'Lekkere timing hè?', zegt mijn hoofdredactrice als ze we plaatsnemen voor mijn contractbespreking. Daarnet feliciteerde ze me nog met mijn zwangerschap. Vervolgens hoor ik dat mijn contract niet wordt verlengd, ondanks dat ze blij is met mijn werk.
De reden? Ik moet er flink voor doorvragen, maar na een tijdje zegt ze geagiteerd: 'Je bent gewoon niet beschikbaar!'. Er is niets meer te zeggen. Vanwege mijn zwangerschap zou ik er inderdaad even niet zijn.
Het mag niet, maar het gebeurt
Het raakt me en ik moet naar buiten, frisse lucht inademen. Terug op de redactie roept mijn leidinggevende me. Ze wil de beslissing terugdraaien. Mijn contract wordt toch verlengd. Ik vind het verwarrend, maar ik ben blij met de financiële zekerheid, dus stem ermee in. Ze kan me alleen niet dezelfde functie beloven. Dat blijft onduidelijk tot het eind van mijn verlof. En dat is de tweede keer dat ik wordt gediscrimineerd vanwege mijn zwangerschap.
Als ik Rebecca Slee, redacteur Werk bij WOMEN Inc. vraag hoe zij hiernaar kijkt, zegt ze: 'Dit kan niet door de beugel. En dat ze flexibel wilden zijn in het aannemen van iemand anders voor de functie die vanwege jouw verlof vrijkwam. Het mag niet, maar het gebeurt. Dit is zwangerschapsdiscriminatie'.
Lees ook: Zwangerschapsdiscriminatie: 'Ik kon de helft van mijn salaris inleveren óf vertrekken'
Beoordelingsgesprek
Ook Julie (37) kreeg ermee te maken. Haar leidinggevende verraste haar tijdens haar jaarlijkse beoordelingsgesprek met de vraag: 'Hoe denk je dat straks te gaan doen?' Op dat moment was ze zwanger van haar tweede kind. Julie: 'Volgens haar zou ik met twee kinderen mijn functie niet meer goed kunnen uitvoeren. Terwijl ik alleen maar goede beoordelingen heb gehad'.
Zo kreeg ze te horen dat haar functie er anders uit zou gaan zien. 'Dat heeft me heel erg pijn gedaan en ik blokkeerde daar zo erg van dat ik zelfs een tijd ziek thuis heb gezeten.'
Vertrekregeling
Ze zocht steun bij een juridisch onderlegde vriendin. 'Zij liet mij zien dat dit niet mocht. En dat ik voor mezelf moest opkomen in plaats van mijn baan moest opzeggen, want dat wilde ik eigenlijk het liefst doen.'
Uiteindelijk kreeg ze een vertrekregeling en inmiddels heeft ze een andere baan. 'Het heeft me veel moeite gekost om weer vertrouwen te krijgen in een werkgever. Het hielp dat mijn nieuwe werkgever heel goed reageerde op mijn derde zwangerschap. Zo kon ik gewoon mijn werk goed blijven doen.'
Op mannen gericht
Hoe kan het nog steeds zo vaak misgaan? 'Er zijn voldoende wetten om zwangere vrouwen te beschermen', zegt Slee. 'Maar het gaat mis bij de implementatie. Iedere werkgever zou een beleidsplan moeten hebben dat ze erbij kunnen pakken zodra een werknemer zwanger is. Zodat ze allebei weten welke rechten en plichten er zijn en welke stappen moeten worden gezet.
Maar we merken dat de arbeidsmarkt nog steeds erg gericht is op de man. Alles wat rond een vrouw speelt, wordt vaak gezien als 'extra', wordt vergeten of naar de achtergrond gedrukt.'
Lees ook: Werkgevers vaak niet bewust van plichten naar zwangere werknemers: 'Te veel vrouwen nog benadeeld'
Gezien de werkdruk
Anna (34) kreeg ermee te maken toen ze ouderschapsverlof wilde opnemen. Ze was storemanager van een winkel met een miljoenenomzet en gaf leiding aan een team van twintig werknemers.
Anna: 'Mijn baas vond het gezien de werkdruk onverstandig voor mij dat ik het werk in vier dagen ging doen, in plaats van vijf dagen. Dat bevreemdde mij. Ze had al voor mij besloten! Terwijl ik alleen maar goede cijfers draaide en nooit te beroerd was om extra werk te doen, ook tijdens mijn zwangerschap'.
Machteloos
Anna kreeg andere functies aangeboden, met minder salaris en meer reistijd. 'Langer reizen zag ik niet zitten met een baby thuis. Ik voelde me zo machteloos. Ze hebben geen idee wat dit met iemand doet. Ik voelde me niets meer dan een pion.
Mijn werk is belangrijk voor mij en ineens wordt alles wat ik daarin heb opgebouwd onder mijn voeten vandaan getrokken. En waarom? Van één dag in de week minder werken gaat mijn team echt niet slechter presteren.'
Oprotpremie
Anna had een rechtsbijstandverzekering en schakelde een jurist in. Die stuurde aan op een rechtszaak, want haar rechten werden geschonden. Het bedrijf reageerde met een 'oprotpremie' en geheimhoudingsplicht. 'Ik nam het aan, want het gaf me rust dat ik niet direct na mijn verlof hoefde te solliciteren. Liever had ik mijn baan gehouden voor vier dagen in de week, maar door dit aanbod verloor ik al mijn vertrouwen in het bedrijf. Zo ga je niet met een zwangere werknemer om.
Het gaf zoveel extra stress. En dat terwijl ik zwanger was en de groei van mijn kind werd gemonitord in het ziekenhuis omdat hij te klein was. Krankzinnig dat je dan zoiets in iemand zijn schoenen schuift. Daarbij had ik nooit gedacht werkloos te zijn als mijn baby werd geboren, daar was ik ook verdrietig over.'
Lees ook: Deze echo's krijg je tijdens je zwangerschap
Meer dan contractverlenging
'Het is absoluut niet de verantwoordelijkheid van zwangere vrouwen zelf', benadrukt Slee als ik vraag wat vrouwen hier tegen kunnen doen. 'Maar zolang werkgevers geen beleid maken, is het slim om jezelf goed in te lezen.
Zo kun je jouw werkgever attenderen op jouw rechten en het benoemen als die worden geschonden. Zwangerschapsdiscriminatie gaat over meer dan een contractverlening. Je kunt er voor, tijdens of na je zwangerschap mee te maken krijgen.'
Checklisten
Zo mag je tijdens een sollicitatiegesprek niet worden gevraagd of je van plan bent zwanger te worden, promotiekansen missen vanwege je zwangerschap en heb je recht op een geschikte kolfruimte. Het zijn slechts een paar voorbeelden.
Slee: 'Op de site van WOMEN Inc. hebben we handige checklists staan, voor werknemers en voor werkgevers. En gebeurt het toch, dan kun je achteraf een melding maken bij het College voor de Rechten van de Mens. Dan onderzoeken zij jouw ervaring en kun je alsnog je gelijk halen.'
De namen van de interviewkandidaten zijn geanonimiseerd. De echte namen zijn bekend bij de redactie.
