Onderwijspedagoog Antoinette Kroes toont dit aan in haar promotieonderzoek van de Universiteit Leiden. Samen met studenten bekeek ze 247 rapporten van kinderen van groep 6 tot en met 8 in verschillende steden en dus ook met verschillende leraren. Ze beoordeelden of de opmerkingen positief waren of negatief. Over het algemeen kregen leerlingen meer positieve dan negatieve opmerkingen op hun rapport.
Lees ook: Zo kun je je kind voorbereiden op de basisschool
Lieve en slimme meisjes
Witte meisjes kregen de meeste positieve opmerkingen. Bij hen stonden relatief vaak opmerkingen als 'Je bent een lieve, slimme meid.' Of: 'Je bent heel behulpzaam.' Bij jongens stonden vaker teksten als 'Je moet netter worden en je huiswerk beter maken.' Kinderen met een migratieachtergrond kregen de meeste negatieve opmerkingen.
Zie ook: Dit is waarom vaders anders reageren op dochters dan op zoons
Meer kansenongelijkheid
'Veel leraren zijn zich niet bewust van hun vooroordelen', concludeert ze. 'Vooroordelen over gender zitten diep verankerd in onze maatschappij. Over meisjes wordt vaak gedacht dat ze ijverig zijn en netter werken. Jongens worden eerder gezien als druk en ze zouden zich vaker misdragen.
Terwijl de verschillen tussen kinderen onderling veel groter zijn dan die tussen jongens en meisjes. Bij kinderen met een migratieachtergrond zijn die vooroordelen soms nog sterker en dat werkt kansenongelijkheid in de hand.'
Lees ook: Column Margot over gender disappointment: 'Meisjesbaby's zien doet nog steeds pijn'
De gevangenis der lage verwachtingen
Kinderen gaan zich namelijk naar deze verwachtingen gedragen. Dit heet de 'gevangenis van lage verwachtingen', legt ze uit. 'Over jongetjes wordt vaak gedacht dat ze te rommelig en stoer zijn om huiswerk te maken. Als ze dat vaak genoeg te horen krijgen, zullen ze vanzelf minder aandacht aan hun huiswerk besteden. Terwijl hoge verwachtingen er juist voor zorgen dat kinderen zich veel meer kunnen ontwikkelen.'
Bovendien merkte ze in reacties op haar onderzoek, bij presentaties en workshops en op sociale media, dat mensen zich dat soort opmerkingen vaak nog decennialang kunnen herinneren.
Zie ook: Steven Pont: 'Lieve ouders, heb vooral niet te hoge verwachtingen van je kind'
Emancipatie is nog niet klaar
'In onze maatschappij leeft sterk het gevoel dat de emancipatie klaar is. Maar als we het hebben over genderongelijkheid, ontstaat er al snel weerstand. Het is moeilijk bespreekbaar en daarmee kunnen, soms onbewuste, vooroordelen grote negatieve gevolgen hebben', vertelt de promovendus.
Bewust zijn van vooroordelen
Het zou goed zijn als leraren, maar ook bijvoorbeeld medewerkers in kinderopvang, zich meer bewust zouden zijn van de vooroordelen die ze hebben. 'Vooroordelen helemaal voorkomen, is ontzettend moeilijk. Tot op een bepaalde hoogte is het ook normaal om vooroordelen te hebben. Maar het is goed om je dit als leraar te realiseren, want alleen zo kun je er iets aan doen.'
Opmerkingen met veel impact
Ook is extra aandacht van leraren nodig bij het opstellen van het rapport, stelt ze. '80 procent van de opmerkingen op de rapporten ging niet over schoolprestaties, maar over karakter of gedrag. Opmerkingen hierover zijn niet zo geschikt om van te leren. En ze kunnen een enorme impact hebben.'
Het doel van een rapport
Het zou helpen als leraren zich goed zouden bedenken wat ze willen met het rapport en wat het doel ervan is. 'Op de lerarenopleidingen zou hier meer aandacht voor moeten zijn. En er is bijvoorbeeld ook software die kan helpen bij het schrijven van een rapport.
Wat je ook op steeds meer scholen ziet, is dat kinderen zelf een portfolio maken waarin ze opschrijven wat goed gaat en waar ze nog in willen groeien. Zo kunnen leerlingen laten zien wat ze geleerd hebben en waar ze trots op zijn, en bestaat er geen risico dat er onbedoeld vooringenomenheid van de leerkracht in het rapport sluipt.'
/06c05da9f7f947c7a5e1ce3198ef4480/image.jpg)
/1b8bbe2d0fe84efdbb5801f1f50fd0a0/image.jpg)
/8347c58aedf540f1bf4051adc8ecca9b/image.jpg)
/fff0bb413b7245b6ab313e04ff85ec44/image.jpg)
