De groeispurt van je puber

Wat is een groeispurt?

Het woord groeispurt zegt het al: je kind groeit heel snel binnen relatief korte tijd. De groeispurt in de puberteit duurt bij meisjes gemiddeld drie jaar en bij jongens gemiddeld vier jaar. In die periode groeit een meisje zo'n 23 centimeter en een jongen 32 centimeter.

Omdat de meeste tieners – zeker jongens – er tijdens deze groeispurt nogal slungelig uitzien met hun lange armen en benen, zou je denken dat de ledematen het hardst groeien. Toch is dit niet zo: de romp groeit relatief het meest.

Wat zijn de symptomen van een groeispurt?

De groeispurt van een puber – zowel bij jongens als meisjes – verloopt vrijwel altijd in dezelfde volgorde:

• Als eerste beginnen de handen, voeten en het hoofd van je kind te groeien.

• Daarna worden armen en benen langer.

• Als laatste groeit de romp en wordt je puber breder (meisjes krijgen bredere heupen en jongens bredere schouders, bijvoorbeeld).

Ook het gezicht van je kind verandert: het hele gezicht wordt groter, maar het voorhoofd groeit relatief het minst. Hierdoor verandert het kindergezicht in een volwassen gezicht.

Je kind wordt trouwens niet alleen een stuk langer tijdens de groeispurt, maar ook zwaarder. Niet zo gek met al die centimeters erbij, in de hoogte en de breedte.

Baard in de keel

Bij jongens worden tijdens de groeispurt de stembanden langer. Ook groeit het strottenhoofd flink. Daardoor krijgt je zoon een zichtbare adamsappel en wordt zijn stem lager. Tijdens de groeispurt kan de stem van je puber gekke uitschieters maken: hij heeft de baard in de keel. Dit gaat vanzelf over als hij zijn groeiende stembanden weer onder controle heeft.

Lees ook: Hoe werkt het puberbrein?

Wanneer groeispurt bij meiden?

De meeste meisjes hebben een groeispurt als ze tussen de 10 en 14 jaar oud zijn, met een piek rond 12 jaar. Meisjes schieten eerst de hoogte in. Na de eerste menstruatie groeien meisjes niet meer zo snel. Er komt dan gemiddeld nog maximaal 8 centimeter bij. In deze periode krijgt een meisje ook vrouwelijke rondingen, zoals bredere heupen.

Wanneer groeispurt bij jongens?

Bij jongens begint de groeispurt meestal pas als ze ongeveer 13 jaar zijn. Daarom zijn de meisjes in groep 8 en in de brugklas vaak minstens een kop groter dan de jongens in hun klas. Tijdens de groeispurt in de puberteit worden jongens vaak slungelig. Ze moeten wennen aan hun langere lijf en worden wat onhandig.

Tot welke leeftijd groeien jongens?

De groeispurt van jongens gaat meestal door tot ze rond de 16 jaar zijn. Daarna groeien ze nog wel, maar niet meer zoveel. Als ze eenmaal zijn uitgegroeid, zijn jongens gemiddeld 13 centimeter langer dan meisjes.

Groeispurt en geslachtsrijping

De groeispurt wordt aangestuurd door geslachtshormonen, niet door groeihormonen. Begint je dochter al jong hard te groeien? Dan krijgt ze haar eerste menstruatie waarschijnlijk ook vroeg. Is je zoon laat met groeien? Dan komt zijn geslachtsrijping wat later op gang.

Lees ook: Seksuele voorlichting geven aan je kind: hoe pak je dit het beste aan?

Wat eten tijdens een groeispurt?

Groeien kost energie. Daarom eet je puber tijdens de groeispurt waarschijnlijk meer dan ooit. Vooral voor jongens is het eten vaak niet aan te slepen. Ook kan je kind slomer en vermoeider zijn dan vroeger, omdat er zoveel energie gaat zitten in het snelle groeien en alle andere veranderingen van het lichaam.

Hoewel je puber misschien het liefst chips en chocoladebroodjes eet, is het juist tijdens de groeispurt belangrijk dat hij de gezonde voedingsstoffen binnenkrijgt:

• Kalk voor de botopbouw: dit zit o.a. in melkproducten.

• IJzer: zit vooral in groenten, peulvruchten, vlees, vleesvervangers, eieren en volkoren graanproducten (zoals brood of pasta).

• Vitamine C: het lichaam neemt ijzer beter op als je kind er vitamine C bij eet, dus het is belangrijk dat hij elke dag fruit en groente eet.

Heeft je kind last van groeipijn?

Tijdens de groeispurt krijgt je puber waarschijnlijk weleens last van groeipijn. Dit komt veel voor, zeker na een drukke dag. Als je kind groeipijn heeft, voelt hij korte pijnscheuten in zijn benen. Dit gebeurt vooral 's nachts en het kan behoorlijk vervelend zijn.

Groeipijn ontstaat doordat de groeischijven aan het uiteinde van de botten hard groeien. Er is niets aan te doen, maar je kunt je kind eventueel wel een paracetamol geven tegen de pijn. Een warme kruik kan ook helpen. Gelukkig is groeipijn ongevaarlijk en het gaat vanzelf weer over.

Lees ook: Hier vind je meer tips om groeipijn te verlichten.

Hoe lang wordt mijn kind?

Er zijn verschillende manieren om de uiteindelijke lengte van je kind te voorspellen. Ze zijn niet allemaal wetenschappelijk bewezen, dus houd een slag om de arm, maar het is wel leuk om later te kijken of de voorspelling is uitgekomen. Bijvoorbeeld:

1. 01.

   Heb je een zoon? Om zijn toekomstige lengte te voorspellen tel je de lengte van beide ouders bij elkaar op. Tel hier 13 centimeter bij op en deel de uitkomst door twee. Voor meisjes werkt het hetzelfde, alleen haal je er nu 13 centimeter vanaf en deel je daarna door twee.

2. 02.

   Meer methodes lees je hier: hoe lang wordt mijn kind?

Je kunt ook de groeicalculator van TNO invullen om te kijken hoe lang je dochter of je zoon naar verwachting zal worden.

Lees ook: Prepuberteit: hoe herken je het en hoe ga je ermee om?

Bronnen: GGD, NCJ