste het mij, maar wat als Aran oud genoeg is om deze opmerkingen te begrijpen… Hoe zal hij reageren?
Lees ook: Heeft je baby afstaande oren? Een spalkje kan de oplossing zijn.
Flaporen
'Dat is waar, hij heeft heel mooie unieke oortjes,' antwoord ik. Daar was ze het volledig mee eens en daar was het onderwerp dan ook meteen klaar mee. Maar een weeïg gevoel bleef bij me achter. Ik tikte 'flaporen' in in Google en schrok van de resultaten. Ik zocht naar berichten over dat het tegenwoordig helemaal oké is om flaporen te hebben. Dat het oké is om anders te zijn. Maar het enige wat naar boven kwam, waren websites en advertenties van ziekenhuizen en plastische chirurgie om flaporen te corrigeren.
Anders kijken
Een flapoorcorrectie is medisch niet nodig. Flaporen zijn een aangeboren misvorming van het kraakbeenskelet van de oorschelp. Je kunt er niet beter of slechter door horen. Als een oor meer dan twee centimeter van de schedel afstaat, wordt er officieel gesproken van afstaande oren.
Twee centimetertjes
Twee centimeter, waar hebben we het over? Maar, zo zegt Dr. Faijen, plastisch chirurg: 'Het hebben van flaporen kan leiden tot emotionele schade, zoals onzekerheid en schaamte, verminderd zelfvertrouwen en moeite met het aangaan van sociale contacten.' Hij geeft aan dat dit in de meeste gevallen de reden is voor ouders om de flaporen van hun kind te laten corrigeren.
De achtste schoonheid
Emotionele schade, dat is nogal wat en natuurlijk wil ook ik mijn kind daartegen beschermen. Maar zou dat nou echt alleen met een correctie kunnen? De Nederlandse fotograaf Caitlin Sas, zelf geboren met flaporen, maar hieraan geopereerd op haar twaalfde, startte het project De 8ste schoonheid, een prachtige fotoserie van mensen van verschillende leeftijden met flaporen.
Kinderen over hun oren
Sas is het eerste deel van de serie begonnen als opdracht aan de kunstacademie. Ze vroeg zich af of ze flaporen als schoonheid kon zien. Van de ouders van de kinderen hoorde ze terug dat de fotoshoot hun kind een enorme positieve boost had gegeven. Ze besloot het project uit te breiden met nieuwe portretten en ook geluidsopnames, waarin kinderen eerlijk praten over hun oren.
Nooit trots geweest
Sas ziet flaporen inmiddels als een schoonheid. Hoe kijkt ze dan terug op haar eigen operatie? 'Ik vond het destijds spannend, maar ook naderhand vond ik het niet leuk. Iedereen om me heen wist dat ik aan mijn oren geopereerd was. Dat maakte dat ik er dus nooit trots op ben geweest.' Ook is het nog steeds geen prettig gevoel als ze op haar oren ligt, omdat het littekenweefsel hard is. Ze heeft er niet direct spijt van, maar zou het niet weer laten doen, vertelt ze.
Anders dan de rest
De geluidsopnames die op de website te horen zijn, doen mij veel. 'Nou, dat ze zo wiebelen,' zegt Mayen als zijn moeder aan hem vraagt wat hij het mooiste aan zijn oren vindt. Dat wil ik ook voor Aran. Dat hij trots op zijn oren is en dat hij zich ook bijzonder en mooi voelt omdat hij iets heeft wat niemand anders uit zijn klas heeft, net zoals Jinte van dertien, die ook te zien is in de serie.
Niet minder
Ik wil dat Aran trots is op zichzelf om wie hij is en zich niet minder voelt omdat zijn oren er niet volgens de norm uitzien. Mijn wens is dat hij geen operatie hoeft te ondergaan die niet eens honderd procent kan garanderen dat het resultaat is wat hij zou willen. Want kraakbeen is stug en heeft soms de neiging om terug te keren naar de oude vorm, zo lees ik online.
Eén gezicht
Uiteraard is het fijn dat het tot de mogelijkheden behoort voor kinderen die er echt ongelukkig door worden. Ik bekijk een aantal fragmenten waarin kinderen blij zijn met het resultaat en hun ouders aangeven dat ze hun oude kind er weer voor terug hebben gekregen. Maar waarom zijn de eerste resultaten als je googelt 'oplossingen' in de vorm van een correctie? Leven we echt in een maatschappij waarin we er allemaal hetzelfde uit moeten zien?
Kracht van humor
Joyce, de moeder van de trotse Mayen, vertelt over de kracht van humor. Zo danst Mayen uitbundig als ze het nummer Sni Sna Snappie de kleine krokodil opzet, waar hij dan keihard 'Flie Fla Flappie' van maakt. Humor, dat klinkt als muziek in m'n oren. 'Aran heeft de mooiste oren van het hele land (mijn handen achter mijn oren houdend), en de giraffe de allerlangste nèèèk,' zing ik even later in de woonkamer. En Aran danst gezellig mee.
Weerbaar maken
Toch voelt dit nog niet volledig. Wat kan ik nog meer doen om hem weerbaar te maken voor eventueel pestgedrag en om hem te leren om zichzelf te accepteren? Pedagoog en oprichter van Apetrotse Kinderen Danielle Schollaart, zelf geboren met een schisis, geeft aan dat ouders hun kinderen kunnen helpen door de uniekheden te benoemen en te erkennen zoals ze zijn. 'Je hebt flaporen en dat ziet er anders uit,' aldus Schollaart. 'Je kunt kinderen beter leren hoe ze hiermee om kunnen gaan. Zelfvertrouwen meegeven, voorleven en het bespreekbaar maken,' geeft zij als tip, en je kunt hier niet vroeg genoeg mee beginnen.
Durf het te zien
'Als een ouder zelf moeite heeft met het accepteren van het uiterlijk van z'n kind, zal hij dit voelen en dat draagt niet bij aan het zelfvertrouwen. Ouders kunnen hun kind juist helpen in zijn zelfvertrouwen door hem te accepteren zoals hij is, te erkennen dat hij anders is én niet minder mooi, het bespreekbaar te maken, hem te stimuleren om zich te durven laten zien.'
Boselfenoortjes
Mijn doen en laten heeft dus een enorme invloed op het zelfvertrouwen van Aran. En dus ook hoe ik reageer op mensen die opmerkingen maken over zijn oren, of op kleine kinderen die gefascineerd zijn door zijn oren en er liefelijk aan trekken als ze hem zien. 'Mooie oren heeft hij, hè? En jij hebt heel mooie krullen!' zeg ik voortaan met een grote glimlach en vol trots. Niet negeren, niet boos worden, maar het dus omarmen. Dan wordt Aran hopelijk ooit net zo trots op zijn mooie boselfenoortjes als ik dat ben. Ik wil hem helpen om hem weerbaar te maken, zelfvertrouwen te geven. Maar even heel realistisch: niet alleen wij ouders zijn van invloed op het zelfbeeld van onze kinderen. Maar ook het schoonheidsideaal in (social) media, bij kinderen uit de klas, en hoe wij als ouders thuis praten over bijvoorbeeld ander kinderen.
'Die rooie van hiernaast'
'Die rooie van hiernaast,' of 'die met die oren' zijn beschrijvingen die je er soms zomaar uitflapt, maar wel een negatieve associatie hebben. Als we dat laten, kunnen we met elkaar een generatie creëren die elkaar accepteert zoals die is. Jannie Kalishoek-Lagendijk, onderwijs-assistent, geeft aan dat het belangrijk is om dit soort dingen ook bespreekbaar te maken op het kinderdagverblijf en op school. Kinderen blijven vaak tot hun twaalfde jaar bij elkaar in de klas zitten. Als elkaar accepteren al vanaf de kleuterschool wordt besproken en ieders uniekheden worden benoemd, wordt het meteen genormaliseerd.
Wel of niet opereren?
Maar wat als Aran net als ongeveer 3000 andere kinderen per jaar in Nederland toch ook een operatie wil? Ook daar zal ik hem in steunen. Medisch gezien mag een operatie vanaf 5 à 6 jaar, voor Aran zou ik dit graag willen rekken tot 12 jaar. In de tussentijd zouden we speciale oor-pleisters van doorzichtig siliconen kunnen gebruiken, die zijn zo sterk dat de oorschelp ongeveer een week tegen het hoofd aangeplakt kan worden. Zo kan hij echt een gevoel en beeld krijgen van hoe zijn nieuwe uiterlijk zal zijn en daarmee een meer weloverwogen keuze maken.
De mooiste oortjes
Ik ben weer zwanger en vraag me af: zou ik ingrijpen als ik na de geboorte zie dat mijn dochter ook afstaande oortjes heeft? Inmiddels weet ik namelijk van het bestaan van spalktherapie. Hierbij wordt met behulp van spalkjes, pleisters en tape het oor in de 'juiste' vorm gevormd, 24 uur per dag, gedurende 2 tot 4 weken. Maar dit kan alleen bij baby's tot 6 weken. Mijn antwoord is nee. Ik accepteer mijn kinderen zoals ze zijn en ik hoop elke dag meer te leren hoe ik ze dat kan meegeven. Want Arans flaporen zijn voor mij toevallig wel de mooiste Flie Fla Flappie-oren van het hele land.
Deze artikel is eerder verschenen in Ouders van Nu Magazine. Tekst: Tisja van Bekhoven
