Hoeveel zout mag je kind per dag?

Ongemerkt veel zout binnen

Natuurlijk, zout zit in de zoutpot die hoogstwaarschijnlijk op het aanrecht in je keuken staat. Nu denk je misschien: die zoutpot gebruik ik heel weinig, dus mijn kind krijgt niet veel zout binnen. Maar schijn bedriegt. Twintig procent van onze zoutinname komt inderdaad uit zout dat je over het eten strooit, maar tachtig procent van het zout dat je binnenkrijgt, komt van bewerkte voedingsmiddelen die je in de supermarkt koopt.

Van kruidenmix, koekjes, brood, ketchup tot kant-en-klare tomatensaus: de meeste bewerkte voedingsmiddelen zitten vol met zout. Zout vormt namelijk een hele goedkope smaakmaker.

Het effect van zout eten op een kind

Nu is zout op zich niet slecht, maar te veel zout wel. Dat heeft vooral te maken met het mineraal natrium. Natrium regelt de vochtbalans en bloeddruk in ons lichaam. Dit is nodig voor een goede werking van de spier- en zenuwcellen. Maar te veel natrium is slecht voor de nieren van jonge kinderen, omdat hun nieren natrium nog niet goed verwerken. Wanneer ze veel zout binnenkrijgen, moeten de nieren extra hard werken om het natrium via de urine uit hun lichaam te verwijderen. Hierdoor kunnen de nieren van je kind beschadigen.

Elke 2,5 gram keukenzout bevat 1 gram natrium. Het advies is daarom om geen zout toe te voegen aan het eten van je kind en geen bewerkte producten te kiezen die standaard veel zout bevatten. Te veel zout kan op latere leeftijd de kans op ziektes verhogen, zoals een hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en nierziekten. Ook kan te veel zout zorgen voor botontkalking.

Lees ook: Hoeveel suiker mag je kind per dag?

In welke producten zit zout?

Aan bewerkte producten is vaak (veel) zout toegevoegd. Eet je kind brood als lunch, dan krijgt hij hiermee al de maximale hoeveelheid zout op een dag binnen? Ook (bewerkt) broodbeleg bevat vaak zout, met name kaas en vleeswaren. Het Voedingscentrum raadt om die reden zelfs aan kinderen tot vier jaar geen harde kaas te geven.

Andere producten waar veel zout in zit zijn: crackers, chips en toastjes. Ook kant-en-klaarmaaltijden bevatten meer zout dan gemiddeld, denk aan: pizza, soep, hartige snacks, bewerkt vlees (bijvoorbeeld hamburgers, worst en rundervinken) en sauzen. Geef je dreumes of peuter daarom alleen bij hoge uitzondering een kant-en-klaarmaaltijd. En vergelijk ook de etiketten van de maaltijden op het zoutgehalte.

Ook in zoete producten als roomijs, koekjes of gebak zit zout. Zo bevatten speculaasjes bijvoorbeeld meer zout dan chips.

Lees ook: Wat mogen peuters niet eten?

Hoeveel zout mag een kind per dag?

Smaak is een kwestie van gewenning. Het is dus slim om je kind niet aan zout eten te laten wennen. Het Voedingscentrum heeft de volgende richtlijnen opgesteld voor de maximale hoeveelheid zout per dag voor een kind.

Aan de hoeveelheid grammen zit je overigens zo. Om een idee te geven: een kop kippensoep bevat 1,80 gram zout. Een plak ham 0,60 gram. Een volkoren boterham 0,30 gram. En een plak kaas 0,40 gram.

Gezond zout?

Naast het standaard potje keukenzout zijn er nog andere soorten. Denk aan: grijs zout, Keltisch zout, Himalaya-zout, Waddenzeezout. Soms wordt beweerd dat deze zoutsoorten gezonder zijn of natuurlijker. Maar zout is zout, en alle soorten zout zijn natuurlijk ontstaan.

Wel wordt het ene zout meer bewerkt (gezuiverd) dan de andere soort, maar ze bevatten allemaal min of meer dezelfde hoeveelheid natrium en dat is wat telt. Bovendien wordt aan Nederlands keukenzout altijd jodium toegevoegd (belangrijk voor de groei en schildklier), aan zeezout niet.

Meer zout als het buiten warm is?

Ook met warm weer of intensief bewegen, hoeven kinderen (en volwassenen) geen extra zout te eten. Je verliest dan weliswaar zout, maar je lichaam krijgt met het normale voedsel voldoende zout binnen. De kans op een zouttekort is heel klein. Belangrijk is wel vochttekort door zweten aan te vullen door voldoende te drinken.

Genoeg jodium?

In Nederland wordt standaard jodium toegevoegd aan keukenzout en nog meer aan bakkerszout. Zo krijg je door het eten van brood uit de winkel automatisch jodium binnen. Dat is belangrijk voor de werking van de schildklier. Bij kinderen kan een jodiumgebrek leiden tot een groeiachterstand en een verminderd leervermogen.

Eet je weinig brood (bijvoorbeeld bij een glutenintolerantie) of vooral biologisch brood of zelfgebakken brood? Dan krijg je mogelijk te weinig jodium binnen. Aan zelfgebakken brood kun je jodium houdend zout of bakkerszout gebruiken, maar ook dan is het advies om niet méér zout toe te voegen. Zeevis, eieren en zuivel bevatten jodium en er zijn (multivitamine)tabletten met jodium verkrijgbaar.
Gezondheidsraad: 'Nederlandse kinderen eten te weinig vis'

Zoutarme tussendoortjes en broodbeleg

Ongemerkt kun je met zoute tussendoortjes of beleg op een dag veel zout binnenkrijgen. Kies daarom vooral voor onbewerkte producten. Hieronder een lijstje met zoutarme alternatieven:

• hüttenkäse, roomkaas naturel of zuivelspread

• vruchtenpasta, jam of appelstroop

• groentespread (bijvoorbeeld fijngeprakte avocado)

• 100% pindakaas of 100% notenpasta

• vleeswaren die minder dan 2 gram zout per 100 g bevatten (zie etiket)

• rozijnen of ander gedroogd fruit

• fruit

• rauwkost of groente, eventueel met yoghurtdip

• yoghurt

• rijstwafels zonder zout

• popcorn zonder zout

• ongezouten noten

Extra tips om je kind minder zout te laten eten

1. 01.

   Kook zelf. Tachtig procent van het zout dat je binnenkrijgt, is afkomstig uit producten waar zout van nature in zit of waar het aan is toegevoegd door fabrikanten. Kies dus liever niet voor kant-en-klaarpakjes en zakjes. Maak dit soort producten liever zelf: sauzen, marinades, dressings en soep. Dan bepaal je zelf hoeveel zout je toevoegt. Tip: maak extra veel en vries in wat overblijft.

2. 02.

   Kies voor gezonde smaakmakers. Naast zout zijn er veel andere, gezondere smaakmakers, zoals verse of gedroogde (groene) kruiden.

3. 03.

   Gebruik geen grof zout of zoutmolen. Als je wil minderen met zout kun je beter niet voor deze twee kiezen. Een zoutmolen maalt het zout grof waardoor je ongemerkt veel meer zout toevoegt aan het eten.

4. 04.

   Lees het etiket. Door goed te lezen en etiketten met elkaar te vergelijken, kun je kiezen voor de minst zoute varianten. Alle beetjes helpen.

Bron: Voedingscentrum, Radboud UMC

Kinderborden met personageBij bol

Bekijk

Bord met vakjesBij bol

Bekijk

Mepal broodtrommelsBij bol

Bekijk

SchoolbekersBij bol

Bekijk

Limonade bekersBij bol

Bekijk

LunchboxenBij bol

Bekijk

KinderbordenBij bol

Bekijk

Open bekersBij Wehkamp

Bekijk

OefenbekerBij Prénatal

Bekijk

Drinkbekers 'leren drinken'Bij Prénatal

Bekijk