Wat doet de rivaliteit tussen broer en zus met de ontwikkeling van een kind?

Een tweede op komst? Leuk voor je eerste kind! Of niet? Want met de komst van een broertje of zusje sluipt ook de rivaliteit hun levens binnen. En die heeft behoorlijk wat invloed.

In samenwerking met expert

Steven Pont

Opvoedcoach

Steven Pont is ontwikkelingspsycholoog, gezinstherapeut en oprichter van opvoedplatform nul18.nl. Hij geeft een kijkje in de psyche van het kind.

Leven delen

Je ouders lopen uiteindelijk maar een beperkt aantal jaren van je leven met je mee. Meestal gaan ze ergens in je late volwassenheid dood en totdat je zelf sterft, moet je het dus verder zonder ze doen. Hetzelfde geldt voor je partner en zelfs voor je eigen kind(eren), ook zij lopen maar een beperkte tijd in het leven met je op. Je kent ze een behoorlijk aantal jaren, maar niet je hele leven.

Degenen met wie we wel zo ongeveer ons hele leven delen, zijn onze broers en zussen. Er is geen relatie in ons leven die zo lang duurt als die. Ze kennen ons daarmee het langste en daardoor misschien ook wel het beste.

Indringer

Dat we onze broers en zussen zo lang zullen kennen, zegt niet dat het daarmee ook meteen makkelijke relaties zijn. Vaak niet zelfs. Vooral in het begin van het leven zijn het natuurlijk toch een beetje concurrenten van je als het om de ouderlijke aandacht gaat. Elke minuut die je ouders aan je broertje of zusje besteden, besteden ze niet aan jou.

Zeker voor een oudste kind is dat een hard gelag. Je woont prinsheerlijk alleen met je ouders, niets aan de hand. Ook als ze zeggen dat je een broertje of zusje krijgt – en ook als ze zeggen dat dat niet alleen leuk voor hen is, maar ook voor jou – zie je de bui nog niet hangen.

Totdat het zover is. Papa loopt in milde staat van verwarring door het huis, mama komt haar bed niet meer uit en dat allemaal terwijl er toch nadrukkelijk bij gezegd was dat het ook leuk voor jou was. Er komen ook allemaal mensen langs die cadeaus bij zich hebben, maar waarvan al snel duidelijk is dat die niet voor jou zijn, maar voor de indringer in die wieg. En die wieg? Jouw wieg!

Eigen identiteit

En dan nog is het niet gedaan. Want wat vaak vergeten wordt, is hoe belangrijk het voor ons zelfbeeld is wie onze broertjes en zusjes zijn. Als je zus slimmer is dan jij, ben jij toch het wat dommere kind van het gezin. En als je broer knapper is, dan ben jij toch het wat lelijkere exemplaar.

Een deel van je identiteit wordt dus bepaald door wie je broers en zussen zijn. En juist omdat ze vaak min of meer dezelfde leeftijd hebben, kan dat er flink inhakken. Het is makkelijk vergelijkingsmateriaal. En dat neem je de rest van je leven mee, want de rol die je in je gezin van herkomst hebt, heeft ook invloed op je latere ontwikkeling. Je broers en zussen zijn altijd de achtergrond waartegen je groot wordt.

Kortom: er is altijd sprake van enige rivaliteit (in de psychologie noemen we dat ook wel sibling-rivalry en het feit dat we er een apart woord voor hebben bedacht, geeft het belang ervan aan) en onze broers en zussen bouwen ongemerkt door wie ze zijn mee aan het beeld dat we van onszelf hebben.

Zoals vroeger

Ook later blijven broers en zussen een bijzondere plek innemen. Er komt een dag dat zij nog de enigen zijn die jou van vroeger kennen. Als je enig kind bent, kan het gebeuren dat er op een dag niemand meer leeft die jou nog uit je jeugd kent. Dat maakt het kind in je best eenzaam, want je kunt dat deel van je nooit meer delen.

Maar hoe moeilijk relaties met broers en zussen soms ook kunnen zijn, ze zijn wel uniek. Het is waar: een goede buur is beter dan een verre vriend. Maar nog beter is een fijne broer of zus.

Dit artikel is eerder verschenen in Ouders van Nu Magazine – Tekst: Steven Pont, Beeld: Getty Images

Artikelen van Ouders van Nu ontvangen in je mailbox?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.