Steven Pont is ontwikkelingspsycholoog, gezinstherapeut en oprichter van opvoedplatform nul18.nl. Hij geeft een kijkje in de psyche van het kind.
Hou je in
Ieder kind vertoont weleens moeilijk gedrag en dus heeft iedere ouder daar weleens problemen mee. Gedrag van kinderen kan alle kanten op schieten en het is niet altijd makkelijk daar goed op te reageren. We maken daar allemaal weleens missers in.
Maar al dat ingewikkelde gedrag komt natuurlijk wel ergens vandaan. Aan het begin van het leven is dat vooral de impulscontrole van onze kinderen. Als die impulscontrole er überhaupt al is natuurlijk, want baby's hebben die bijvoorbeeld nog niet. Als je baby zin heeft om te huilen, dan wordt er gehuild, en heeft hij zin om te poepen, dan wordt er gepoept. Als baby's impulscontrole zouden hebben, zouden er geen luiers bestaan.
Maar niet alleen baby's hebben een gebrekkige impulscontrole, dat geldt eigenlijk voor alle kinderen. Hoe jonger het kind, hoe kleiner de rem op het gedrag en hoe groter het gaspedaal. Het grootste deel van onze opvoeding gaat op aan het samen met je kind ontwikkelen van die rem op hun gedrag. Eigenlijk vragen we ze steeds om zich in te houden. Heb je zin om je broertje te slaan? Doe maar niet, lieverd. Heb je zin om te kijken hoe scherp het broodmes eigenlijk is? Geen goed idee.
Lees ook: Orthopedagoog Eveline Nieuwenhuizen over hoe om te gaan met driftbuien
Oud kind
Als een gezonde rem op je gedrag op die manier helemaal ontwikkeld is, hebben we daar met elkaar ook een term voor bedacht. Die term is 'volwassenheid'. De mate van aanwezige impulscontrole is wat mij betreft dan ook het grootste verschil tussen een kind en een volwassene.
Daarom zijn sommige mannen en vrouwen van 42 jaar eigenlijk nog niet helemaal uitontwikkeld. Niet dat ze een luier nodig hebben, maar hun impulscontrole is nog wel wat klein. Je kunt soms volwassenen van 12 tegenkomen, maar dus ook kinderen van 42.
Temperament
Verder kan het gedrag van jonge kinderen ingewikkeld zijn omdat ze een bepaald temperament hebben. Er zijn van nature wat rustiger én wat drukkere kinderen. Daar helpt letterlijk geen lieve moeder aan. Het is de natuur. Maar ook zij moeten natuurlijk ergens die rem zien te vinden, anders lopen de temperamentvolsten in zeven sloten tegelijk. En ook dan ben je als ouder aan de beurt om dat temperament een beetje bij te sturen.
Lees ook: Zo herken je het temperament van je kind, en zo ga je ermee om
Extremer gedrag
Tot slot zijn er twee andere oorzaken van ingewikkeld gedrag mogelijk: gedragsproblemen en gedragsstoornissen. Die twee lijken misschien hetzelfde, maar zijn dat niet. Het verschil is dat als een jongen agressiever wordt omdat er ineens een broertje geboren is en hij daardoor in het gezin een beetje van het padje is geraakt, dat een gedragsprobleem kan opleveren. Dat jongetje uit zijn frustraties via agressie, misschien zonder dat hij zelf weet waarom hij ineens zo om zich heen aan het meppen is.
We spreken van een gedragsstoornis als we extreem gedrag vaak terugzien zonder dat daar een duidelijk aanwijsbare oorzaak in de omgeving voor is. Dan heeft het eerder met bijvoorbeeld de biologische opmaak van het kind te maken. Maar dat gedrag is gelukkig niet zo dik gezaaid.
Vaak is de verklaring voor het feit dat een kind wat ingewikkeld gedrag vertoont eigenlijk heel simpel. Het komt doordat hij in die moeilijke leeftijd tussen nul en achttien zit. That's all.
Tekst: Steven Pont – Beeld: Getty Images
