Het aantal kinderen dat niet op school, maar thuis onderwijs krijgt, stijgt. Volgens het ministerie van Onderwijs kregen in het schooljaar 2013 – 2014 bijna 600 kinderen thuisonderwijs, in schooljaar 2021 – 2022 ging het om 1771 kinderen. Volgens de laatste schatting krijgen nu zo'n 2100 kinderen thuis les.
Thuisonderwijs: wat is het?
Sommige ouders besluiten hun kinderen dus niet in te schrijven bij een basisschool, maar ze zelf thuis les te geven. Daar zijn verschillende redenen voor. Zo kiezen sommige ouders hiervoor omdat er volgens hen geen school in de buurt is die past bij hun geloof of levensovertuiging.
Er zijn ook ouders die vinden dat het basisonderwijs niet aansluit bij de leerbehoeften van hun kind. Het gaat dan vaak om kinderen die vastlopen in het reguliere schoolsysteem. Ook is een groep ouders waarvan het kind psychisch of lichamelijk niet in staat is een school te bezoeken. Die ouders of verzorgers kiezen er daarom voor het onderwijs zelf te verzorgen, met bestaande of zelfontwikkelde lesstof of een combinatie daarvan. Ze kiezen voor homeschooling, oftewel thuisonderwijs.
Lees ook: Andrea geeft haar kinderen thuisonderwijs: 'Ze bepalen zelf wat ze willen doen'
Voorwaarden thuisonderwijs
In principe is elk kind vanaf 5 jaar (tot zijn 16e) in Nederland leerplichtig. Dat betekent dat kinderen dus naar school moeten.
Wel kunnen ouders zich beroepen op twee artikelen in de Leerplichtwet: artikel 5 sub a en artikel 5 sub b. Op basis van deze artikelen kunnen ouders vrijstelling van inschrijving op een schoolinstelling krijgen en zelf thuis onderwijs geven.
Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de ouders geen school op redelijke afstand van hun woning kunnen vinden die hun kind wil plaatsen en die de religie of levensovertuiging van het gezin in het onderwijs uitdraagt. Dit kan alleen als een kind niet al ingeschreven heeft gestaan bij een Nederlandse school of onderwijsinstelling. Als je kind al op school heeft gezeten, kun je je dus niet meer beroepen op die wet en thuisonderwijs geven.
Ook gezinnen die een trekkend bestaan leiden, waardoor inschrijving op een school praktisch gezien niet lukt, kunnen op basis van artikel 5a vrijstelling krijgen van inschrijving en thuisonderwijs geven. Net als ouders van kinderen die vanwege lichamelijke of psychische redenen niet naar school kunnen.
Middelbaar onderwijs
Ook middelbaar onderwijs kan door ouders of verzorgers worden gegeven. Leerlingen leggen dan staatsexamens af om een diploma of certificaten te behalen. Met die diploma's of certificaten kunnen ze vervolgens doorstromen naar het vervolgonderwijs.
De nadelen (volgens tegenstanders)
Het onderwerp thuisonderwijs is al jaren voer voor discussie. Zo menen tegenstanders dat ouders die thuisonderwijs geven hun kinderen sociaal veel ontzeggen: kinderen die thuisonderwijs krijgen, hebben immers vaak geen klasgenoten ‒ afgezien van eventuele broers en zussen ‒ en komen zo minder snel in aanraking met andere ideeën en opvattingen. Ook missen ze de interactie met verschillende leraren.
Tegenstanders vinden bovendien dat er geen toezicht is op de kwaliteit van het onderwijs. Het grondwettelijk recht op kwalitatief goed onderwijs kan daardoor niet worden gecontroleerd. Vooral om die laatste reden zijn er vanuit de politiek al meerdere keren plannen gemaakt om het thuisonderwijs aan banden te leggen.
De voordelen van thuisonderwijs
Voorstanders van thuisonderwijs menen dat kinderen die thuisonderwijs krijgen wel genoeg sociaal contact hebben, omdat school niet de enige plek is waar kinderen anderen kunnen ontmoeten.
Veel ouders die hun kind thuis lesgeven vinden het juist belangrijk dat hun kinderen deel uitmaken van andere groepjes, zoals sportclubs en muziekscholen. Of ze organiseren bijeenkomsten met andere thuisonderwijsgezinnen.
Individuele aandacht
Bovendien zeggen zij dat het thuisonderwijs vrijwel altijd van goede kwaliteit is, omdat ouders er heel bewust voor kiezen thuisonderwijs te gaan geven en hun leven daarop inrichten. Sommigen halen daarvoor zelfs hun lesbevoegdheid.
Daarbij is er volgens hen bij thuisonderwijs veel meer individuele aandacht voor kinderen. Er is meer tijd en aandacht voor problemen én interesses dan in een klas, en daarom zou het juist een goede onderwijsvorm zijn voor kinderen die vastlopen in het reguliere onderwijssysteem.
Onderwijsonderzoek bevestigt dat individuele begeleiding van leerlingen hun ontwikkeling sterk bevordert. In het geval van thuisonderwijs staat of valt dit wel met de vaardigheid in lesgeven van de ouders. In het onderwijs is deze kwaliteit min of meer gegarandeerd door de eisen die gesteld worden aan de diploma's van leraren.
Lees ook: Dilemma: 'Hoe weet ik of montessorionderwijs past bij mijn kind?'
Hoe werkt thuisonderwijs?
De Nederlandse Vereniging voor Thuisonderwijs legt op haar website uit dat elke ouder het thuisonderwijs anders inricht.
De een heeft een speciale leskamer, de ander geeft gewoon les aan de eettafel. De ene ouder kiest voor bestaande lesmethodes, de ander voor ervarings- of ontwikkelingsgericht onderwijs of natuurlijk leren. En de een houdt vaste lestijden aan, de ander richt het flexibeler in. Kortom: hoe ouders hun kind thuis les geven, verschilt enorm.
Bron: Thuisonderwijs
