Is jouw kind een slechte eter? Dit zijn de beste tips van een diëtist en een pedagoog

Wat ze ook probeert, aan tafel bij chef redactie Mariska Schulte gebeurt van alles, behalve eten. Ze vraagt zich af: hoe kan mijn peuter in hemelsnaam leven van tweeënhalve hap yoghurt?

In het restaurant van ons all-inclusive resort kijk ik mijn ogen uit. Baby’s die bananen oppeuzelen, dreumesen die zonder morren – zelfs fanatiek! – hun bordje met Griekse groenten en feta naar binnen werken. Nee, dan die van mij: iPad voor zijn neus, de grond bezaaid met stukken stokbrood en klodders yoghurt op z’n slab. Aantal happen brood in zijn mond: nul. Yoghurt: misschien tweeënhalf.

‘Leuk voor op de muur’

Het eerste wortelhapje ging er bij mijn zoon Teijler destijds niet heel enthousiast in. Maar ach, bij welke baby nou wel? YouTube staat immers vol met kinderen die rare bekken trekken bij het eerste echte voedsel. Ik maakte me geen zorgen. Wel maakte ik nieuwe maaltjes. Bruine bonen met appel? Viel niet in de smaak. Spinazie? Leuk voor op de muur, dacht Teijler. Doperwten dan, want daar ben ik zelf gek op. Zelfs dát ging er niet in.

Tien keer aanbieden

Overal lees ik dat je een nieuwe smaak soms wel tien keer moet aanbieden. Maar die kans krijg ik niet eens, want negen van de tien keer weigert mijn zoon gewoon om zijn mond open te doen. Krijgt Teijler dan niets binnen? Jawel, hij leeft niet van de lucht. Het ochtendpapje is nooit een probleem geweest en sinds ik de appelstroop en smeerkaas verving door smeerworst en chocoladepasta eet ie twee hele boterhammen tussen de middag. Omdat in smeerworst vitamine A zit en kinderen daar niet te veel van mogen, switch ik halverwege de week naar chocoladepasta. Niet heel gezond, maar dat is een vitamine A overdosis ook niet, denk ik dan maar.

Puur willekeur

Tussendoortjes vind ik nog weleens terug in de blokkendoos. Fruit is bij vlagen ontzettend onpopulair bij onze peuter, puur willekeur lijkt het. De ene maand krijg ik er geen hap in, de andere maand sta ik versteld: Mijn. Kind. Eet. Fruit! Echter, hij eet geen stúkjes fruit, hij blieft enkel gepureerd. Voor mij geen probleem, er zijn zat verantwoorde biologische merken die fruithapjes in een zakje aanbieden. Maar op de crèche hebben ze die zakjes niet en ik mag ze niet meegeven.

Lees meer: Moeilijke eters: als je peuter niet wil eten

Blijf geduldig

Het echte probleem ontvouwt zich ’s avonds. Dinnertime! Vaak één grote chaos. In dat half uurtje passeren alle trucs, pedagogische waarden en spontane ingevingen de revue. Alles om Teijler maar aan het eten te krijgen. Maak het gezellig aan tafel,’ zeggen deskundigen op internet. Komt voor de bakker. Ik zing een liedje, en nog één, maar hongerig wordt meneer er niet van. Blijf geduldig, lees ik in opvoedboeken. Ik bén geduldig, maar als er na dagen nog steeds geen hap groente in dat kinderbuikje zit, word ik lichtelijk wanhopig.

Tablet aan tafel

Om het onszelf iets makkelijker te maken, heb ik de hulp ingeschakeld van Peppa Pig en Tractor Tom. De iPad staat nu elke avondmaaltijd op tafel en ik vind het een godsgeschenk. Teijler gaat zo op in hun avonturen, dat ik soms denk dat ik alles bij hem erin kan schuiven. Hoewel ik dolblij ben dat hij groenten binnenkrijgt, weet ik ook wel dat het niet gaat zoals het heurt. Maar: hoe dan wel? Wacht eens, ik werk bij Ouders van Nu, laat ik het ónze deskundigen vragen.

Trage groeiers

Diëtist Christel Vondermans: ‘Het is goed om te weten dat de eetlust van kinderen varieert. Ga daar gewoon in mee. Jij bepaalt wat je kind eet en wanneer, je kind bepaalt hoeveel hij ervan eet. Als dat betekent dat hij z’n mond dichthoudt en geen hap neemt, dan is dat maar zo. Maak je geen zorgen als hij een keer niets binnenkrijgt. Kleine kinderen hebben echt wel wat reserves. Het is nu eenmaal zo dat kinderen na hun eerste verjaardag minder eten dan daarvoor, want peuters groeien nu eenmaal minder hard dan baby’s. Ter vergelijking: in het eerste jaar groeien baby’s zo’n 25 centimeter en 7 kilo, peuters groeien gemiddeld 8 centimeter en 2 kilo per jaar. Niet zo gek dus dat zijn eetlust een stuk minder is. Het is wel zinvol om een deskundige te raadplegen als je kind vaak ziek of lusteloos is.’

Vallen en opstaan

Pedagoog Maartje Bekink voegt hieraan toe dat de ontwikkeling van kinderen in fases gaat. ‘Zo gaat ook het leren eten met vallen en opstaan. Het volgen van de initiatieven van je kind is erg belangrijk. En het ene kind is het andere niet. Maak het gezellig aan tafel en leg niet te veel nadruk op het eten. Houdt je kind dan nog zijn lippen stijf op elkaar? Dan kan het helpen om te laten merken dat je dit ziet. Zeg bijvoorbeeld: “Hé, je houdt je mond dicht. Zo kan er niets in.” Zeg vervolgens dat hij zijn mond open moet doen als hij een hapje wil proberen. Als zijn mond opengaat, kun je snel het hapje geven. Blijft zijn mond dicht, dan zeg je: “Oké, dan niet.” Het belangrijkste is: laat het je niet frustreren. Soms houdt dit in dat je je verwachtingen moet bijstellen. Wanneer je de lat voor je kind te hoog legt, betekent dat een teleurstelling voor je kind én voor jezelf. Eten is een basale levensbehoefte, dat moet je niet afstraffen of té enthousiast belonen.’

Ook interessant: Waarom zegt je peuter zo vaak ‘Nee’? Alles over de peuterpubertijd

Aandacht voor ontdekken

Ongedwongen eetmomenten zijn dus het toverwoord als ik van Teijler een bourgondiër wil maken. ‘Gezelligheid aan tafel, vaste eettijden en rituelen maken een eetmoment voor je peuter ‘veilig’,’ zegt Maartje. ‘Peuters gaan op ontdekkingsreis. Het ontdekken van smaak, geur, kleur, textuur en temperatuur is geen eenvoudige klus voor kinderen. Ze hebben er al hun aandacht bij nodig. Laat daarom liever alles wat niet met eten te maken heeft, zoals speelgoed of een tablet op tafel, weg. Gezelligheid aan tafel creëer je onder andere door te kletsen. Niet over het eten, maar vertel bijvoorbeeld dat oma zo nog even langskomt.’

Ga de strijd niet aan

Oké, geen afleiding meer in de vorm van z’n schermvriendjes, dus. De moed zakt me een beetje in de schoenen, want dat zal hij op z’n zachtst gezegd niet leuk vinden. Maartje: ‘Het is verstandig om die strijd niet aan te gaan. Benoem rustig wat je ziet. Gaat je peuter in zijn stoel staan en roept hij boos dat hij eruit wil? Probeer dan eens wat er gebeurt als je zegt: “O, je gaat in je stoel staan, dat is gevaarlijk.” Voor het ene kind is dat al genoeg, om daarna te zeggen dat hij op zijn billen moet gaan zitten, dat jullie zo klaar zijn met eten en dat hij er dan uit mag. Voor een ander kind werkt het beter om te zeggen dat je hem even op de grond zet, zo haal je hem ‘uit de situatie’. Probeer neutraal te blijven, eet zelf met smaak en besteed verder geen aandacht aan je kind. Na verloop van tijd, maar dat kan weken duren, voelt je kind zich daardoor buitenspel gezet en kruipt hij vanzelf bij jullie aan tafel. Een stuk gezelliger.’

Graag of niet

Dat ik de neiging heb om Teijler een broodje te geven als hij zijn avondeten niet aanraakt, is volgens Christel een no go: ‘Kinderen moeten leren dat niet eten consequenties heeft: honger! Als je die boterham geeft, weigert je kind morgen ook die warme hap omdat hij weet dat er dan toch nog iets volgt. En ja, dit kan betekenen dat je kind zonder eten naar bed gaat. Waarschijnlijk maakt hij een dag later een inhaalslag en eet hij dan extra.’ En hoe zit het met die stukjes fruit? Hoe krijg ik die erin? Christel: ‘Neem je peuter mee naar de winkel en laat hem kiezen uit twee stuks fruit: “Wil je vandaag een banaan of liever een mandarijntje?” Pel of schil het fruit ook samen, zodat je kind ziet wat ermee gebeurt. Eventueel kun je je kind daarna weer twee opties geven: “Wil je met een vork eten of liever met je handjes?”’

Heb geduld

Been there, done that. Appels kopen is leuk, appels schillen is leuk, maar appels eten is minder. Dus wat nu? Maartje: ‘Geef niet op. Soms moet je kind de appel wel dertig keer in het winkelwagentje stoppen voordat hij er één keer van proeft. En vervolgens kan het zo zijn dat hij daarna weer gewoon veertig keer de appel weigert. Kinderen zijn grillig, verwacht niet te veel van ze.’