De groeispurt van je puber

Wanneer het precies begint verschilt per kind, maar iedere tiener schiet vroeg of laat de hoogte in. Je zoon of dochter lijkt voor je ogen te groeien en verandert in no-time van kind tot jongvolwassen man of vrouw. Wanneer is die groeispurt van je puber voorbij? En hoe lang is hij of zij dan waarschijnlijk?

Wat is een groeispurt?

Het woord groeispurt zegt het al: je kind groeit binnen heel korte tijd heel snel. Die periode duurt gemiddeld vier jaar en in die tijd groeit je kind zo’n dertig centimeter. Omdat de meeste tieners – zeker jongens – er tijdens deze spurt nogal slungelig uitzien met hun lange armen en benen, zou je denken dat de ledematen het hardst groeien. Toch is dit niet zo: de romp groeit relatief het meest.

Hoe verloopt de groeispurt?

De groeispurt van pubers – zowel bij jongens als meisjes – verloopt vrijwel altijd in dezelfde volgorde:

Als eerste beginnen de handen, voeten en het hoofd van je kind te groeien.
Daarna worden armen en benen langer.
Als laatste groeit de romp en wordt je puber breder (meisjes krijgen heupen en jongens bredere schouders, bijvoorbeeld)

Ook het gezicht van je kind verandert: het hele gezicht wordt groter, maar het voorhoofd groeit relatief het minst. Hierdoor verandert het gezicht van je kind in een volwassen gezicht.

Je kind wordt trouwens niet alleen een stuk langer tijdens de groeispurt, maar ook zwaarder. Niet zo gek met al die centimeters erbij, in de hoogte en breedte.

Wanneer komt je kind in de puberteit?

Groeispurt bij meisjes

De meeste meisjes hebben een groeispurt als ze tussen de tien en veertien jaar oud zijn, met een piek rond hun twaalfde jaar. Meisjes schieten eerst de hoogte in. Zijn ze voor het eerst ongesteld geweest, dan groeien ze niet meer zo snel. Er komt dan gemiddeld nog maximaal acht centimeter bij. In deze periode krijgen ze ook vrouwelijke rondingen, zoals bredere heupen.

Groeispurt bij jongens

Bij jongens begint de groeispurt meestal pas als ze ongeveer dertien jaar zijn. Niet voor niets zijn de meisjes in groep acht en in de brugklas vaak minstens een kop groter dan de jongens in hun klas. Als jongens de hoogte inschieten, worden ze vaak slungelig. Ze moeten wennen aan dat ‘nieuwe’ lijf en worden wat onhandig. De groeispurt van jongens gaat meestal door tot ze een jaar of zestien zijn. Daarna groeien ze nog wel, maar niet meer zoveel. Zijn jongens uitgegroeid, dan zijn ze gemiddeld dertien centimeter groter dan meisjes.

Seksuele voorlichting geven aan je kind: wanneer begin je en hoe pak je dit het beste aan?

Baard in de keel

In tegenstelling tot bij meisjes, groeit bij jongens het strottenhoofd flink en worden de stembanden tijdens de groeispurt langer. Hierdoor wordt de stem van je zoon lager. Tijdens dit proces kan zijn stem gekke uitschieters maken: hij heeft de baard in de keel. Dit gaat vanzelf over als hij zijn groeiende stembanden weer onder controle heeft.

Groeispurt en geslachtsrijping

De groeispurt wordt aangestuurd door geslachtshormonen, niet door groeihormonen. Begint jouw dochter al jong hard te groeien? Dan krijgt ze haar eerste menstruatie waarschijnlijk ook vroeg. Is je zoon laat met groeien? Dan komt zijn geslachtsrijping wat later op gang.

Meisjes worden over het algemeen ergens tussen hun negende en zestiende jaar voor de eerste keer ongesteld. Hoe bereid je je dochter het beste voor?

tip

Eten om te groeien

Groeien kost energie en daarom eet je kind waarschijnlijk meer dan ooit tevoren als hij midden in de groeispurt zit. Vooral als je een puberzoon hebt is het eten niet aan te slepen. Ook kan je kind slomer en vermoeider zijn dan vroeger, omdat er zoveel energie gaat zitten in het snelle groeien en alle andere veranderingen van het lichaam. Hoewel je puber misschien niets liever eet dan patat en andere minder gezonde dingen, is het juist tijdens de groeispurt belangrijk dat hij de juiste voedingsstoffen binnenkrijgt:

Kalk voor de botopbouw: dit zit o.a. in melkproducten.
IJzer: zit vooral in groenten, vlees en volkoren graanproducten (zoals brood of pasta).
Vitamine C: het lichaam neemt ijzer beter op samen met vitamine C, dus het is belangrijk om dagelijks fruit en groente te eten.

Groeipijn

Tijdens de groeispurt krijgen veel pubers last van groeipijn. Zeker als ze een drukke dag hebben gehad kunnen ze hier last van hebben. Dit zijn korte pijnscheuten, die behoorlijk vervelend zijn. De kinderen hebben er vooral ’s nachts last van in hun benen. De veroorzakers zijn de groeischijven aan het uiteinde van de botten, die soms hard groeien. Helaas is hier niets aan te doen. Je kunt je kind hooguit een paracetamol geven tegen de pijn. Een warme kruik wil soms ook helpen. Gelukkig is groeipijn niet ernstig en gaat het vanzelf weer over.

Hier meer tips om de groeipijn te verlichten.

Hoe lang wordt je kind?

Er zijn twee manieren om de lengte van je kind te voorspellen. Ja, voorspellen, want deze methodes zijn niet wetenschappelijk bewezen. Wel leuk om nu vast te berekenen en straks te kijken of het is uitgekomen.

Formule 1

Heb je een zoon? Om zijn toekomstige lengte te voorspellen tel je de lengte van beide ouders bij elkaar op. Tel hier dertien centimeter bij op en deel de uitkomst door twee. Voor meisjes werkt het hetzelfde, alleen haal je er nu dertien centimeter vanaf en deel je daarna door twee.
Formule 2

Heb je een zoon, verdubbel dan de lengte van je kind op tweejarige leeftijd. Dit zou een goed idee geven van hoe lang hij wordt. Bij een meisje verdubbel je de lengte die ze had toen ze achttien maanden oud was.

Hou lang wordt jouw kind? Lees hier over de derde methode om dit te meten.

Bron: GGD, NCJ