Wat is een peetouder?
Het peetouderschap komt oorspronkelijk uit de rooms-katholieke kerk en heeft te maken met de doop van een kind. Die doop vindt meestal enkele weken tot maanden na de geboorte plaats. Tijdens de ceremonie in de kerk beloven één of twee peetouders het kind te begeleiden in zijn leven en te helpen bij zijn geloofsontwikkeling. Ze worden daarmee een soort 'geestelijke ouder', die meegroeit met het kind.
Wat betekent het peterschap en meterschap?
In het katholieke geloof wordt er weleens gesproken over een peter en meter. Die woorden komen indirect uit het Latijns. Peter komt namelijk van 'pater', wat in het Latijns 'vader' betekent. En meter komt van 'mater', wat in het Latijns moeder betekent.
Tijdens de doop van een kind zijn de peter en meter getuigen. Veel kerken stellen als voorwaarde dat de peetouders zelf gedoopt zijn en de eerste communie hebben gedaan, zodat ze de betekenis van het geloof kunnen doorgeven.
Kun je ook peetouders hebben als je niet gelovig bent?
Dat kan zeker. Het peetouderschap is niet juridisch vastgelegd (en heeft ook geen enkele juridische status of rechtsgevolg), dus als je niet gelovig bent, kun je in principe iedereen benoemen tot een peetoom of peettante van je kind.
Denk bijvoorbeeld aan een opa en oma of een oom en tante. Meestal zijn het dierbaren die erg belangrijk voor jou en je kind zijn.
Wat houdt de rol van een peetouder in?
De rol van een peetouder kun je op verschillende manieren invullen. Volgens de katholieke kerk hoort de peetouder het kind te helpen groeien in geloof en levenswijsheid. Maar als je niet religieus bent, bepaal je samen met de peetouders hoe jullie het peetouderschap invullen:
Een actieve rol: Sommige ouders kiezen ervoor dat een peetoom of peettante een actieve rol in het leven van hun kind speelt. De peetouders zijn bijvoorbeeld bij alle verjaardagen van de partij, komen regelmatig langs bij het gezin of ondernemen uitstapjes met hun peetkind. Het idee is dat ze een vertrouwensband opbouwen. Leestip: 'Verwend? Mijn kind? Hoezo?'
Symbolische titel: Voor anderen is het peetouderschap meer een symbolische titel. De peetvader of peetmoeder is dan vooral een vertrouwenspersoon of 'extra volwassene' voor het kind, die er is als steunfiguur, maar zonder verplichtingen.
Hoeveel peetouders mag je kind hebben?
Bij een katholieke doop zijn meestal twee peetouders getuige van een doop. Hierbij wordt het peetouderschap schriftelijk vastgesteld in de kerk.
Als je het peetouderschap buiten de kerk regelt, gelden er geen vaste regels. Het is vooral een persoonlijke of symbolische afspraak tussen jou als ouder en de peetouder(s), zonder juridische afdwingbaarheid. Je kunt dus zelf bepalen hoeveel peetouders je kind krijgt.
Ben je als peetouder automatisch ook voogd?
Vroeger werd je als peetouder vaak automatisch verantwoordelijk voor een peetkind als zijn ouders kwamen te overlijden. Nu is dat niet meer zo. Als peetvader en/of peetmoeder ben je dus niet automatisch voogd van een minderjarig peetkind als het wees wordt. Peetouders hebben geen wettelijke voogdij.
Wil je dat een peetouder ook de officiële voogd van je kind wordt als jou iets overkomt? Dan moet je dit zelf vastleggen in het Centraal Gezagsregister op rechtspraak.nl. Dit is gratis en kan digitaal geregeld worden. Zo weet je zeker dat de voogdij goed juridisch geregeld is.
Let wel op: de voogdij wordt pas van kracht na het overlijden van de ouder én na de aanvaarding door de aangewezen persoon.
Wat is het verschil tussen een peetouder en een voogd?
Er zijn belangrijke verschillen tussen het peetouderschap en voogdij:
Aan welke juridische eisen moet een voogd voldoen?
De benoeming van een voogd wordt na het overlijden van de ouder door de rechtbank bevestigd, voordat de voogdij formeel van kracht wordt. Het ligt eraan welke juridische eisen aan een voogd worden gesteld.
Wil je één voogd aanwijzen? Dan…
… mag de voogd geen belangenconflict hebben met het kind.
…mag de voogd geen ernstige geestelijke ziekte hebben.
…mag de voogd niet onder curatele staan.
…moet de voogd ouder zijn dan achttien jaar.
…moet de voogd in staat zijn om het gezag uit te oefenen.
…moet de voogd eerst de benoeming tot voogd accepteren, voordat hij of zij de voogdij krijgt.
Wil je twee personen als voogd aanwijzen? Dan…
…gelden dezelfde voorwaarden als voor één voogd.
…moeten beide voogden samen een duurzame relatie hebben (twee afzonderlijke personen zonder onderlinge relatie kunnen niet samen als voogden optreden).
…moeten beide voogden ook een persoonlijke band hebben met je kind.
…voeden beide voogden je kind samen op.
…moet je kind kunnen opgroeien in een veilige en vertrouwde omgeving bij beide voogden.
… beoordeelt de rechter een verzoek tot gezamenlijke voogdij alleen als er daadwerkelijk een voogdij-verzoek bij de rechtbank wordt ingediend door twee verzorgers (een aanwijzing van een voogd via het Centraal Gezagsregister wordt niet door de rechter getoetst).
…kan een rechter het verzoek tot gezamenlijke voogdij afwijzen als het belang van het kind bij toewijzing in gevaar komt.
Wist je dat een voogd niet altijd een persoon hoeft te zijn? De rechter kan ook een door de overheid gecertificeerde jeugdbeschermingsinstelling tot voogd benoemen.
Hoe vraag je iemand om peetoom of peettante te worden?
Het peetouderschap kan een enorme eer zijn. Maak er dus iets bijzonders van als je iemand als peetvader en peetmoeder vraagt en doe het op een persoonlijke manier. Bijvoorbeeld met:
Een persoonlijke brief of kaart: schrijf waarom de persoon zo belangrijk voor je is en wat het voor je betekent als hij of zij peetouder van je kind wordt.
Een symbolisch cadeau: geef tijdens de zwangerschap uit naam van je kind een foto of boekje met de tekst 'Wil jij mijn peetouder worden?'.
Een humoristisch 'peetouderpakket': met oordoppen voor de babyfase, een fles wijn voor de puberteit en een fotolijstje voor alle toekomstige herinneringen.
Wat je manier ook is, het belangrijkste is dat je eerst goed nadenkt over je verwachtingen. Wil je dat de peetouder veel tijd met je kind doorbrengt of gaat het vooral om een symbolische titel? Een open gesprek vooraf voorkomt misverstanden later.
Kun je het peetouderschap ongedaan maken?
Het hangt van de situatie af of je het peetouderschap ongedaan kunt maken. Bij een kerkelijke doop wordt het peetouderschap officieel vastgelegd in het doopregister van de parochie. Die registratie kun je niet laten verwijderen of aanpassen. Zelfs als het contact tussen de ouders en peetouders verbroken wordt, blijft de vermelding bestaan. Goed om te weten: deze registratie heeft alleen een kerkelijke betekenis, geen burgerrechtelijke.
Bij een niet-kerkelijk peetouderschap ligt het anders: daar gaat het om een persoonlijke afspraak. In dat geval kun je het peetouderschap altijd in overleg beëindigen of een nieuwe peetouder vragen. Omdat er geen juridische verplichtingen aan verbonden zijn, hoef je het nergens officieel te melden.
Waar moet je nog meer aan het denken met het peetouderschap?
Een goede communicatie is belangrijk voor een fijne samenwerking tussen ouders en peetouders. Denk hier dus ook aan:
Bespreek samen wat jullie belangrijk vinden.
(Hoe vaak ziet de peetvader of peetmoeder je kind? Wat is de rol bij verjaardagen of feestdagen? En hoe betrokken wil de peetouder zijn?)Wees open naar elkaar.
(Soms verandert de band met de peetouder in de loop der jaren. Blijf daarom met elkaar praten over wat goed voelt, wat betreft het peetouderschap.)Bedenk dat het peetouderschap vrijwillig is.
(Peetouders hebben geen wettelijke verplichtingen en mogen zelf invullen hoe ze hun rol vormgeven).
Bronnen: KRO NCRV (2), Parochiewillibrord, Jeugd en Gezin Utrecht, Rijksoverheid, Rechtspraak.
