Even voorstellen: Mignon Baane (36, huidtherapeut en oprichter van tassenmerk Wood & Cricket) en Chris Koehler (36, consultant gezondheidszorg) wonen met hun kinderen Emma (5) en Semme (2) in Lomé, de hoofdstad van Togo.
Chris: 'Ik kom van oorsprong uit Togo; op mijn tiende zijn we naar Nederland gekomen. Mignon heeft altijd geweten dat ik op een dag terug wilde naar het land, om iets terug te doen. Ik voel het echt als een plicht om hier te helpen; om mensen hier aan het werk te krijgen.'
Lees ook: Dirk en Feikje emigreerden met hun jonge gezin naar Spanje: 'We fantaseerden hier al lang over'
Groter dan Alphen
Mignon: 'Ik heb dit idee altijd omarmd, maar toen de kinderen kwamen, werd het ook voor mij sterker. We merkten dat onze dochter Emma behoorlijk worstelde met haar huidskleur. Ze vertelde me regelmatig dat ze ook wit wilde zijn en lange blonde haren wilde hebben.
Ik was erop voorbereid dat ze op een dag vragen zou krijgen over haar uiterlijk, maar dat ze zich er al zo jong zorgen over zou maken, vond ik echt wel heftig. Chris en ik besloten dat de tijd rijp was om de kinderen te laten zien dat de wereld groter was dan Alphen aan den Rijn, waar we woonden.'
Bij de evenaar
Chris: 'We hebben Emma uitgelegd waarom er in Nederland vooral witte mensen wonen en in Afrika zwarte. Dat het gewoon een kwestie van pigment is, maar dat we in de basis hetzelfde zijn. Laatst zei ze nog: 'Omdat we nu dichter bij de evenaar wonen, zien mensen er meer uit als jij, hè papa?' Doordat ze nu ziet nu dat mensen er overal op de wereld anders uitzien, is haar idee van wat mooi is veranderd. Nu vindt ze zichzelf ook mooi en ze is trots op zichzelf. Dat is prachtig.'
Lees ook: Soraja pleit voor natuurlijk haar: 'Zagen mijn kinderen zelf maar hoe mooi hun krullen zijn'
Eerst een maand wennen
Mignon: 'Neemt niet weg dat het best wel een ding was om uit Nederland te vertrekken hoor. Voor Semme, die natuurlijk nog echt klein was, ging het allemaal redelijk vanzelf, maar Emma hebben we lang voorbereid op de verhuizing en haar bij elke stap in het proces betrokken. Toen we vertelden dat de kat thuis zou blijven, viel het kwartje echt, haha. Het 'voordeel' was dat vrienden van ons met hun kinderen naar Bali zijn verhuisd. We hadden dus wat ervaringen om aan te refereren; ze was niet de enige die iets megaleuks ging doen.
Chris: 'Voor de daadwerkelijke verhuizing waren we al een maand in Togo geweest. Toen heeft ze ons huis gezien en zijn we al naar haar nieuwe school geweest. Ze gaat naar de school waar ook onze nichtjes op zitten. Het is een privéschool, wat luxer klinkt dan het is. We hebben vooral gekeken of het onderwijs aansluit op het Nederlandse systeem, want ooit gaan we immers terug.
Voor Emma had de overgang echter niet groter kunnen zijn: ze keerde zich in de eerste maanden hier heel erg af van school en de juf, maar ook van onze familie, waar we veel mee doen en de eerste maanden mee samenwoonden. Ze wilde er niks van weten. Niet gek ook, want iedereen spreekt hier Frans en Mina, de Togolese taal, dat kon zij nog niet.'
Lees ook: Tweetalig opvoeden, hoe pak je dat aan?
In druk verkeer naar school
Mignon: 'Poeh ja, dat was een periode waarin ik me echt heb afgevraagd of we er wel goed aan hadden gedaan. De taal was een grote blokkade voor Emma. Ze hield zich, letterlijk en figuurlijk, stevig aan mij vast en dat was pittig, omdat ik zelf ook nog zo erg mijn draai moest vinden. En het honderd graden was, haha.
We probeerden in eerste instantie zo veel mogelijk ons Nederlandse ritme vast te houden, en onze eigen gezinsdingen te blijven doen, zoals samen ontbijten op zondag, maar merkten al snel dat dat niet altijd vol te houden was. We moesten echt een nieuw leven en ritme ontwikkelen met elkaar. Niet in de laatste plaats omdat de school hier tussen 7 en 8 uur 's ochtends begint – dat is echt haasten, hoor.
In Nederland stapten we op de fiets en waren we binnen vijf minuten op school, maar hier zit je twintig minuten in de auto in heel druk verkeer. Dat was wel even wennen. Maar in het weekend laten we de boel de boel. Het strand is heel dichtbij en we liggen zo in het zwembad; en dat is niet alleen voor de kinderen heerlijk.'
Vloeiend Engels
Chris: 'In Togo gaan dingen, op z'n zachtst gezegd, heel anders dan in Nederland. We wilden Semme drie dagen per week naar de crèche brengen, zoals we dat gewend waren, maar zo gaat dat niet hier. Hier is de crèche voorbereidend onderwijs. Hij gaat dus, net als zijn zus, elke dag naar 'school' en leert allerlei dingen die hij later op school kan gebruiken, zoals het alfabet.
Dat was voor ons even wennen, maar hij vindt het er geweldig en leert ontzettend veel: vanochtend hoorde ik hem nog in vloeiend Engels aan zijn vriendje Hakim vertellen dat hij nieuwe schoenen heeft. Ook Emma heeft haar draai inmiddels helemaal gevonden, gelukkig. Nu ze de taal een beetje spreekt en vriendinnetjes heeft, gaat het beter.
Oma op afstand
Wij zijn ook geland, er is weer ademruimte. Dat kostte ons een half jaar, dus we waren het er al snel over eens dat een jaar in Togo te kort zou zijn. We besloten langer te blijven, al vond Mignons moeder dat heel moeilijk.'
Mignon: 'Zij woonde bij ons om de hoek en was gewend om de kleinkinderen regelmatig te zien. Dat ik haar dat heb afgenomen, want zo voelt dat, maakt de hele emigratie voor mij echt lastiger. Maar ze ziet hoe goed we het hebben hier en heeft er nu vrede mee dat we een tijdje niet in de buurt zijn. Bovendien staat er tegenover dat Chris' moeder haar kleinkinderen nu voor het eerst in haar leven wél dichtbij heeft en nu echt kan ervaren wat het is om oma te zijn. En dat is ook wat waard.'
Lees ook: Waarom oma's zo ontzettend dol zijn op hun kleinkind
Geen speeltuinen
Chris: 'Ze worden vreselijk verwend! Mijn moeder heeft vijf jongens en is dolblij dat er nu een meisje is met wie ze lekker kan tutten en make-uppen. Ze heeft maar kort in Nederland gewoond; ze moest ze haar goedlopende bedrijf in Afrikaanse stoffen achterlaten, maar verpieterde in Nederland. Mijn ouders zijn gescheiden en na negen maanden was ze weer terug in Togo. Het bedrijf leidt ze nog steeds.'
Mignon: 'Emma speelt veel bij haar oma en met familie, maar wel thuis en in de tuin. Buitenspelen, zoals in Nederland, dat kan hier minder makkelijk. Er zijn geen speeltuinen of plekken die echt ingericht zijn op kinderen; een kinderstoel of verschoningsplek zul je nergens vinden, haha. Dat mis ik wel aan Nederland, net als fietsen. Gewoon de kinderen in het stoeltje hijsen en naar de kinderboerderij, vriendinnen zien, een beetje hangen. Dat ultieme, typisch Nederlandse gevoel van gezelligheid, dat hebben we hier wel een stuk minder.'
Bedelende kinderen
Chris: 'Togo is weliswaar niet bepaald ingesteld op kinderen, maar wél een mooi en heel leerzaam land om in op te groeien. Het is een democratie, er is een basis aan zorg en scholing en er is gelukkig geen honger, maar de verschillen tussen arm en rijk zijn groot. Dat zien de kinderen elke dag.
Bij elk stoplicht waar we stilstaan staat een kind te bedelen, al dan niet in opdracht van een volwassene. Semme gaat dan vrolijk zwaaien, maar voor Emma is het moeilijk, ook omdat ze weet dat deze kinderen niet naar school gaan, zoals zijzelf, omdat ze geld moeten verdienen voor hun ouders.'
Lees ook: Steeds meer gezinnen hebben moeite met rondkomen: hier kun je terecht
Niet één grote happy place
Mignon: 'Ik vind het wonderbaarlijk om te zien hoe blij en gelukkig mensen hier kunnen zijn, terwijl ze, in westerse ogen, misschien weinig hebben. We stellen onszelf steeds vaker de vraag: wat is rijkdom nou precies? Ik vind het heel waardevol dat onze kinderen dit ook ervaren.
We hebben ons natuurlijk afgevraagd of we ze al zo jong moeten blootstellen aan deze grote ongelijkheden, maar we denken dat je niet vroeg genoeg kunt leren dat de wereld nou eenmaal niet één grote happy place is. Bovendien zien we tot nu toe dat het leven hier echt een verrijking voor ze is. Ze zijn erin geslaagd te wortelen in een compleet ander land en dat heeft ze superveel zelfvertrouwen gegeven. Daar ben ik trots op.
Beschermde jeugd
Wij doen het een beetje zoals beschreven wordt in het kinderboek Coco kan het! van Loes Riphagen: hop, springen, gáán! En zelf ontdekken. Dat heb ik hier echt geleerd. Kinderen gaan gewoon overal mee naartoe en ouders passen zich echt niet aan hen aan. Dat is echt wel even iets anders dan mijn beschermde jeugd in Alphen aan den Rijn.
Chris: 'Ik heb op veel verschillende plekken op de wereld gewoond en dat heeft me een brede blik op de wereld gegeven. Ik gun dat mijn kinderen ook en zie het zelfs al gebeuren.'
Lees ook: Happy family? Dit zijn de beste landen ter wereld om je kind op te voeden
Leren helpen
Chris: 'De kinderen ondervinden hier weliswaar aan den lijve dat de wereld een oneerlijke plek is, maar wij proberen dat een positieve draai te geven. We vertellen ze dan dat je altijd je best moet doen om hem eerlijker te maken en dat wij dat ook proberen. We willen hier niet alleen wonen, maar ook bijdragen aan onze directe omgeving.
Zo help ik bedrijven op weg als consultant en ben ik Wegenwachtbedrijf Moga gestart. Want als je hier met pech langs de kant van de weg komt te staan, is er niemand die je komt helpen. Dat hebben we zelf ervaren, haha. Maar Mignon doet eigenlijk het belangrijkste werk, zij creëert direct en indirect werkgelegenheid voor veel mensen.'
Tassen van Afrikaanse stoffen
Mignon: 'Ik ben een tassenmerk begonnen. We maken grote handgemaakte tassen van Afrikaanse stoffen. Alle materialen komen uit Togo zelf, net als de mensen die ze maken. Er werken steeds meer mensen mee, dat is echt heel tof. En daardoor kunnen ze verder, zo wil een van onze naaisters binnenkort haar eigen naaiatelier openen. Dat maakt me blij.
Het is wel zoeken hoor, een bedrijf beginnen in een totaal ander land, maar heel leuk en spannend. Voorlopig zitten we hier dus nog wel; er is nog zo veel te doen en te beleven. Alleen al wakker worden 's ochtends is een avontuur: we horen overal vogels en aan de voorkant van het huis de geluiden van de man die 's ochtends graan komt malen voor de mensen in de wijk.
Als het 's nachts heeft geregend, is het helemaal lekker opstaan, dan is het nog koel en ruikt het heerlijk buiten. We hebben hier heel vaak een vakantiegevoel. En dat zijn de dingen die je onthoudt, als je later op je tachtigste samen op een bankje zit terug te kijken, denk ik. Ik zeg daarom tegen iedereen die het wil horen: als je de mogelijkheid hebt om een tijdje iets totaal anders te doen of ergens anders te wonen, doe het!'
Meer weten over Mignons tassen? Kijk op woodandcricket.com of volg haar op Instagram via @woodandcricket. Mignon heeft ook een Insta-pagina met verhalen van jonge gezinnen die ook emigreerden: @dutchies_emigreren
