Voordat we duiken in de televisieprogramma's voor kinderen is het goed om te weten wie er achter die series zit. Van den Heuvel: 'Vroeger werd er echt tv gemaakt speciaal voor kinderen, en dat werd bekostigd door de publieke omroep. Denk bijvoorbeeld aan de BBC, dat een aantal kwalitatieve kinderprogramma's maakte zoals Teletubbies.
Tik Tak is ook een programma wat door onze overheid wordt gesubsidieerd, en net als Sesamstraat in Amerika – dat daar oorspronkelijk vandaan komt – werd het daar ook gefinancierd door de televisiezender zelf.
Streamingdiensten nemen het over
'De BBC had vroeger als missie om goede televisie te maken die ook nog eens educatief en leerzaam was voor kinderen. Er werden experts ingezet, zoals pedagogen, die onderzochten wat peuters zou aanspreken en wat nuttig was voor hun ontwikkeling. Ze testten of kinderen het leuk vonden; het werd vanuit de belevingswereld van het kind gemaakt.'
Tegenwoordig is dat helaas bijna niet meer het geval. Van den Heuvel: 'Alles gaat nu via streamingdiensten als YouTube en Netflix. Die hebben een heel andere achtergrond en een heel ander doel. Dat resulteert erin dat er tegenwoordig veel slechte tv is en nog maar weinig goede.
Lees ook: Dit is waarom Paw Patrol en andere snelle series niet geschikt zijn voor peuters
Langzaam tempo is cruciaal
Kinderen hebben tijd nodig om dingen tot zich te nemen, zegt Van den Heuvel. 'Jonge kinderen zijn nog niet zo goed in het snel verwerken van informatie. Langzame en rustige televisieprogramma's zijn daarom beter.
Kinderen willen heel graag reageren op wat ze zien. Ze vinden het vaak fijn om samen te kijken, en ze willen graag dingen aanwijzen op de televisie. In programma's zoals de Teletubbies is daar veel aandacht voor. Daar zegt de verteller bijvoorbeeld: 'Tinky Winky vindt een bal'. Dan volgt er een korte pauze, en dan zegt Tinky Winky: 'Hé, een bal!'
Kinderen krijgen dan tijd om ook zelf te zeggen: 'Hé, een bal.' De Teletubbies reageren precies op het tempo van het kind; ze hebben de tijd om eerst te kijken en te begrijpen wat er gebeurt.
Dit tempo is cruciaal, bijvoorbeeld ook als een kind valt. Kinderen hebben eerst een paar tellen nodig om te begrijpen wat er is gebeurd voordat ze reageren. Dat betekent dat het ontzettend belangrijk is dat er in een televisieprogramma ruimte is voor het kind om eerst te verwerken, en daarna te kunnen reageren.'
Niet te veel tegelijkertijd
'Verder is het belangrijk dat er niet te veel tegelijkertijd gebeurt op verschillende niveaus, dat geldt voor zowel visuele (beeld) als auditieve prikkels (geluid). Bij geluid wil je maar één stroom: dat er bijvoorbeeld gepraat wordt, misschien met een zacht achtergrondgeluid, maar niet meer.
Wat je absoluut niet wilt, is hysterische muziek of karakters die door elkaar heen praten. Bij baby's tot ongeveer 1 jaar oud komt al die informatie niet goed binnen. Zij kunnen jouw stem nog niet onderscheiden van de achtergrondgeluiden op tv; ze weten niet waar het vandaan komt.'
Lees ook: Advies: zoveel schermtijd is oké per leeftijd
Inhoud hoeft niet ingewikkeld te zijn
Daarnaast hoeft de inhoud niet ingewikkeld te zijn, zegt Van den Heuvel. 'Tot een kind 2 of zelfs 3 jaar is hoeft er nog helemaal geen verhaal in te zitten. Voor ouders kan dat misschien saai zijn, maar veel kinderfilmpjes zijn eigenlijk meer voor ouders gemaakt dan voor de kinderen.
Kinderen hebben nog geen behoefte aan een verhaallijn. Het is meer dan genoeg als er bijvoorbeeld een paar kabouters verschijnen die ergens gaan staan. Bij de Teletubbies zit er geen plot in. Het is gewoon: 'Kijk, hier is een bal; ik ga hem gooien', en dan is het klaar.'
0-2 jaar: Nijntje, TikTak en Teletubbies
Hieronder de series Nijntje, TikTak en Teletubbies met een omschrijving die volgens Van den Heuvel geschikt zijn voor baby's en peuters tot en met 2 jaar:
- 01.
Nijntje
De vierkante boekjes van Dick Bruna zijn al tientallen jaren een hit, inmiddels is het schattigste én bekendste Nederlandse konijntje ook niet meer weg te denken van televisie. Je volgt de immer rustige avonturen van nijntje pluis (zonder hoofdletter zoals Bruna graag wilde) en haar vrienden – inclusief gezellige liedjes. Zowel in de oldschool getekende versie, als in een modern jasje te zien.
Te zien via het nijntjes kanaal op YouTube of Netflix - 02.
TikTak
Puzzelstukjes die in elkaar vallen, kinderen die spelen, bewegende poppen en een tekening die tot leven komt: wat er gebeurt in Tik Tak is razend interessant voor de allerkleinsten, en nog leerzaam ook.
Je vindt de afleveringen op het TikTak YouTube kanaal - 03.
Teletubbies
In het kleurrijke Teletubbie-land wonen vier vrolijke, zachte wezens: Tinky Winky, Dipsy, Laa-Laa en Po. Ze ontdekken de wereld om hen heen door spelletjes te spelen, dansjes te doen en samen plezier te maken. Elk van de Teletubbies heeft een eigen kleur en persoonlijkheid, en ze communiceren met eenvoudige geluiden en gebaren, ideaal voor jonge kinderen om te volgen en na te doen.
Te zien via Videoland en NPO.
3-5 jaar: Bing, Pippi Langkous, Buurman & Buurman en Puffin Rock
Hieronder de series met een omschrijving die volgens Van den Heuvel geschikt zijn voor peuters en kleuters van 3 t/m 5 jaar:
- 01.
Puffin Rock
Deze serie volgt het leven van de kleine papegaaiduiker Oona en haar broer Baba, die samen de wereld verkennen. In de Netflixserie – die opvallend mooi is vormgegeven – leren kinderen van alles over natuur en dieren. Altijd mooi meegenomen, toch?
Er staan 2 seizoenen op Netflix - 02.
Bing
In Bing beleven een nieuwsgierig konijntje en zijn vriendjes allerlei avonturen die alledaagse uitdagingen en emoties voor kleintjes herkenbaar maken. Van het leren delen tot omgaan met nieuwe gevoelens, Bing verkent de wereld om hem heen op een speelse en toegankelijke manier.
Je vindt de afleveringen op NPO, NPO Zappelin en Disney+ - 03.
Pippi Langkous
Ga mee op avontuur met Pippi Langkous, het sterkste en eigenzinnigste meisje ter wereld! Met haar vrolijke vriendjes Tommy en Annika beleeft Pippi grappige en spannende avonturen die je laten lachen én nadenken. Pippi woont in Villa Kakelbont samen met haar paard en aapje, en ze haalt de gekste streken uit, van vliegende reizen tot schattenjachten.
Te zien via NPOplus en YouTube - 04.
Buurman & Buurman
Twee klunzige maar vindingrijke buurmannen, Pat en Mat, proberen alledaagse problemen op hun eigen, vaak hilarisch mislukte manieren op te lossen. Of het nu gaat om een lekkend dak, een kapotte fiets of een wiebelende kast, elke situatie loopt anders af dan verwacht! Door hun aanstekelijke optimisme en creatieve aanpak leren kinderen spelenderwijs over problemen oplossen, doorzetten en vooral plezier maken.
Te zien via Netflix en YouTube
