Met elk punt boven een gezond BMI, neemt de kans op zwanger worden af. Vrouwen met overgewicht lopen bovendien bijna anderhalf keer meer risico op een miskraam. Dat blijkt uit onderzoek van Rotterdamse wetenschappers, dat is gepubliceerd in het medisch tijdschrift JAMA Network Open.
Onderzoek
Aan dit onderzoek, het eerste in zijn soort wereldwijd, deden bijna vierduizend koppels mee die graag een kind wilden. Ze werden vanaf het moment gevolgd dat ze probeerden zwanger te worden. „We wisten al wel uit eerder onderzoek dat overgewicht en obesitas samengaan met een lagere vruchtbaarheid", vertelt Jaddoe.
„Maar dit is de eerste studie die jarenlang een hele bevolkingsgroep volgde, dus niet alleen stellen die al zijn doorverwezen, omdat ze moeilijk zwanger werden. We onderzochten de héle BMI-range en dus ook de rol van de aanstaande vaders. Daarover is nog veel te weinig bekend."
Meer lezen over: Overgewicht en zwanger worden
Verband BMI en zwanger worden
De BMI (Body Mass Index) kijkt naar je gewicht in verhouding tot je lengte. Voor volwassenen die graag kinderen willen, ligt een gezond BMI tussen de 18,5 en 25. Als je 1,70 meter lang bent, betekent dat een gezond gewicht tussen de 54 en 72 kilo ligt. Weeg je meer dan 72 kilo, dan heb je overgewicht, en boven de 87 kilo spreken we van obesitas.
De onderzoekers keken naar twee dingen als het gaat om vruchtbaarheid: de kans dat je binnen een maand zwanger raakt en de kans dat je na een jaar nog steeds niet zwanger bent (dan noemen we het vruchtbaarheidsproblemen). Voor vrouwen daalt de kans om zwanger te worden elke maand met zo'n 2 procentpunt voor elk punt dat je BMI boven de 25 zit.
Bij mannen daalt die kans met ongeveer 1 procentpunt. Vrouwen met overgewicht hebben daardoor ongeveer 30 procent meer kans op vruchtbaarheidsproblemen, en bij obesitas stijgt dat zelfs naar 60 procent. Bij mannen met obesitas is dat hetzelfde verhaal.
Opvallende ontdekking bij mannen
Volgens Jaddoe zijn vooral de uitkomsten bij mannen erg opvallend. „Uit kleinschalige studies weten we al wel dat bij veel mannen met obesitas het sperma afwijkend is. Dat zit hem in het aantal zaadcellen en mogelijk in het functioneren daarvan. Maar ook in de samenstelling van de vloeistof eromheen."
Het blijkt nu dat niet alleen vrouwen, maar ook mannen met een BMI buiten het gezonde bereik minder kans hebben op een zwangerschap – zelfs al bij een klein beetje overgewicht. „We zijn benieuwd waar dat precies door komt. Dat gaan we verder onderzoeken."
Lees ook: Niet stress maar leeftijd en leefstijl belangrijkste factoren bij zwanger worden
Ondergewicht ook invloed op vruchtbaarheid
Wat ook opvalt: óndergewicht heeft net zo goed invloed op de vruchtbaarheid. Vrouwen met ondergewicht hebben zelfs 88 procent meer kans op problemen om zwanger te worden, wat aanzienlijk meer is dan bij vrouwen met obesitas.
„Ons onderzoek laat zien dat een gezond gewicht bij zowel vrouwen als mannen al vóórdat ze een kinderwens hebben belangrijk is", vat Jaddoe samen. „Het is niet alleen beter voor hun eigen gezondheid, maar ook voor de kans op een gezonde zwangerschap." En dat is niet onbelangrijk, want maar liefst 40 procent van de mensen in deze leeftijdsgroep is te zwaar, en 10 procent heeft ondergewicht.
Kosten besparen
Er bestaan al programma's die stellen ondersteunen bij het bereiken of behouden van een gezond gewicht zodra ze in een vruchtbaarheidstraject zitten, zegt Jaddoe.
,,Deze studie laat zien dat het eigenlijk al vóór die tijd belangrijk is. Dat kan ontzettend veel positieve gevolgen hebben, niet alleen voor de toekomstige ouders, maar ook voor hun kinderen. En daarnaast kan het de kosten van vruchtbaarheidsbehandelingen flink verminderen."
