Samen met een groep andere ouders ben je Smartphonevrij Opgroeien gestart. Wat is het?
,,Een platform voor ouders die het geven van een eerste smartphone aan hun kinderen willen uitstellen. Veel kinderen krijgen al op hun zevende of achtste hun eerste exemplaar. Vaak is dat geen leuk moment, maar iets waar ouders niet onderuit komen. Ze gaan overstag omdat hun kind anders buiten de boot valt.
Wij willen die sociale norm veranderen, door tegendruk te geven aan die groepsdruk. Dat begint klein, op je eigen schoolplein. Als een deel van de klas er géén heeft, is jouw kind al niet meer de enige. Dat ouders samen kunnen optrekken, is belangrijk."
Lees ook: Salomon en Elise voeden hun kinderen schermvrij op: 'Ik wil niet dat ze al die troep zien'
Waarom is dit nodig?
,,Kinderen die op een smartphone zitten, zijn niet iets ánders aan het doen. Die tijd gaat ten koste van al het andere. Buiten spelen, met anderen praten. Kínd zijn. Voor ons als volwassenen is het al zo moeilijk om die telefoon weg te leggen. Ik ken niemand die zegt: ik heb een compleet normale relatie met mijn telefoon.
Kinderen hebben een brein dat nog in ontwikkeling is. Die zijn helemaal niet in staat om de tijd die ze erop zitten te beperken. Daarnaast is er natuurlijk de schadelijke content die ze kunnen tegenkomen. Pesten, vernederfilmpjes, porno: het bereikt kinderen online."
Wat is wel een goede leeftijd om aan een smartphone te beginnen?
,,Wetenschappers wereldwijd suggereren geen smartphone tot je 14e en geen sociale media tot je 16e. Ik vind dat er regels voor zouden moeten zijn, net als bij autorijden of alcohol. Tot die tijd kun je in elk geval tijd kopen als ouder. Als je het een jaar kunt uitstellen, bevrijd je je kind mooi een jaar van die schermverslaving. Ik denk: laat ze zo lang mogelijk zonder. Hij komt er uiteindelijk toch wel."
Lees ook: Expert: 'Wacht zo lang mogelijk met een mobiele telefoon'
Je kan toch gewoon afspraken maken over schermtijd en je kind verbieden om op TikTok te gaan?
,,Overal om me heen zie ik schermgedoe. Nog héél even een appje, nog even dit spelletje Roblox: het zorgt voor continue strijd. Zo'n telefoon wegleggen is echt iets anders dan een tv uitzetten. Sociale media zijn erop gemaakt om je er zo lang mogelijk op te houden, daar wordt extreem veel geld aan verdiend.
Je kunt wel allerlei parental controls installeren, maar kinderen weten die toch wel te omzeilen. Als je zo'n duur en verslavend apparaat eerst moet dichttimmeren voor je hem veilig genoeg acht voor je kind, is het dan überhaupt iets dat je wilt geven?"
Veel middelbare scholen werken met apps als Magister, waar je een telefoon voor nodig hebt. Hoe los je dat op?
,,Hier hebben we een paradox te pakken. Het telefoonverbod op middelbare scholen vinden veel kinderen en docenten een verademing. Maar leerlingen moeten wél met een app hun rooster opzoeken of cijfers bekijken. Dus worden ouders thuis met dit probleem opgezadeld. Hoe kán dat?!
Dit vraagstuk is niet vandaag of morgen opgelost, maar wij zijn aan het bekijken wat we, in samenwerking met scholen en experts, kunnen doen om dit terug te draaien. In Amsterdam zijn we daarover in gesprek met onderwijswethouder Marjolein Moorman. De hoop is om hier landelijk iets aan te doen."
Ontneem je kinderen niet juist de zelfstandigheid die een smartphone ze kan geven? Denk aan het zelf regelen van bankzaken of de juf of meester mailen.
,,Dat kan ook anders. Bijvoorbeeld door te starten met een simpel toestel. Ik legde mijn dochters uit dat er telefoons bestaan waarmee je wel naar huis kunt bellen als er wat is, of een vriendje een berichtje kunt sturen om af te spreken, maar die geen beeldscherm of internet hebben. Ze wisten niet eens dat dat bestond.
Je kunt daarnaast een gezinstablet in huis hebben waarop je digitale vaardigheden aanleert en ze ook dingen zelf laat regelen, zonder dat ze een eigen smartphone nodig hebben."
Lees ook: Mijn eerste scherm: wat je moet weten over de kindertablet
Wat kunnen ouders doen als ze willen meedoen?
,,Via onze website kun je bekijken of er al een appgroep van jouw school is en je daarbij aanmelden, of zelf een groep aanmaken. Onze site geeft ook voorbeelden van teksten die je kunt kopiëren in je eigen klassenapp, om het gesprek te beginnen.
Er zitten verspreid door het land nu zo'n duizend ouders in honderd lokale appgroepen en dat aantal groeit elke dag. In Utrecht-stad zijn de eerste drie appgroepen ontstaan van afzonderlijke basisscholen, met in totaal zo'n honderd ouders. In de rest van de provincie zijn nog dertien appgroepen actief met zo'n zeventig mensen erin."
Hoe voorkom je dat je mensen tegen de haren strijkt?
,,Dit gaat niet over individuele keuzes of oordelen. Iedereen wil het beste voor zijn kind, maar ouders zitten in een onmogelijke positie. Mijn dochters van 8 en 6 zitten op een school in Lunetten. Tijdens een schoolreisje vroeg een andere ouder onlangs: hoe doen jullie dit? Er ontstond een mooi gesprek. Inmiddels hebben we een appgroepje van zo'n vijftien ouders. Na de zomer willen we een ouderochtend organiseren."
Wat vinden je eigen kinderen van dit alles?
,,Tot nu toe vinden ze het prima, maar ze zijn nog geen tieners. We hebben er thuis gesprekken over. Ik zeg dat ik ervan baal als ik veel te lang heb zitten scrollen. Ze zien bij leeftijdsgenootjes hoe zo'n scherm in je broekzak steeds de aandacht opeist. En ze weten van het Jeugdjournaal dat niet alles wat op sociale media gebeurt, leuk is. Laatst zei mijn oudste dochter: 'Het zou makkelijker zijn als niemand er eentje had'."
Telefoonverslaafd
De meeste kinderen in Nederland krijgen hun eerste mobiele telefoon rond de leeftijd van 9 tot 11 jaar. Ruim de helft van kinderen van 9 tot en met 13 jaar zegt in meer of mindere mate verslaafd te zijn aan hun mobiele telefoon, blijkt uit onderzoek van het NOS Jeugdjournaal uit 2023.
