IUI (intra-uteriene inseminatie)

Wat houdt IUI in?

IUI staat voor intra-uteriene inseminatie. Het is een vruchtbaarheidsbehandeling, bedoeld om zwanger te worden. Bij IUI wordt het zaad bewerkt en ingebracht in de baarmoeder. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor IUI als de man een verminderde zaadkwaliteit heeft. Ook lesbische stellen en alleenstaande vrouwen kunnen gebruikmaken van IUI. IUI is de meest toegepaste vruchtbaarheidsbehandeling in Nederland.

Lees ook: Een overzicht van alle vruchtbaarheidsbehandelingen

IUI met of zonder hormonen

Bij een IUI-behandeling heb je twee opties:

• Zonder hormonen. Je volgt je natuurlijke cyclus om op het juiste moment te insemineren.

• Met milde hormoonstimulatie. Hiervoor wordt vaak gekozen als onduidelijk is waarom een zwangerschap niet lukt. De hormonen stimuleren de groei van eiblaasjes en wekken de eisprong op. Het kan via pillen of injecties.

Lees ook: Waarom word ik niet zwanger?

Wanneer IUI?

Er zijn verschillende situaties waarin je kunt kiezen voor IUI:

• De man heeft een verminderde zaadkwaliteit.

• Je bent lesbisch of alleenstaand en maakt gebruik van donorzaad.

• Bij een onbegrepen vruchtbaarheidsstoornis. Er zijn dan bij vruchtbaarheidsonderzoeken geen afwijkingen gevonden. Lees ook: Bezoek aan de fertiliteitsarts, wat kun je verwachten?

• In je baarmoederhalsslijm (cervixslijm) zitten antistoffen tegen sperma.

• Het zaad van de man is ingevroren vanwege onvruchtbaarheid door ziekte of bestraling.

• Door seksuele problemen kun je niet op een natuurlijke zwanger worden.

Hoe gaat IUI precies?

Bij IUI krijg je via een dun slangetje zaadcellen in je baarmoeder ingebracht (inseminatie). De kans dat je zwanger wordt, is het grootst wanneer dit rond je eisprong gebeurt. Met ovulatietesten kun je het juiste moment voor de inseminatie bepalen. De dag van of de dag na een positieve ovulatietest is de beste dag om een inseminatie te doen. Je kunt de eisprong ook opwekken met hormonen. Zo kan het precieze moment van de eisprong worden bepaald.

Lees ook: Eisprong of ovulatie: zo verloopt dit moment in je cyclus

Op de dag van de inseminatie masturbeert de man en vangt hij zijn zaad op. In het laboratorium worden de goed beweeglijke zaadcellen van de niet-beweeglijke zaadcellen gescheiden. De goede zaadcellen worden via de baarmoederhals in je baarmoeder gebracht. Dit doet een echoscopist of gynaecoloog. De zaadcellen zijn dan al halverwege en moeten daarna op eigen kracht de eileider bereiken, om daar een eicel te bevruchten. Een inseminatie duurt een paar minuten en doet weinig tot geen pijn. Na 15 dagen kun je een zwangerschapstest doen.

Lees ook: 8 tips om (zelf) de kwaliteit van sperma te verbeteren

Ovitrelle bij IUI

Ovitrelle wordt vaak gebruikt bij intra-uteriene inseminatie (IUI) als onderdeel van een vruchtbaarheidsbehandeling om de eisprong te stimuleren. Het werkt als volgt:

1. 01.

   Stimulatie van de eicelrijping: In de weken voorafgaand aan de IUI-behandeling, kan de vrouw hormonen zoals FSH (follikelstimulerend hormoon) of hMG (humaan menopauzaal gonadotrofine) krijgen om de eierstokken te stimuleren en meerdere follikels (de zakjes die de eicellen bevatten) te laten rijpen.
   

2. 02.

   Toediening van Ovitrelle: Wanneer de arts ziet dat de follikels voldoende groot zijn en klaar om een eicel vrij te geven, wordt Ovitrelle toegediend. Dit is meestal een injectie van choriogonadotropine alfa, die een kunstmatige versie is van het natuurlijke hormoon hCG (humaan choriongonadotrofine). Ovitrelle helpt de rijpe eicellen om te ovuleren, wat betekent dat de eicellen uit de follikels vrijkomen.

3. 03.

   Tijdstip van de inseminatie: Na de injectie met Ovitrelle komt de eisprong meestal binnen 36 uur. De inseminatie (het inbrengen van het zaad van de man in de baarmoeder) wordt zorgvuldig gepland om samen te vallen met dit moment van de eisprong. Dit vergroot de kans dat het zaad de eicel bereikt en bevruchting plaatsvindt.

Ovitrelle wordt gebruikt om de eicellen in de eierstokken te laten rijpen en vervolgens de eisprong op gang te brengen, wat essentieel is voor de timing van de IUI-behandeling en het optimaliseren van de kans op zwangerschap.

Hoeveel procent zwanger na IUI?

Of je zwanger raakt van IUI, hangt van meerdere dingen af. Je leeftijd en (over)gewicht spelen een rol, net als de zaadkwaliteit. De kans dat het lukt is zo'n 6 tot 10 procent per behandeling. Van alle vrouwen die starten met IUI, raakt 20 tot 30 procent uiteindelijk zwanger. Als het niet lukt, is ivf vaak de volgende stap.

Lees ook: Hoe werkt een ivf-behandeling?

Seks na IUI-behandeling

Na de IUI-behandeling zijn geen speciale maatregelen nodig. Je kunt alle dagelijkse bezigheden hervatten. Je kunt ook zonder problemen seks hebben. Het kan zelfs zinvol zijn om binnen 2 uur na een IUI-behandeling een orgasme te krijgen. De bewegingen die je baarmoeder daardoor maakt, kunnen de zaadcellen helpen om makkelijker bij de eicel te komen. Dit vergroot de kans op bevruchting.

Welke bijwerkingen zijn er mogelijk bij IUI?

Je hebt kans op de volgende bijwerkingen:

• Infectie. De kans dat dit gebeurt is heel klein. Heb je koorts, buikpijn of een andere afscheiding dan normaal, trek dan aan de bel bij je arts.

• Gebruik je hormonen, dan kun je vocht vasthouden, misselijk worden en last hebben van stemmingswisselingen.

Wordt een IUI-behandeling vergoed?

IUI wordt vergoed vanuit de basisverzekering. Wel betaal je eigen risico. Voorwaarde is dat je niet ouder bent dan 42 jaar. Je hebt bovendien een verwijzing nodig van een arts of specialist. Een arts kijkt hoeveel behandelingen je nodig hebt. Dit aantal wordt vergoed. Meestal zijn dit 3-6 behandelingen. Als die niet leiden tot een zwangerschap, kun je starten met ivf.

Bij alleenstaande vrouwen of lesbische stellen wordt een IUI-behandeling vergoed vanuit een speciale subsidieregeling. De behandeling wordt dan niet bij de verzekering gedeclareerd.

Wat is het verschil tussen IUI en ivf?

Slaat de IUI-behandeling niet aan, dan wordt meestal gekozen voor ivf. Ook ivf (in-vitrofertilisatie) is een vruchtbaarheidsbehandeling. Hierbij vindt de bevruchting niet in, maar buiten het lichaam plaats. Er worden eicellen uit de baarmoeder gehaald en die worden handmatig bevrucht in een glazen bakje. Is dat gelukt? Dan wordt die bevruchte eicel (embryo) in de baarmoeder geplaatst. De kans dat je zwanger raakt is ongeveer 25 procent per behandeling.

Hier lees je alles wat je wil weten over ivf.

KIE en KID

KIE en KID zijn twee andere vormen van kunstmatige inseminatie, die veel op IUI lijken. KIE (kunstmatige inseminatie met sperma van de eigen partner) is de minst ingrijpende methode van de drie. Hierbij wordt het sperma hoog in de vagina ingebracht, bij de baarmoedermond. Deze behandeling heet ook wel zelfinseminatie. Vaak wordt hiervoor gekozen wanneer seks onmogelijk is, bijvoorbeeld door erectieproblemen. Meestal gebeurt zelfinseminatie thuis.

KID (kunstmatige inseminatie met sperma van een donor) is een variant op KIE. Het verschil is dat dit gebeurt met donorzaad. Wanneer er gebruik wordt gemaakt van ingevroren donorzaad, wordt meestal IUI gedaan.

KIE en KID geven gemiddeld 80 procent kans op een zwangerschap binnen een jaar.

Dit artikel is tot stand gekomen en goedgekeurd door artsen en andere (medische) deskundigen van het Ouders van Nu expertteam.

Bronnen: LUMC, Freya, Medisch Centrum Kinderwens