Hoe leer je je kind sorry zeggen?

Welgemeend sorry zeggen als je iets verkeerd hebt gedaan: veel ouders vinden het heel belangrijk dat hun kind deze sociale vaardigheid leert. Maar hoe en wanneer kun je je kind leren om sorry te zeggen?

In samenwerking met expert

Valerie Ritchie

Opvoedcoach

Welgemeende excuses

Een van onze sociale afspraken is dat je sorry zegt als je ergens spijt van hebt. Het hoort bij onze normen en waarden, net als alsjeblieft en dankjewel zeggen. Na een ruzie, of als je (onbedoeld) iets verkeerd hebt gedaan, kun je het met ‘sorry’ weer goedmaken. Maar als je sorry zegt zonder dat je snapt wat het inhoudt, of zonder het te menen, heeft het geen betekenis. Daarmee wordt het vrij zinloos. Om een welgemeend sorry te kunnen zeggen, is zelfinzicht nodig. Je moet verantwoordelijkheid nemen voor je eigen daden en inzien dat je iets misschien beter anders had kunnen aanpakken. Voor volwassenen is dat soms al heel moeilijk, laat staan voor kinderen. Hoe breng je je kind dit bij?

Tip: Leuke boeken over ouderschap en de opvoeding van je kind vind je bij Bol.com

Hoe leert een kind sorry zeggen?

Sorry zeggen gaat niet vanzelf. Kinderen moeten leren in welke situaties je sorry zegt, en waarvoor dan precies. Je kunt het je kind telkens uitleggen als het van toepassing is. Bijvoorbeeld als hij zijn broertje per ongeluk omduwt, of als hij iets heeft gedaan waarvan hij weet dat het niet mag. Je kind weet niet vanzelfsprekend in welke situaties ‘sorry’ nog meer allemaal gepast is, en onthoudt niet meteen om het te zeggen. Kinderen leren vooral sorry te zeggen door het anderen te zien doen. Je kunt hier dus zelf het voorbeeld in geven, net als bij andere beleefdheidsregels.

Sorry om het sorry zeggen

Voor jonge kinderen is het soms überhaupt lastig om te begrijpen dat ze iets verkeerd hebben gedaan. En wát dan precies. Sommige kinderen roepen snel ‘sorry’ omdat het ze is aangeleerd, maar snappen ze ook waarom? Alleen dan kun je het echt menen. Je kind moet eerst begrijpen waarom bepaald gedrag niet gewenst is, daar spijt van hebben en leren hoe hij het een volgende keer anders kan aanpakken. Daar is ook empathie voor nodig: hij voelt dan dat iets wat hij deed voor een ander niet leuk is. Dan krijgt zijn ‘sorry’ waarde. Dat is niet alleen fijn voor de ander, maar ook voor hemzelf. Het geeft hem een handvat om het goed te maken.

Help je kind met sorry zeggen

Dit kan helpen je kind bij te brengen wat sorry precies betekent en wanneer je het zegt:

1. Geef het goede voorbeeld
   Door zelf empathie te tonen, help je je kind dit ook te ontwikkelen. Daarbij hoort ook: aardig zijn voor jezelf. Het is normaal dat je af en toe fouten maakt. Fouten zijn kansen om iets te leren. Dat mag je je kind ook laten zien. Noem jezelf dus geen domkop als je iets fout doet, maar zeg gewoon: ‘Dat was niet handig van mij, sorry.’ Zorg daarnaast voor een oplossing en leg uit hoe je het de volgende keer zult aanpakken.
2. Vraag wat er is gebeurd
   Je hoort geruzie en even later komt de speeldate van je kind huilend naar je toe. Dring niet meteen bij je kind aan op ‘sorry’, maar vraag eerst wat er nu is gebeurd. Geef beide kinderen de kans om hun verhaal te vertellen. Vraag ook hoe ze denken dat ze hun ruzie kunnen oplossen. Je kunt met ze meedenken en vragen of een ‘sorry’ op z’n plaats is. Wie moet er sorry zeggen? Of misschien allebei wel? Door het voor te stellen, gaan kinderen er zelf over nadenken. Zo leren ze de werkelijke betekenis van sorry.
3. Leg de nadruk op de gevoelens van het andere kind
   Bespreek rustig en op een neutrale toon wat er gebeurde en stel je kind vragen. ‘Lisa was met de blauwe stift bezig en toen trok jij hem uit haar handen. Kijk eens naar haar gezicht, hoe voelt ze zich nu, denk je? Hoe voel jij je als iemand iets afpakt?’
4. Zoek samen naar een oplossing
   Als het gedrag van jouw kind heeft gezorgd voor verdriet of boosheid bij de ander, probeer dan samen met hem naar een oplossing te zoeken. ‘Jij wilde de stift ook graag hebben. Hoe kun je dat de volgende keer doen? Wat zullen we nu doen met de stift, wie mag hem gebruiken?’ Misschien bedenkt je kind dat hij de stift moet teruggeven aan Lisa, of zeggen ze dat ze er om de beurt mee gaan tekenen.
5. Vraag je kind wanneer het sorry wil zeggen
   Nu kun je benoemen dat dit iets is waar je sorry tegen Lisa voor kunt zeggen. En dan, afhankelijk van de leeftijd van je kind, vragen: ‘ga je nu sorry zeggen of doe je het straks?’ Of je kunt aangeven: ‘jij zal vast een goed moment straks vinden om sorry te zeggen’. Zo dwing je je kind niet om een ongemeende sorry te zeggen op dat moment, en geef jij je kind ruimte om er zelf over na te denken en een geschikt moment te kiezen, waarbij jouw kind het dan ook met goede bedoeling en gemeend zal zeggen. Je kind hoeft zich niet nog schuldiger te voelen. Juist als een kind zich goed (veilig) voelt, is het eerder geneigd om iets goeds te doen. Het gaat erom dat hij leert hoe hij op een positieve en gezonde manier op een situatie kan reageren.

Bij welke leeftijd sorry leren zeggen?

Vanaf twee jaar beginnen kinderen al mee te leven met anderen. Dat is belangrijk voor de ontwikkeling van empathie. Het wil nog niet zeggen dat ze dan ook al echt begrijpen wat het aanbieden van excuses betekent. Dat hoeft ook niet, dat komt vanzelf als ze ouder worden. Vanaf zes jaar begrijpen kinderen goed wat ‘sorry zeggen’ feitelijk betekent. Vaak zie je dan ook dat ze moeite hebben om het te zeggen, omdat ze het moeilijk vinden om toe te geven dat ze iets verkeerd hebben gedaan. Door zelf hierin het voorbeeld te geven, leert je kind het het beste. Hij observeert jouw gedrag in allerlei situaties. Geef het ook toe als jij iets verkeerd doet bij je kind, en zeg dan welgemeend: ‘Sorry!’

Lees ook: 5x hoe stimuleer je eerlijk gedrag bij je kind?

How2talk2kids - Adele Faber, E. Mazlish

€ 99,99 bij

Het boek waarvan je wilde dat je ouders het hadden gelezen

€ 99,99 bij

Sociaal? Vaardig! - Steven Pont

€ 99,99 bij

Emotieklets - Tischa Neve en Michal Janssen

€ 99,99 bij

Inspiratieboek voor leuker en makkelijker opvoeden - Tischa Neve

€ 99,99 bij

Gesponsord

Baby- en kinderkleding shops

1. Wehkamp

   Voorjaarsdeals
2. Kleertjes.com

   Voor elke gelegenheid
3. terStal

   Altijd leuke aanbiedingen
4. Prénatal

   Stoer en comfortabel
5. Hema

   Kleine prijsjes

Complimentenspel

€ 99,99 bij