Zo krijgt 'Leraar van het Jaar' Lucelle kinderen aan het lezen: 'Doe die iPad weg en begin met voorlezen!'

Goed leren lezen is zó belangrijk, zegt schooldirecteur Lucelle Comvalius. ,,Of het nu op school is of in de samenleving, je hebt leesvaardigheid overal voor nodig." Zelf heeft ze dyslexie en haar ouders lieten haar veel lezen. ,,Ze hamerden altijd op goede taalbeheersing, iets waar ik ze nog steeds dankbaar voor ben."

Lees ook: Vers van de pers: deze 10 nieuwe prentenboeken wil je (voor)lezen

Leesuurtje op zondag

Bij haar thuis is lezen een vast ritueel. ,,Op zondagmiddag hebben we ons leesuurtje. Iedereen leest: mijn man, onze dochter Vivianne (15), onze zoon Sasha (12) en ikzelf. Zelfs vriendjes die over de vloer komen, moeten een boek meenemen", zegt Comvalius. Het leesuur is heilig, net als de gesprekken daarna. ,,We bespreken de boeken, nieuwe woorden en hoe het verhaal afloopt of hoe de hoofdpersoon zich voelt."

Om het lezen nog leuker te maken, heeft ze een Rad van Fortuin in de woonkamer staan. ,,Na het lezen mogen de kinderen draaien. Soms krijgen ze een opdracht, zoals 'maak een rap over het verhaal', ook zijn er beloningen, bijvoorbeeld dat ze de vaatwasser niet hoeven uitruimen." Het spelelement maakt lezen aantrekkelijk. ,,Ouders van vriendjes vinden het ook geweldig", zegt ze. ,,Beter dan dat ze de hele tijd op de iPad of voor de televisie zitten."

Lees ook: Kinderboekenweek 2024: alles wat je wilt weten (en onze beste leestips bij het thema)

Voorleeswedstrijden

Ook op de interculturele vrije school Waldorf aan de Werf in Amsterdam, waar Comvalius directeur is, speelt lezen een belangrijke rol. ,,We werken met een tutorsysteem, waarbij oudere leerlingen jongere kinderen helpen met lezen. Ouders komen voorlezen, en we houden voorleeswedstrijden." Daarnaast gebruikt ze het spel Toren van Pisa om vragen over verhalen te stellen. ,,Weten ze het antwoord niet, dan moeten ze een poppetje op de toren zetten. Dat maakt het leuk!"

Anno 2024 is een goede leesvaardigheid belangrijker dan ooit. Recent onderzoek toont aan dat één op de drie 15-jarigen zo slecht scoort dat ze het voortgezet onderwijs dreigen te verlaten als laaggeletterden.

Comvalius, in 2019 uitgeroepen tot Docent van het Jaar, ziet dat zelf ook. ,,Voordat ik schooldirecteur werd, gaf ik 25 jaar maatschappijleer. De leesvaardigheid van kinderen is tegenwoordig minder, net als hun woordenschat. Steeds vaker moet je opdrachten eerst samen lezen en uitleggen. Voor veel kinderen is zelfstandig lezen lastig."

Ze benadrukt dat goed lezen begint bij ouders thuis. ,,Sommige ouders kijken samen met hun kinderen naar het nieuws. Met lezen kan dat ook: lees je kinderen voor als ze naar bed gaan. Dat kan al als ze peuter zijn, zie het als qualitytime met je kind."

Zien lezen doet lezen

Wat als ouders een drukke baan hebben? ,,Ik wil geen kritiek leveren op vaders en moeders die het niet lukt", toont Comvalius begrip. ,,We hebben allemaal drukke agenda's. Kies dan een ander moment. Zelf was ik ook vaak laat thuis, dan nam mijn man het voorlezen over."

Schrijver en columnist Özcan Akyol is enthousiast over hoe Comvalius kinderen aan het lezen krijgt. Ze figureert in de nieuwe videoserie die hij en zijn vrouw Anna van den Breemer voor het AD maakten. ,,Anna en ik strijden al jaren voor het belang van lezen. Helaas kennen steeds minder jonge mensen de waarde van boeken. Dat is niet alleen een probleem voor boekhandels en bibliotheken, maar ook voor de democratie."

In 'Leesfeest met Anna en Eus' onderzoeken ze hoe lezen weer leuk kan worden, op een aanstekelijke manier zonder belerend te zijn. Akyol, die regelmatig middelbare scholen bezoekt om lezen te promoten, vindt dat ouders het goede voorbeeld moeten geven. ,,Zien lezen doet lezen. De hoeveelheid schermtijd van veel volwassenen is zorgwekkend. Kinderen merken dat en zien dan dat lezen kennelijk niet belangrijk is. Het is misschien geen prettige boodschap, maar wel de realiteit."

Lees ook: Onderzoek: moeders lezen vaker voor dan vaders

Stripboeken

Terug naar Comvalius. Thuis merkt ze dat haar leesaanpak effect heeft. ,,Lezen brengt je op ideeën en spoort aan tot actie. Mijn dochter Vivianne las een boek over vakantiewerk en wilde daarna meteen een bijbaantje zoeken. Ze begon informatie te googelen over hoe oud je daarvoor moet zijn en waar ze zou kunnen werken."

Tenslotte breekt ze een lans voor stripboeken. ,,Toen ik jong was, leefde de gedachte dat strips slecht zijn voor de leesontwikkeling. Strips kunnen echter juist goed werken omdat beeld en tekst elkaar ondersteunen." Het niveau is bovendien flink gestegen. ,,Stripboeken zijn al lang niet meer alleen verhalen over superhelden en slechteriken."