Je ziet het al gebeuren, je kind dat straks aan het kerstdiner met een vies gezicht de zorgvuldig bereide rollade van oma wegduwt. Of dat de familie met veelbetekenende blikken toekijkt hoe jij zwicht voor gedrein: laat de haricots verts maar staan liefje, neem nog wat patatjes.
Ouders van kieskeurige eters ervaren al meer stress tijdens het avondeten dan andere vaders en moeders, blijkt uit onderzoek gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Appetite, en bij het kerstdiner ligt de lat - en daarmee de stress - nog hoger.
Lees ook: Elke maaltijd een strijd? Tips voor moeilijke en kritische eters
Laat het even los
Maak jezelf niet gek, zegt psycholoog Rosalie Mourmans. 'Het belangrijkste is om de druk van de ketel te halen.' Mourmans onderzoekt aan Maastricht University het eetgedrag van kinderen en weet alles over moeilijke eters.'Regels die je normaal belangrijk vindt, zoals 'drie happen eten' of 'bord leeg', kun je met de feestdagen beter loslaten.'
Sowieso werkt strijd over eten averechts, daarover zo meer. 'Het gaat met kerst meer om het samenzijn, de sfeer aan tafel, de gezelligheid en de gesprekken dan dat er groenten in gaan.'
Probeer het positief te zien: het kan juist nieuwe mogelijkheden bieden, zo'n kerstdiner. 'Als je met de hele familie samen eet, worden de kinderen vaak gezellig bij elkaar gezet. Misschien zitten er neefjes en nichtjes tussen die wel met smaak alles eten, en dan gaan die sperzieboontjes er toch ineens in. Want zien eten, doet eten', weet de psycholoog.
Lees ook: Kerst met kinderen, zo voorkom je stress
Zien eten doet eten
Ook als je kind niet veel verder komt dan het eten heen en weer schuiven op z'n bord, is dat geen reden voor frustratie. 'Het draait niet allemaal om die hap. Het is ook het kijken, ruiken, aanraken van eten. Dat is al belangrijk om eindelijk tot eten te komen. Het is een kwestie van gewenning. Het is soms nodig om iets tot wel twintig keer aan te bieden voordat een kind het wil eten. En dan nog hoeft het niet alles te lusten; wij lusten ook niet alles.'
Om er toch voor te zorgen dat een kind wél wat eet, kan het handig zijn om hem of haar al vroeg bij het kerstdiner te betrekken. 'Ga je naar een restaurant? Bekijk dan samen alvast het menu, doe aan verwachtingsmanagement. Eet je thuis? Blader samen door die mooie kerstmagazines vol recepten. Laat ze daar iets uit kiezen. Doe samen boodschappen, laat ze helpen bij de voorbereiding. Door ze dat stukje autonomie te geven, zijn ze vaker bereid om iets te proeven.'
Zelfs bij gerechten op tafel waar ze geen invloed op hebben gehad - die eerder genoemde rollade van oma bijvoorbeeld - kun je kinderen erbij betrekken, zegt Mourmans. 'Dan laat je Pietje opscheppen voor iedereen, en dan zie je dat zo'n kind toch ook vaak iets op z'n eigen bord legt.'
Lees ook: Stress aan tafel? Slimme tips en gadgets voor moeilijke eters
Eén veilig bijgerecht
Als tante Toos en oom Rob erop staan om voor het hele kerstdiner te zorgen, kun je wellicht wel afspreken dat er minimaal één 'veilig' bijgerecht op tafel komt. 'En als dat niet haalbaar is, spreek af dat je zelf zo'n bijgerechtje meeneemt. 'Safe food', zoals we dat noemen, is iets waarvan je zeker weet dat je kind het lust', zegt de onderzoeker.
'Poffertjes of kipnuggets gaan er vrijwel altijd wel in. Liever gezond? Komkommer lusten veel kinderen ook. Desnoods snijd je dat samen uit in de vorm van sterren, zo ziet het er toch feestelijk uit.'
Jij bepaalt wat er op tafel komt en wanneer, je kind bepaalt hoeveel het eet
Rosalie Mourmans psycholoog
Wat er ook gebeurt, 'de strijd aangaan is een absolute no-go'. 'Je wilt voorkomen dat eten een negatieve bijsmaak krijgt', legt ze uit. 'Ouders willen graag een magische oplossing om hun kind te laten eten, maar die is er helaas niet. Dat kan frustrerend zijn. Een kind heeft er op de lange termijn het meest profijt van als eten in een prettige setting gebeurt. Jij bepaalt wat er op tafel komt en wanneer, je kind bepaalt hoeveel het eet.'
Lees ook: 7x kindvriendelijke recepten voor het kerstdiner
Haal de druk eraf
Hoe je omgaat met scheve gezichten aan tafel? 'Als je al aan ziet komen dat een familielid commentaar zal hebben op het kind of hoe jij het aanpakt, probeer die vooraf alvast in te lichten. Weerleg aan tafel de focus van het niet willen eten naar het 'ontdekken': zo haal je de druk ervan af, maar blijft eten wel een positief, nieuwsgierig onderwerp aan tafel.'
Hoe je dat aanpakt? 'Neem het kind mee in wat je ziet en proeft en ruikt: 'Kijk dat zijn de boontjes die oom Rob heeft gemaakt, ik denk dat ze knapperig zullen zijn, wat denk jij?' of 'Dit ruikt lekker kruidig, welke geur herken jij?' en 'Welke kleur vind je het mooist op je bord?'', zegt Mourmans. 'Als er een teleurgestelde oma is omdat een gerecht niet in de smaak viel, dan is dat jammer maar het is belangrijker dat je kind voelt dat het er met kerst bij hoorde en dat het gezellig was, dan die paar extra happen.'
