'Als ik Marga voor het eerst ontmoet, op een van de zwangerschapscursussen die ik geef, zie ik een vrolijke, positieve vrouw, zwanger van haar eerste kind. Marga wil misschien wel een doula, laat ze weten. Ik weet dan nog niet waarom. ,,Laten we een keer een gesprek hebben", stel ik voor.
En niet lang daarna zit ik bij Marga en haar vriend Thom thuis. Ik leg uit wat ik als doula doe en vraag naar hun wensen en verwachtingen. En dan vertelt Marga me over haar verleden. Het is een zeer heftig verhaal, over de verkrachtingen die ze als kind heeft meegemaakt. Door dit ernstige misbruik is ze zo getraumatiseerd dat ze sinds haar puberteit dagelijkse herbelevingen heeft gehad.
Tijdens zo'n herbeleving raakt ze weg, gaat over naar een andere realiteit waarin het misbruik nog gaande is en ze het opnieuw beleeft. Hierdoor was normaal functioneren voor haar lange tijd onmogelijk. Als jongvolwassene had ze zo weinig kwaliteit van leven dat ze op het punt kwam dat er nog maar twee opties waren. De eerste was een zeer zwaar en intensief behandeltraject om te leren omgaan met die herbelevingen. Mocht dat niet slagen, dan restte voor hen nog slechts één optie: naar de levenseindekliniek.
Rillingen over mijn rug
Ik luister naar Marga's verhaal met rillingen over mijn rug. Het gegeven dat ze hier voor me zit, zwanger van haar eerste kind, betekent dat het behandeltraject is geslaagd. Dat betekent natuurlijk niet dat de trauma's zijn uitgewist, ze zal er haar leven lang last van houden. Maar ze heeft ermee leren omgaan en dat is zeker ook te danken aan de steun van Thom, haar partner met wie ze al samen is voor ze aan het traject begon.
Ik leer Marga kennen als een sterke vrouw die ondanks alles wat ze heeft meegemaakt positief in het leven staat. Na haar behandeltraject heeft ze een hbo-opleiding afgerond en nu werkt ze als onderzoeker. Toen zij en Thom een kinderwens kregen, zijn ze in een iui-traject beland.
Voorkomen nieuw trauma
Inmiddels is Marga zes maanden zwanger en is ze op zoek naar begeleiding tijdens de bevalling om te voorkomen dat er tijdens de bevalling een nieuw trauma ontstaat. De kans is zeer reëel dat ze een herbeleving zal krijgen. Dan zal Thom een belangrijke rol spelen. Hij weet precies wat hij wel en niet moet doen, kent de tools die zij heeft geleerd en kan haar met de juiste oefeningen terughalen naar het nu.
Maar, zo zegt Marga, ze heeft ook iemand nodig die bewaakt dat tijdens zo'n herbeleving de zorgverleners stoppen met wat ze aan het doen zijn want dit zou een nieuw trauma creëren. En ze wil weten op welke manier ze kan bevallen waardoor de kans op een herbeleving geminimaliseerd wordt. Het raakt me dat ze hiervoor mijn hulp inroept en ik weet één ding zeker: ik ga alles op alles zetten.
Lees ook: Lynns bevallingsverhaal: 'Ik krijg een klinische doula, die is er voor speciale gevallen'
Veel vertrouwen
Als Marga wil, kan ze een geplande keizersnee krijgen, zo heeft de gynaecoloog haar beloofd. Ook tijdens de bevalling mag ze op elk moment zeggen dat ze wil stoppen en dan wordt het alsnog een keizersnee. Maar dat wil ze niet. Marga heeft veel vertrouwen in haar lichaam en wil de natuur z'n gang laten gaan, ook omdat snelle, makkelijke bevallingen bij haar in de familie zitten.
Het tweede scenario dat met de gynaecoloog is besproken, is een ruggenprik. Hier voelt Marga wel voor, omdat het haar de pijn en misschien ook wel wat moeilijkheden bespaart. Tijdens een van onze gesprekken nemen we dit scenario door. Ik heb mijn twijfels, want stel dat een ruggenprik de persfase moeilijker maakt. Dan kan je in een situatie komen met meer en veelal onbekende mensen op je verloskamer, iets wat voor Marga angstig is. Bovendien is er het risico op een vacuümpomp. Een risico dat natuurlijk altijd bestaat, maar groter wordt in een moeilijke persfase.
Lees hier meer over de voor- en nadelen van een ruggenprik
Wat wil je het liefst?
Marga is gebaat bij rust, geen onbekende mensen en geen onverwachte onderzoeken en wil zo min mogelijk ingrepen. Als er iets fout gaat bij de gemaakte afspraken, betekent dat een extra trauma en zullen de gevolgen voor haar enorm, misschien zelfs wel fataal, zijn.
,,Tja, zo had ik het nog niet bekeken", zegt Marga als we de ruggenprik bespreken. We nemen andere mogelijkheden door. ,,Weet je wat ik het liefst zou willen?", zegt ze uiteindelijk. ,,Ik zou eigenlijk heel graag thuis bevallen, in bad. En alleen naar het ziekenhuis gaan als het echt niet anders kan." Samen stellen we stap voor stap het geboorteplan op waarin deze wens centraal staat. Met de verloskundige bespreekt Marga dat ze zo min mogelijk, en eigenlijk liever helemaal niet, aangeraakt, onderzocht en getoucheerd wil worden.
Met de gynaecoloog spreekt ze af dat ze zelfs in de persfase nog naar het ziekenhuis kan voor een ruggenprik. Persen met een ruggenprik gebeurt normaal gesproken niet omdat het lastiger is om zonder gevoel in het onderlijf te persen, maar voor Marga wordt een uitzondering gemaakt.
Geboorteplan is klaar
En dan ligt het geboorteplan klaar, is het bad in huis en is het wachten tot de bevalling begint. Op een nacht krijg ik rond half vijf een telefoontje: het is zover. Ik rijd naar Marga en Thom en kom binnen als zij net heeft overgegeven – vaak een goed teken dat de bevalling aan het doorzetten in. Dat Marga tomatensoep had gegeten en dat het nogal een kliederboel is geworden, bezorgt haar en Thom veel lol. Hij heeft alles opgeruimd en ze ligt nu in een schoon bed, op zoek naar houdingen om de elkaar heftig opvolgende weeën op te vangen.
Lees ook: Hoe maak je een geboorteplan en wat kun je ervan verwachten?
Het bad staat al en is bijna vol. De verloskundige en de kraamzorg komen ongeveer tegelijk met mij binnen. Het lijkt allemaal goed te gaan, maar er is één puntje van zorg. Marga's vliezen zijn nu precies 24 uur geleden gebroken en volgens protocol moet ze naar het ziekenhuis als de ontsluiting nu niet goed op gang is gekomen. Om de ontsluiting te kunnen checken moet de verloskundige echter inwendig onderzoek doen en dat wil Marga niet.
Twijfels
Ik zie de verloskundige twijfelen. De afspraken over inwendig onderzoek zijn begrijpelijk en iedereen heeft ingestemd met het geboorteplan. Maar te lang blijven rondlopen met gebroken vliezen en zonder goede ontsluiting brengt een risico op infecties met zich mee, en daarmee een risico voor de baby.
Ze doet een voorstel: ze zal de ontsluiting niet controleren, maar ze wil naar het ziekenhuis om daar de bevalling af te maken. ,,Ik denk dat het goed is dat jullie dit samen even overleggen", zeg ik tegen Marga en Thom. Ik vraag of ze genoeg informatie hebben om een beslissing te kunnen nemen en of ze behoefte hebben aan een moment met elkaar. Op beide vragen is het antwoord 'ja' en de verloskundige en ik trekken ons terug. Marga en Thom hebben niet veel tijd nodig.
,,We willen thuisblijven", zegt Marga. ,,En ik wil heel graag in bad." De verloskundige knikt. ,,Oké", zegt ze. ,,Dan doen we het zo."
Duidelijke wens
Ik vind het mooi om te zien dat ze meegaat in deze heel duidelijke wens, ondanks het risico dat zij natuurlijk moet bewaken. Blijkbaar heeft ze genoeg vertrouwen in het verloop van de bevalling die, afgaande op de krachtige weeën, oergeluiden en rode konen van Marga, zeker op gang is gekomen.
Ik werp een blik op de klok. Het is bijna zeven uur en Marga neemt plaats in het bad. De weeën worden nog krachtiger en het duurt niet eens zo lang tot Marga persdrang krijgt. Ik zie dat ze weet wat ze moet doen en een oerdrang laait in haar op. Ze perst vol overgave tot na een tijdje de persdrang wat afneemt.
De verloskundige vraagt of ze toch de ontsluiting mag meten, en dat mag deze keer. Marga geeft aan dat ze met haar vingers al heeft gevoeld dat de baby daalt. De verloskundige voelt voorzichtig, er blijkt inderdaad sprake van volledige ontsluiting. Een paar persweeën later zegt Marga het hoofdje steeds te voelen, maar dat het alsmaar terug zakt. Inmiddels zijn we een uur onderweg.
,,Laten we het anders even op het bed proberen", stelt de verloskundige voor. Marga knikt, komt uit bad en gaat op het bed liggen. En daar wordt na nog een paar krachtige persweeën een kerngezond meisje geboren.
Lees ook: De ring of fire: wat is dit precies?
Te vroeg om te juichen
Vanbinnen ben ik blij, maar het is nog te vroeg om te juichen. Ook in deze fase zijn er belangrijke voorwaarden waaraan voldaan moet worden en in opperste concentratie sta ik paraat om die te bewaken. Marga heeft vooraf aangegeven dat zij de baby pas op haar buik wil hebben als ze zelf aangeeft dat ze daar klaar voor is.
Thom heeft zijn dochter aangepakt en zowel hij als de verloskundige hebben de natuurlijke neiging om haar bij de moeder te leggen. ,,Marga, geef jij aan als je haar op je buik wilt?", zeg ik snel. Marga zegt nog even te willen wachten waarop de verloskundige de baby droog dept terwijl Thom haar vasthoudt. De baby begint keurig te huilen. Marga kijkt toe en het duurt niet langer dan een paar seconden voor ze haar armen uitstrekt. ,,Kom maar." En dan legt Thom de baby bij haar neer en kijken ze samen naar hun dochter.
Nu de bevalling erop zit en de baby gezond en wel bij haar ligt, zie ik de kracht en energie wegvloeien bij Marga. ,,Wil je mijn etui aangeven?", vraagt ze aan Thom. In dat etui zitten haar tools, spullen die ze in haar handen moet houden en die haar een pijnprikkel geven om in het nu te blijven. Hij reikt het haar aan en met haar handen om enkele tools gesloten, praat ze met de verloskundige die haar vertelt dat er enkele hechtingen nodig zijn.
Kleine stapjes, niks overhaasten
Natuurlijk is ook dit vooraf besproken en Marga heeft aangegeven dat de verloskundige alles wat ze doet eerst moet benoemen – ik sta erbij om te zorgen dat deze afspraak tot in detail wordt nageleefd. Kleine stapjes, alles vertellen, niets overhaasten. De verloskundige doet het, maar toch raakt Marga weg, in een herbeleving. Ze heeft haar ogen open en lijkt alles te zien, maar ze is niet langer aanspreekbaar en reageert niet op ons.
Gelukkig weet Thom na al die jaren samen precies wat hij moet doen. Kalm blijft hij bij haar zitten en zegt, om haar terug te halen naar onze realiteit: ,,Marga, ik wil dat je kijkt naar het behang. Het behang van jouw slaapkamer in het huis waar wij nu wonen." Marga kijkt om zich heen en schrikt als ze mij ziet, een vreemd gezicht in de realiteit waarin zij zich nu bevindt.
,,Dat is Maaike", zegt Thom. ,,Die is te vertrouwen, zij mag hier zijn."
Lees ook: Intergenerationeel trauma: 'Ik wilde het trauma van mijn moeder niet doorgeven aan mijn kinderen'
Rekensommetjes
Hij vraagt haar om rekensommen op te lossen, eerst eenvoudig, dan steeds moeilijker. Als ze het antwoord niet weet, doet hij een stapje terug, maakt de vragen weer wat simpeler. Of hij vraagt haar weer om naar het behang te kijken. En dan weer een som. Bij een moeilijke som zie ik een voorzichtig lachje op haar gezicht terwijl ze precies het goede antwoord geeft. Ze is er weer. Ze kijkt naar Thom en dan naar de baby. Ik heb oneindig veel bewondering voor deze man die zijn vrouw op zo'n belangrijk moment met zoveel liefde helpt. In gedachten geef ik hem een lintje.
Ik blijf nog een tijdje om Marga en Thom te helpen en pas als ik zeker weet dat alles goed is, ga ik naar huis. Een paar dagen later ga ik op kraamvisite, nog een paar weken later volgt een nagesprek. Ik maak tijdens iedere geboorte foto's en video's, dus ook deze keer. ,,Ik weet niet of je ze wilt zien", zeg ik tegen Marga. Dat wil ze, heel graag zelfs. Op een groot scherm kijkt ze de video van de geboorte van haar dochter terug, meerdere keren achter elkaar. We zien haar even aarzelen en dan het meisje aanpakken.
Trots kijkt Marga naar het scherm en daarna naar de baby. Ik kijk intussen minstens zo trots naar haar. Iedere geboorte is bijzonder maar dat Marga en Thom me op dit beladen en tegelijk zo prachtige moment hebben toegelaten in hun leven, voelt als een enorme eer.'
Denk je aan zelfdoding, bel dan naar 113 of 0800-0113 (gratis) .
