Lees ook: Ontwikkelen kinderen zich sneller als ze een oudere broer of zus hebben?
Het beste af zonder broer of zus
Steeds meer kinderen groeien op zonder broer of zus, of met weinig broers en zussen. Onderzoekers van de Ohio State University vroegen zich af wat dit betekent voor de ontwikkeling van deze kinderen. Ze bekeken meer dan 9400 Chinese kinderen en ruim 9100 Amerikaanse kinderen uit de tweede klas van de middelbare school.
Met een vragenlijst keken ze hoe het met de psychische gesteldheid van de tieners was. Kinderen in China bleken het beste af als ze geen broers en zussen hadden. Amerikaanse kinderen met geen, of hooguit één broer of zus, hadden de minste problemen.
Lees meer: Het middelste kind is aan het uitsterven
Vechten om aandacht van de ouders
Kinderen uit grotere gezinnen hadden de meeste psychische problemen. Hoe meer broers of zussen een kind had, hoe ongelukkiger hij was. De verklaring ligt volgens de Amerikanen waarschijnlijk in de hoeveelheid aandacht die het kind krijgt van de ouders.
Hoe meer kinderen er in een gezin zijn, hoe meer de ouders hun aandacht moeten verdelen. En dat kan de mentale gezondheid beïnvloeden, zegt onderzoeker Doug Downey tegen de Nederlandse populair-wetenschappelijke nieuwssite Scientias.
Minder geld
Vooral kinderen die qua leeftijd dicht op hun broer of zus zitten, zijn ongelukkiger. Waarschijnlijk speelt ook hierbij de aandachtskwestie een grote rol. Kinderen met weinig leeftijdsverschil concurreren nog meer om dezelfde soort middelen van de ouders.
Maar het kan ook dat gezinnen met veel kinderen ook op andere manieren verschillen van gezinnen met weinig kinderen. Mogelijk hebben ze minder geld, of zijn ze religieuzer. Dat kan ook de psychische gezondheid van tieners beïnvloeden.
Zie ook: Wat is het ideale leeftijdsverschil tussen kinderen?
Niet verwacht
Opvallend is dat de onderzoekers deze uitkomst niet hadden verwacht, omdat uit andere onderzoeken juist blijkt dat broers en zussen positieve effecten kunnen hebben. Zo is het hebben van broers of zussen gelinkt aan betere sociale vaardigheden, net als een lagere scheidingskans bij volwassen.
Maar toch, op basis van hun onderzoek doen de Amerikanen de stellige uitspraak dat het effect van broers en zussen op het levensgeluk meer negatief dan positief is. Overigens is het goed om te beseffen dat dit onderzoek is gedaan bij Amerikaanse en Chinese kinderen. Of de uitkomsten ook voor Nederlandse gezinnen gelden, is natuurlijk de vraag.
Zijn ze in het latere leven ook ongelukkiger?
Ontwikkelingspsycholoog en Ouders van Nu-expert Steven Pont heeft enkele kanttekeningen bij het onderzoek. 'Dat kinderen aangeven dat ze op een bepaald moment ongelukkiger zijn, zegt niks over hun psychische gezondheid in het latere leven. Het kan best dat een kind met broer of zus als kind even wat ongelukkiger is, maar de vraag is of je hieruit conclusies over het hele leven kunt trekken.
Een kind kan zeggen dat hij liever zou willen dat zijn broer of zus er niet was, en dat hij er gek van wordt. Maar een broer of zus leert je ook met tegenslagen omgaan. Waardoor je bijvoorbeeld later op je werk minder last hebt van moeilijke collega's.'
Pont vervolgt: 'Ik ken een vrouw van in de 80 zonder broers en zussen, die het nu heel jammer vindt dat er niemand meer is die haar eerste dertig jaar van haar leven heeft meegemaakt. Kinderen kunnen later heel anders denken over het hebben van een broer of zus.'
Rivaliteit tussen broers en zussen is bekend
Wel is het inderdaad zo dat rivaliteit tussen broers en zussen een bekend verschijnsel is, zegt Pont. 'Hierachter ligt de vraag om aandacht van de ouders. Je broer of zus is in die zin jouw concurrent. Dit speelt niet alleen bij jonge kinderen. Ook bij pubers en op volwassen leeftijd kan deze rivaliteit nog spelen. De verhouding tussen broers en zussen is altijd een palet, van rivaliteit maar ook van liefde.'
Meer lezen: Wat doet de rivaliteit tussen broer en zus met de ontwikkeling van een kind?
Bron: Scientias